Η κοινωνική ένταξη και η ενσωμάτωση των προσφύγων στην αγορά εργασίας
Το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε την Τρίτη 5 Ιουλίου 2016 μη νομοθετικό ψήφισμα για την κοινωνική ένταξη και ενσωμάτωση των προσφύγων στην αγορά εργασίας. Το ψήφισμα υπογραμμίζει τη σημασία της καταπολέμησης όλων των μορφών διακρίσεων, ξενοφοβίας και ρατσισμού, καθώς και τη σημασία της πρόσβασης των προσφύγων σε μαθήματα γλώσσας και προσανατολισμού, τα οποία θα παρέχουν ολοκληρωμένη εικόνα για τα θεμελιώδη δικαιώματα και αξίες της ΕΕ και για την κοινωνική ένταξη.
Σύμφωνα με την πλειοψηφία των ευρωβουλευτών, η ενσωμάτωση των προσφύγων στην αγορά εργασίας του κράτους υποδοχής όχι μόνο συμβάλλει στην αποκατάσταση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, αλλά και μειώνει τις πιέσεις που δέχονται οι δημόσιοι προϋπολογισμοί, μετατρέποντάς τους σε νόμιμους φορολογούμενους που συνεισφέρουν στα δημόσια οικονομικά της χώρας υποδοχής. Ζωτικής σημασίας για την εύρεση εργασίας είναι όμως η έγκαιρη και δίκαιη αξιολόγηση των δεξιοτήτων τους, καθώς και η αναγνώριση και επικύρωση των προσόντων τους, υπογραμμίζουν οι ευρωβουλευτές.
“Η διευκόλυνση της ουσιαστικής πρόσβασης των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο στη στέγαση, στην υγειονομική περίθαλψη, στην εκπαίδευση, στην κοινωνική προστασία και στην αγορά εργασίας, θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και του αυτοσεβασμού τους“, αναφέρει το ψήφισμα, ενώ τονίζει παράλληλα ότι “αυτή η προσέγγιση είναι και συμφέρουσα οικονομικά, δεδομένου ότι θα τους καθιστούσε αυτάρκεις, θα τους παρείχε οικονομική ανεξαρτησία και θα βοηθούσε στο να συνεισφέρουν με θετικό τρόπο στην κοινωνία, παρέχοντας στους πρόσφυγες τη δυνατότητα να συνεισφέρουν ενεργά στα φορολογικά έσοδα των κρατών“.
Τα συστήματα κοινωνικής ένταξης αποτελούν μια δυναμική, αμφίδρομη καθώς και δισδιάστατη διαδικασία μεταξύ των προσφύγων και των κοινωνιών ένταξης και περιλαμβάνουν δικαιώματα και υποχρεώσεις και για τις δύο πλευρές, ενώ η ίδια η διαδικασία ένταξης προσαρμόζεται ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν σε κάθε περιοχή, σημειώνουν οι ευρωβουλευτές. H έγκαιρη και συνεχής παρέμβαση είναι καίριας σημασίας για τις προσπάθειες διασφάλισης της κοινωνικής ένταξης και ενσωμάτωσης των προσφύγων στην αγορά εργασίας και στις τοπικές κοινότητες, όσο το δυνατόν πιο ουσιαστικά, κάτι που βοηθά στην ελάττωση του κινδύνου να νιώσουν αργότερα αισθήματα απομόνωσης, ανεπάρκειας και μη προσαρμογής.
Το Ευρωκοινοβούλιο υπενθυμίζει ότι τα μέτρα έγκαιρης παρέμβασης θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την έγκαιρη συμμετοχή μέσω εθελοντισμού, πρακτικής άσκησης, καθοδήγησης και συμμετοχής στην κοινότητα. Αναγνωρίζει τη σημασία του έργου της κοινωνίας των πολιτών και των εθελοντικών οργανώσεων που παρέχουν υποστήριξη για την ενδυνάμωση, την ενσωμάτωση και την αυτοπεποίθηση όλων των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων κατά τη διάρκεια της συμμετοχής τους στην αγορά εργασίας και πριν από αυτήν. Υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα για να εκπαιδευτούν σωστά εκείνοι που εθελοντικά ασχολούνται με την ένταξη και την εκπαίδευση των προσφύγων κι επισημαίνει τη σημασία της καθιέρωσης και της δημιουργίας κοινωνικών δικτύων και δικτύων κοινοτήτων τόσο μεταξύ των προσφυγικών και μεταναστευτικών κοινοτήτων όσο και σε συνεργασία με αυτές, με στόχο τη διευκόλυνση της πρόσβασής τους στην αγορά εργασίας.
Στο ψήφισμα τονίζεται ότι τα συστήματα κοινωνικής ένταξης θα πρέπει να εστιάζουν στην εκμάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής.«Η εκμάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής παίζει ουσιαστικό ρόλο στην επιτυχή ενσωμάτωση των προσφύγων». Οι ευρωβουλευτές καλούν τα κράτη μέλη να θεσπίσουν “σύστημα γλωσσικής εκμάθησης που θα συνδέει στενά την προαγωγή της γλωσσικής εκμάθησης σε γενικό και επαγγελματικό επίπεδο”.
Το Ευρωκοινοβούλιο καλεί τα συστήματα κοινωνικής ένταξης να λαμβάνουν υπόψη τα ποσοστά ανεργίας στις εν λόγω περιοχές και να εφαρμόζεται ο εκάστοτε εθνικός κατώτατος μισθός και για τους πρόσφυγες ώστε να μην ισχύει μισθολογικό ντάμπινγκ. Οι ευρωβουλευτές δηλώνουν αντίθετοι στην ιδέα της δημιουργίας ειδικών αγορών εργασίας για τους πρόσφυγες. Επειδή η ανεργία στην ΕΕ, και ιδίως η ανεργία των νέων και η μακροχρόνια ανεργία, παραμένουν σε ανησυχητικά υψηλά επίπεδα σε ορισμένες χώρες και περιφέρειες, “τα μέτρα ένταξης και ενσωμάτωσης που απευθύνονται στους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο δεν πρέπει να αντλούν οικονομικούς πόρους που προορίζονται για προγράμματα απευθυνόμενα σε άλλες μειονεκτούσες ομάδες”, αλλά χρειάζεται να υπάρξει πρόσθετη χρηματοδότηση. «Απαιτούνται αυξημένες δημόσιες επενδύσεις και επιπλέον πόροι προκειμένου να παρασχεθεί, ως ζήτημα προτεραιότητας, στις τοπικές αρχές, στους κοινωνικούς εταίρους, στους κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες, στην κοινωνία των πολιτών και σε εθελοντικές οργανώσεις άμεση χρηματοδοτική στήριξη για μέτρα που αποσκοπούν στη διευκόλυνση της ταχείας ενσωμάτωσης των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας, μεταξύ άλλων για να προληφθούν κοινωνικές εντάσεις, ιδίως στις περιοχές με την υψηλότερη ανεργία».
Το κείμενο του εισηγητή Brando Benifei (Σοσιαλιστές, Ιταλία), σημειώνει ότι οι διαδικασίες για τη χορήγηση ασύλου και οι συνθήκες στην αγορά εργασίας διαφέρουν σημαντικά από χώρα σε χώρα, ενώ αντίστοιχα υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των προσφύγων αναφορικά με την ηλικία τους, την εκπαίδευσή τους και τις δεξιότητές τους.
Το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε το μη νομοθετικό ψήφισμα με 486 ψήφους υπέρ, 189 κατά και 28 αποχές.
