ΑΝΟΙXΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΚΑΙ
ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Βερολίνο-Αθήνα)
Κλιματικά σχολεία (Βe.At)
Το πρόγραμμα και οι στόχοι του
Το πρόγραμμα «ΑΝΟΙXΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ» είναι τριετούς διάρκειας, από Οκτώβρη 2017 έως Δεκέμβρη 2019 και στοχεύει στην:
- ενίσχυση των γενικότερων προσπαθειών ενημέρωσης κι ευαισθητοποίησης των μαθητών, εκπαιδευτικών και γονιών και συμμετοχή τους στην προστασία του κλίματος και στην μείωση της σπατάλης ενέργειας,
- μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος (της κατανάλωσης ρεύματος) των σχολικών κτιρίων (κατά 5%)
- γενικότερη προσπάθεια μείωσης του οικολογικού αποτυπώματος.
Οι μαθητές που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα είναι οι πολίτες που βιώνουν ήδη και θα βιώσουν περισσότερο στη ζωή τους τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Όμως, μπορούν και να συμβάλλουν στην προστασία του κλίματος, στη μείωση της σπατάλης ενέργειας, στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και γενικότερα στην προστασία του περιβάλλοντος.
Φορείς που το υλοποιούν
Το πρόγραμμα υλοποιείται από τον Δήμο Αθηναίων σε συνεργασία με την ΚΟΙΝΣΕΠ «Άνεμος Ανανέωσης», την Γερμανική πρωτοβουλία πολιτών «Respect for Greece” (Σεβασμός για την Ελλάδα» και το Ανεξάρτητο Ινστιτούτο για Περιβαλλοντικά Θέματα (Independent Institute for Environmental Issues-UFU). Συμμετέχουν 80 σχολεία και 200 εκπαιδευτικοί από τον Δήμο της Αθήνας. Το πρόγραμμα αξιολογήθηκε κι επιλέχθηκε προς χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για το Κλίμα (European Climate Initiative), η οποία αποτελεί ένα χρηματοδοτικό εργαλείο του Γερμανικού Υπουργείου Περιβάλλοντος, Προστασίας της Φύσης και Πυρηνικής Ασφάλειας (BMUB). Υλοποιείται με την αιγίδα του Ελληνικού Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.
Φιλοσοφία του προγράμματος:
Τα σχολικά κτίρια συγκαταλέγονται στα δημόσια κτίρια με τη μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας στη χώρα. Οι λόγοι για αυτήν την κατάσταση είναι:
• Υπερβολική χρήση τεχνητού φωτός
• Μη αποδοτική κεντρική θέρμανση
• Ανεπαρκής θερμομόνωση των κτιρίων
• Χαμηλή ευαισθητοποίηση των χρηστών του κτιρίου που προκαλεί τεράστια απώλεια ενέργειας: Τα φώτα και οι συσκευές παραμένουν συχνά σε λειτουργία ακόμα και όταν δεν υπάρχουν άτομα στο δωμάτιο, τα συστήματα θέρμανσης μπορεί να παραμένουν σε λειτουργία όλη την ημέρα, ακόμη και αν η θερμοκρασία περιβάλλοντος δεν το απαιτεί. Η κρίση έχει επηρεάσει την κατάσταση αυτή αλλά όχι με συνειδητό κι αποδοτικό τρόπο, ενώ ταυτοχρόνως πολλά σχολεία δεν διαθέτουν πλέον «θερμική άνεση» στις τάξεις, δηλαδή συνθήκες που να διασφαλίζουν σωστές συνθήκες θερμοκρασίας και αερισμού στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς την ώρα του μαθήματος.
Με πολύ απλές ενέργειες και αλλαγές στην καθημερινή συμπεριφορά, μπορούμε να επιτύχουμε σημαντική μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των σχολικών κτιρίων και βελτίωση της «θερμικής άνεσης», με όλα τα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη που θα προκύψουν από αυτό.
Τα σχολεία στην Αθήνα, συμπεριλαμβανομένων των νηπιαγωγείων, αντιπροσωπεύουν το 60% της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου (ίσο με 7194MWh), το 60% του συνολικού ντίζελ που χρησιμοποιείται για θέρμανση (ίσο με 1611MWh) και το 30% (ίσο με 5946MWh) της κατανάλωσης ρεύματος των δημοσίων κτιρίων. Συνεπώς, η εξοικονόμηση ενέργειας σε αυτά θα δώσει την δυνατότητα να αξιοποιηθούν αυτοί οι πόροι για άλλες δράσεις προς όφελος της σχολικής κοινότητας, ενώ ταυτόχρονα η ευαισθητοποίηση των μαθητών θα συμβάλλει στη διαμόρφωση συνειδητοποιημένων πολιτών για το μέλλον.
Οι δραστηριότητες του προγράμματος
– Διαμόρφωση εκπαιδευτικών εργαλείων προσαρμοσμένων στην Ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα για τα θέματα της ενέργειας και του κλίματος, μέσα από την συνεργασία των ελληνικών και των γερμανικών φορέων κι εκπαιδευτικών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Θα αξιοποιηθεί η υπάρχουσα εμπειρία και καλές πρακτικές από προγράμματα σε σχολεία της Αθήνας και του Βερολίνου με στόχο να αναπτυχθεί περαιτέρω η συνεργασία καθώς και η ανταλλαγή εμπειριών και καλών πρακτικών.
– Επιμόρφωση 200 εκπαιδευτικών από σχολεία της Αθήνας (2-4 από κάθε σχολείο που συμμετέχει) συνολικής διάρκειας 24 ωρών, που θα υλοποιηθεί σε 3 φάσεις, σε θέματα εξοικονόμησης ενέργειας και προστασίας του κλίματος, Για τον σκοπό αυτό, 20 εκπαιδευτές εκπαιδευτών θα συμμετάσχουν προηγουμένως σε σχετικό πρόγραμμα προετοιμασίας στην Αθήνα και στο Βερολίνο. Προβλέπεται να υπάρχει διαρκής υποστήριξη των εκπαιδευτικών σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος τόσο από ομάδα επιμορφωτών όσο και με κατάλληλο εξοπλισμό.
– Πιλοτική εφαρμογή σε 80 σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (20% των σχολείων του Δήμου Αθηναίων) κατάλληλων εκπαιδευτικών δράσεων, οι οποίες εκτός από την ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση των μαθητών, θα αποφέρουν και σημαντικά μετρήσιμα αποτελέσματα στην πραγματική μείωση του οικολογικού αποτυπώματος των σχολείων που θα συμμετάσχουν. Οι δράσεις θα υλοποιηθούν με την συμμετοχή και καθοδήγηση των εκπαιδευτικών οι οποίοι θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα (2-4 εκπαιδευτικοί από κάθε σχολείο) και οι οποίοι θα επιμορφωθούν κατάλληλα από ομάδα επιμορφωτών.
– Δημιουργία 5 εργαστηρίων επίδειξης και 10 κινητών μονάδων με σχετικό εξοπλισμό που θα στηρίζει τα προγράμματα στα σχολεία που θα συμμετάσχουν στις δράσεις καθώς και σχετικός εξοπλισμός του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που δημιουργείται μέσα από την συνεργασία του Υπουργείου Παιδείας και του Δήμου Αθηναίων. Τα σχολεία τα οποία θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα θα έχουν, έτσι, στην διάθεσή τους κατάλληλο εξοπλισμό προκειμένου να υλοποιηθούν οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες που θα σχεδιάσουν οι εκπαιδευτικοί.
– Εκπαιδευτική έρευνα δράσης. Οι εκπαιδευτικοί που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα, παράλληλα με τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες που θα αναπτύξουν στο σχολείο τους, θα συμμετάσχουν σε μια εκπαιδευτική έρευνα δράσης και θα συλλέγουν στοιχεία για τις καταναλώσεις του σχολείου (λογαριασμοί ΔΕΗ, πετρελαίου/ φυσικού αερίου) και τις ενεργειακές απώλειες του σχολικού κτιρίου. Για τον σκοπό αυτό, οι εκπαιδευτικοί θα ενισχυθούν με ένα συμβολικό ποσό. Τα στοιχεία και η επεξεργασίας τους θα επιτρέψουν στον Δήμο της Αθήνας να σχεδιάσει συνολικά την πολιτική του σε ζητήματα διαχείρισης της ενέργειας στα σχολικά κτίρια αλλά και, γενικότερα, στην εκπαιδευτική κοινότητα και στην ελληνική κοινωνία να συμμετάσχουν ενεργά στην προστασία του κλίματος και στην εξοικονόμηση ενέργειας.
–Διοργάνωση 2 σχολικών φεστιβάλ. Τα σχολεία που θα συμμετάσχουν θα “εκθέσουν” τις δράσεις και προτάσεις για ευαισθητοποίηση σε θέματα περιβάλλοντος, προστασίας κλίματος και εξοικονόμησης ενέργειας αλλά και θα μοιραστούν σκέψεις και ιδέες για επόμενες δράσεις.
Παράλληλα με την ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση των μαθητών, των εκπαιδευτικών και των γονιών, το πρόγραμμα στοχεύει και στην μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος (της κατανάλωσης ρεύματος ) του σχολείου τους (κατά 5%).
Προκήρυξη πρόσκλησης για συνεργάτες στο πρόγραμμα
Για την υλοποίηση του προγράμματος ο Άνεμος Ανανέωσης προσκαλεί ενδιαφερόμενους/ες να υποβάλλουν αίτησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τις εξής θέσεις/ρόλους, με βάση την περιγραφή του προγράμματος όπως εγκρίθηκε:
-
Experts for designing the training curriculum and developing the educational material Experts to design the field research methodology and tools Trainers to implement training of teachers Researchers that will implement educational activities and data collection for field research Consultant in managing education projects Technical expert in funded projects Expert to elaborate field research data Expert to compose the action plan to the Municipality of Athens for the raise of awareness in the school communities, about energy consumption and climate change
Αν ενδιαφέρεστε για κάποια ή περισσότερες από τις δραστηριότητες, στείλτε το βιογραφικό σας καθώς κι επιστολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος είτε ηλεκτρονικά windofrenewal@gmail.com είτε με ταχυδρομείο είτε παραδίδοντας τον σχετικό φάκελο επιτόπου (Άνεμος Ανανέωσης, Καποδιστρίου 4, Αθήνα 10682) μέσα στην επόμενη εβδομάδα.
Δράσεις κι εμπειρία των φορέων του προγράμματος
- Δραστηριότητες του Δήμου Αθηναίων για το κλίμα και την ενέργεια
O Δήμος Αθηναίων ανταποκρινόμενος στην απαίτηση των καιρών για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, έχει πάρει μια σειρά πρωτοβουλίες. Με επίγνωση ότι το ζήτημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο στο επίπεδο ενός Δήμου, ούτε καν μίας χώρας, ο Δήμος της Αθήνας αποτελεί ενεργό μέλος σχετικών διεθνών πρωτοβουλιών. Συμμετέχει στο Δίκτυο C40 (www.c40.org) και στο δίκτυο των 100 Ανθεκτικών Πόλεων, (100 Resilient Cities, www.100resilientcities.org), ενώ αποτελεί είναι ενεργό μέλος της διεθνούς πρωτοβουλίας του Συμφώνου των Δημάρχων για το Κλίμα και την Ενέργεια. Διαμόρφωσε με συμμετοχικό τρόπο και παρουσίασε τον Ιούλιο 2017, το “Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης της Αθήνας για την Κλιματική Αλλαγή”, με ορίζοντα υλοποίησης μέχρι το 2035 και ποικίλες δράσεις όπως ανάπτυξη χώρων πρασίνου, ριζική αναδιοργάνωση του συστήματος διαχείρισης των αστικών απορριμμάτων, ηλεκτρονική διαχείριση των δημόσιων συγκοινωνιών, ανάπτυξη συστήματος ήπιων μεταφορών, σημαντικές πολεοδομικές παρεμβάσεις σε όλο τον ιστό της πόλης, μετατροπή των δημόσιων κτιρίων σε smart buildings, σταδιακή αντικατάσταση των λαμπτήρων πυρακτώσεως ή αερίου με λάμπες LED, ανάπτυξη στρατηγικής για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού κλπ.
Ήδη, πολλές δράσεις και διεθνείς συνεργασίες έχουν αρχίσει να υλοποιούνται. Πολύ σημαντικό ρόλο στο Σχέδιο Δράσης της Αθήνας για την Κλιματική Αλλαγή έχει η βελτιστοποίηση της διαχείρισης της ενέργειας στα δημόσια κτίρια και στο πλαίσιο αυτής της δράσης ο Δήμος Αθηναίων σχεδίασε και συμμετέχει στο πρόγραμμα.
- Άνεμος Ανανέωσης:
Ο «Άνεμος Ανανέωσης» είναι Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση που δημιουργήθηκε το 2014 από κοινωνικά ενεργούς πολίτες με στόχο την προώθηση της κοινωνικής, συνεργατικής και αλληλέγγυας οικονομίας, της μεταστροφής προς μια πράσινη – κυκλική οικονομία προς όφελος της κοινωνίας και του περιβάλλοντος, της κοινωνικής και οικολογικής καινοτομίας, της απασχόλησης σε πράσινους, κοινωνικούς και πολιτισμικούς τομείς.
Οι δραστηριότητες του Ανέμου Ανανέωσης για το κλίμα και την ενέργεια:
1. Προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας και της ανανεώσιμης ενέργειας με την συμμετοχή των πολιτών (κοινότητες ενέργειας, ενεργειακοί συνεταιρισμοί κα), ιδιαίτερα μέσα στις πόλεις, στις γειτονιές και σε περιοχές όπου υπάρχει σημαντική κατανάλωση ενέργειας.
2. Οργάνωση “εργαστηρίων” στα σχολεία για ευαισθητοποίηση, πληροφόρηση και δραστηριοποίηση των μαθητών σε θέματα περιβάλλοντος, ενέργειας, προστασίας κλίματος.
3. Δράσεις για ενεργειακή αναβάθμιση των σχολείων, δημιουργία βιώσιμων γειτονιών, δημιουργία σχολικών ενεργειακών συνεταιρισμών, προώθηση της κοινωνικής και περιβαλλοντικής καινοτομίας, εκπαίδευση στελεχών αυτοδιοίκησης σε θέματα πράσινης περιφερειακής και τοπικής πολιτικής και μετάβασης σε ένα μοντέλο που δεν θα στηρίζεται σε ορυκτά καύσιμα.
3. Προώθηση πολιτικών και πρακτικών αντιμετώπισης της ενεργειακής φτώχειας μέσω κοινωνικής και πράσινης καινοτομίας. Μεταξύ άλλων, έχει εκπονήσει μαζί με άλλους φορείς (HBS, INZEB) το σχέδιο πολιτικής και προτάσεων: “Η ενεργειακή φτώχεια στην Ελλάδα και ο ρόλος της πράσινης και κοινωνικής καινοτομίας στην αντιμετώπισή της“. Προετοιμάζει – σε συνεργασία με ένα σύνολο ευρωπαϊκών φορέων – την εκπαίδευση ανέργων που θα είναι σε θέση να εφαρμόσουν μέτρα ενεργειακής απόδοσης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.
- Γερμανική πρωτοβουλία πολιτών «Respect for Greece» (Σεβασμός για την Ελλάδα):
Η Γερμανική πρωτοβουλία πολιτών «Respect for Greece», διαθέτει στην ομάδα της ειδικούς συμβούλους με μεγάλη εμπειρία στην εξοικονόμηση ενέργειας και στην προστασία του κλίματος καθώς, επίσης, εκτεταμένη εκπαιδευτική εμπειρία στην κατάρτιση εκπαιδευτικών και στην εκπαίδευση για τη βιωσιμότητα (αειφορία).
Η BNE-Zentrum, συμβουλευτική λειτουργία της RfG, είναι υπεύθυνη για το Περιβαλλοντικό κέντρο του Βοτανικού κήπου του Βερολίνου και διατηρεί δίκτυο στο Βερολίνο με επιστήμονες ειδικευμένους/ες στον τομέα της προστασίας του κλίματος και της εξοικονόμησης ενέργειας.
- Ανεξάρτητο Ινστιτούτο για Περιβαλλοντικά Θέματα (Independent Institute for Environmental Issues-UFU):
Από το 1992, το Ανεξάρτητο Ινστιτούτο για Περιβαλλοντικά Θέματα και το τμήμα του “Κλιματική Αλλαγή & Εκπαίδευση” είναι ο κύριος φορέας επικοινωνίας μεταξύ των σχολείων του Βερολίνου και της σχολικής διοίκησης, για την υποστήριξη και υλοποίηση έργων στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας και της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα σχολεία. Συντονίζει και υποστηρίζει έργα εξοικονόμησης ενέργειας σε 150 σχολεία στο Βερολίνο.
Από το 1996, είναι επίσημα διαπιστευμένο για την περαιτέρω εκπαίδευση των εκπαιδευτικών και προσφέρει τακτικά μαθήματα πάνω στην κλιματική αλλαγή, στη μέθοδο 50/50 (μια μέθοδος κατά την οποία τα κέρδη από την εξοικονόμηση ενέργειας στα σχολικά κτίρια μοιράζονται μισά-μισά μεταξύ της σχολικής κοινότητας και του τοπικού φορέα- Δήμου που πληρώνει τους λογαριασμούς του σχολικού κτιρίου) και σε άλλες μεθόδους εξοικονόμησης ενέργειας, τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κ.α.
Το Ανεξάρτητο Ινστιτούτο για Περιβαλλοντικά Θέματα ξεκίνησε ένα σχολικό δίκτυο για την εξοικονόμηση ενέργειας στο Βερολίνο με 300 συμμετέχοντα σχολεία και υποστηρίζει τη συνεχή ανταλλαγή πληροφοριών μέσω αυτού του δικτύου. Στο πλαίσιο διαφόρων εγχώριων και διεθνών προγραμμάτων έχει αναπτύξει διδακτικό υλικό και έχει εμπειρία στην εφαρμογή νέων μεθόδων εξοικονόμησης ενέργειας. Επίσης, είναι ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Εθνικής Ένωσης Ενεργειακής Εκπαίδευσης στα σχολεία, που συνεργάζεται με 3500 σχολεία στον τομέα της ενέργειας και της κλιματικής εκπαίδευσης.
Ποιος είναι ο χρηματοδοτικός μηχανισμός:
Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για το Κλίμα (EuropeanClimateInitiative) – EUKI
Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για το Κλίμα (EuropeanClimateInitiative), που χρηματοδοτεί το πρόγραμμα, αποτελεί χρηματοδοτικό εργαλείο του Γερμανικού Υπουργείου Περιβάλλοντος, Προστασίας της Φύσης και Πυρηνικής Ασφάλειας (BMUB) και στοχεύει σε:
- Ενίσχυση της γνώσης και της ευαισθητοποίησης σχετικά με τα αίτια της κλιματικής αλλαγής, καθώς και των οικολογικών, κοινωνικών και οικονομικών ευκαιριών που συνδέονται με τη δράση για το κλίμα.
- Ενθάρρυνση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών, μεταφοράς γνώσεων και εμπειριών καθώς και δημιουργίας δικτύων για την υποστήριξη διαδικασιών μετάβασης για τη μείωση των εκπομπών “αερίων του θερμοκηπίου”.
- Δημιουργία γέφυρας με τα προγράμματα στήριξης της ΕΕ μέσω της ανάπτυξης ικανοτήτων καθώς και της ανάπτυξης ιδεών και έργων με στόχο τη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων για καινοτόμες και προοδευτικές δράσεις για την προστασία του κλίματος.
