Σεπ 10 2021
0

Ben W., εθελοντής: Όμορφη εμπειρία να είμαι “δάσκαλος” αλλά και να μαθαίνω πολλά

By | Δράσεις | No Comments

Γεια σας, είμαι ο Ben W.

Συμμετείχα ως εθελοντής με τον Άνεμο Ανανέωσης στον ξενώνα WELCOMMON HOSTEL με την υποστήριξη του «European Solidarity Corps», για 8 μήνες, από τις 20 Οκτωβρίου 2020 έως τις 20 Ιουνίου 2021. Τα κύρια καθήκοντά μου ήταν η διδασκαλία και η οργάνωση πολλών διαφορετικών εργαστηρίων και εκδηλώσεων.

Ήμουν καθηγητής Γερμανικών, Αγγλικών, Ιστορίας και Αθλητισμού. Οι μαθητές μου ήταν πρόσφυγες που έμεναν στο Welcommon Hostel αλλά και έξω από τον ξενώνα. Στα Γερμανικά και στα Αγγλικά δίδαξα αρχάριους καθώς και μαθητές μεσαίου επιπέδου. Τα μαθήματα γλώσσας ήταν το κύριο μέρος των μαθημάτων μου, επειδή η ομιλία μιας ευρωπαϊκής γλώσσας είναι πολύ σημαντική για πολλούς πρόσφυγες.

Στην αρχή δίδαξα σε συνεργασία με μερικούς έμπειρους εθελοντές, για να μάθω πώς να προετοιμάζω και να διδάσκω μια γλώσσα. Μετά από μια εβδομάδα, ξεκίνησα τα δικά μου μαθήματα Γερμανικών και Αγγλικών. Για την προετοιμασία χρησιμοποίησα είτε μερικά από τα μαθήματα που μοιράστηκαν μαζί μας οι προηγούμενοι εθελοντές είτε χρησιμοποίησα ένα από τα βιβλία γλώσσας που υπήρχαν στον ξενώνα.

Μετά από καιρό και κάποια εμπειρία που απέκτησα δημιούργησα έναν φάκελο με προγραμματισμό για όλα μου τα μαθήματα, συμπεριλαμβανομένων παιχνιδιών, δραστηριοτήτων και σχεδίων μαθημάτων. Αυτό με βοήθησε πολύ να οργανωθώ και να δημιουργήσω μαθήματα που έχουν έναν επόμενο κύκλο.

Στην αρχή όλοι οι εθελοντές και οι εθελόντριες συμμετείχαν επίσης σε περαιτέρω εκπαίδευση σχετικά με την παιδαγωγική από εκπαιδευμένο δάσκαλο. Αυτή η εκπαίδευση με βοήθησε πολύ στη δημιουργία γενικής δομής για τα μαθήματα ανεξάρτητα από το περιεχόμενο της τάξης. Για να μάθουν κάτι οι μαθητές, ήταν, επίσης, σημαντικό να δημιουργηθούν διαφοροποιημένα μαθήματα. Για να επιτύχω αυτόν τον στόχο ενσωμάτωσα, επίσης, μικρά παιχνίδια και δραστηριότητες στις τάξεις μου ή τους άφηνα να γράφουν μικρά τεστ για να τους παρακινήσω να μάθουν. Στα τελευταία 5 λεπτά του μαθήματος έκανα κάθε φορά γρήγορους γύρους ανατροφοδότησης για το πώς θα μπορούσα να βελτιώσω τις διδακτικές μου ικανότητες ή το περιεχόμενο των τάξεων. Αυτό ήταν σημαντικό για μένα γιατί δεν είμαι εκπαιδευμένος δάσκαλος και αυτό βοήθησε τους μαθητές να εκφράσουν επίσης τα ενδιαφέροντά τους και όσα θέλουν να μάθουν. Έτσι ήμουν κάθε φορά σε στενή ανταλλαγή με τους μαθητές.

Η άλλη μου δραστηριότητα ήταν μάθημα ιστορίας για μερικούς από τους “ενοίκους”. Δημιούργησα αυτήν την τάξη επειδή ήρθαν σε μένα και το ζήτησαν, ήθελαν να μάθουν κάτι για την ιστορία των χωρών στις οποίες πιθανότατα θα ζήσουν. Εξαιτίας αυτού, το περιεχόμενο της τάξης ήταν η ιστορία της Ευρώπης από το 1789 έως τώρα. Τα θέματα ήταν η Γαλλική Επανάσταση, η Βιομηχανική Επανάσταση, ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και ο Ψυχρός Πόλεμος. Προσπάθησα, επίσης, να συνδυάσω το μάθημα της ιστορίας με κάποια πραγματικά, πολιτικά θέματα. Για παράδειγμα, όταν μιλήσαμε για τη Γαλλική Επανάσταση, έκανα, επίσης, ένα μάθημα για τη δημοκρατία και πώς λειτουργεί στις μέρες μας.

Η τρίτη μου τάξη αφορούσε τον  αθλητισμό. Δημιούργησα αυτό το μάθημα επειδή πιστεύω ότι ο αθλητισμός μπορεί να συνδέσει ανθρώπους χωρίς κοινή γλώσσα, από όλο τον κόσμο. Ήταν επίσης μια καλή ισορροπία για όλες τις άλλες τάξεις, ειδικά κατά τη διάρκεια του Lockdown όταν οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να μετακινούνται πολύ. Προσπάθησα να δημιουργήσω ένα αθλητικό πρόγραμμα όπου κάθε ομάδα ενηλίκων θα μπορούσε να χωρέσει και όπου αφενός θα διασκέδαζε, αλλά και θα είχε πρόοδο από την άλλη πλευρά.

Συμμετείχα, επίσης, σε μαθήματα Αραβικών για μερικές εβδομάδες, όπου ένας ένοικος δίδασκε στους εθελοντές κάποια βασικά της Αραβικής γλώσσας. Αυτό ήταν χρήσιμο για την επικοινωνία με τους άλλους συμμετέχοντες ενοίκους, αλλά κυρίως συνέβαλε σε μια ανταλλαγή γνώσεων. Διδάξαμε στους πρόσφυγες τη γνώση που έχουμε και μας έμαθαν τη γνώση που έχουν. Δημιούργησε, επίσης, μια πιο χαλαρωτική ατμόσφαιρα μεταξύ των ενοίκων του Welcommon Hostel – που εκείνη την περίοδο ήταν κυρίως άστεγοι πρόσφυγες – και εθελοντών.

Μπορεί να είναι εικόνα 5 άτομα, άτομα που κάθονται, άτομα που στέκονται και πανωφόρια

Ως προς την προσωπική μου εμπειρία, μπορώ να πω ότι έμαθα πολλά κατά τη διάρκεια του χρόνου που ήμουν “δάσκαλος” σχετικά με το πώς να ηγηθώ μιας ομάδας, πώς να επιλύω συγκρούσεις, πώς να φροντίζω διαφορετικές προσωπικότητες και να σχεδιάζω τρόπους μάθησης σε μια ομάδα, πώς να οργανώνω κάτι ακόμα και εντελώς μόνος μου και πώς να διδάσκω με τον κατάλληλο τρόπο. Έμαθα, επίσης, πολλά από τους μαθητές μου για τη ζωή τους, τα ενδιαφέροντά τους και ήρθα πολύ κοντά με μερικούς μαθητές. Τέλος, μπορώ να πω ότι ήταν μια όμορφη εμπειρία να είσαι δάσκαλος, διασκέδασα πολύ και αντλώ πολλές νέες εμπειρίες από αυτό.

Υποστήριξα, επίσης, μερικές φορές τους ρεσεψιονίστ του ξενώνα στις βάρδιές τους. Φρόντισα για τις ανάγκες και τα προβλήματα των ενοίκων του Welcommon Hostel στην διάρκεια της πανδημίας και του lockdown. Έμαθα, επίσης, πολλά τεχνικά θέματα για τον ξενώνα, όπως για την εξοικονόμηση ενέργειας στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας και παραγωγής ζεστού νερού χρήσης με ηλιακά πάνελ, καθώς και πώς να διαχειρίζομαι το ηλεκτρονικό σύστημα κρατήσεων δωματίων για τους πελάτες του ξενώνα. Βοηθώντας ως εθελοντής στη ρεσεψιόν, έγινα επίσης μέλος της οργάνωσης και της διοίκησης του ξενώνα και απέκτησα μια διαφορετική άποψη μέσα στον ξενώνα και το πώς λειτουργεί σε όλα τα επίπεδα. Απέκτησα, επίσης, καλύτερη κατανόηση για τις διαδικασίες στον ξενώνα και είχα περισσότερα εργαλεία και γνώσεις για την οργάνωση των δραστηριοτήτων.

Κατά τη διάρκεια των 8 μηνών, οργάνωσα διάφορες δραστηριότητες και εργαστήρια σε συνεργασία με τους υπόλοιπους εθελοντές.

Τον Νοέμβριο του 2020, ξεκίνησα μαζί με άλλους 3 εθελοντές να οργανώσουμε μια εκστρατεία crowdfunding για τον ξενώνα. Γράψαμε ένα άρθρο για την κύρια σελίδα, γυρίσαμε μια ταινία μικρού μήκους και ανεβάσαμε μερικές εικόνες για να δώσουμε στους πιθανούς δωρητές κάποιες πληροφορίες σχετικά με τα έργα μας.

Δημιουργήσαμε επίσης αρκετές καμπάνιες στη μητρική μας γλώσσα για να αποκτήσουμε μεγαλύτερο εύρος επιρροής. Ξεκινήσαμε, επίσης, ένα κινηματογραφικό έργο για να έχουμε μια ταινία υψηλής ποιότητας για τον ξενώνα. Δουλέψαμε αρκετούς μήνες σε αυτό, αλλά σταματήσαμε λόγω τεχνικών δυσκολιών.

Μπορεί να είναι εικόνα παιδί, πανωφόρια, κέντρο και κείμενο που λέει "DAYS WELCOMMON"

Δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή για τη φωτογραφία. Για τα Χριστούγεννα του 2020 διοργανώσαμε μια μικρή γιορτή για τα παιδιά. Διακοσμήσαμε όλο το ισόγειο, αγοράσαμε ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο και ένα προσωπικό δώρο για κάθε παιδί στον ξενώνα. Μέσω αυτού, οι ένοικοι θα μπορούσαν να μάθουν λίγα λόγια για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και τις γιορτές.

Για την παραμονή της Πρωτοχρονιάς διοργανώσαμε ένα μικρό πάρτι στο WELCOMMON HOSTEL. Παρακινήσαμε όλους  όσους βρίσκονται στον ξενώνα να μαγειρέψουν ένα τοπικό γεύμα από τις χώρες καταγωγής τους και να το μοιραστούν με όλους τους άλλους ενοίκους, το προσωπικό και τους εθελοντές.

Μέσα από αυτό, δημιουργήσαμε μια πολιτιστική ανταλλαγή φαγητών και μάθαμε πολλά για τους διαφορετικούς τρόπους μαγειρέματος και φαγητών από όλο τον κόσμο.

Από τον Φεβρουάριο του 2021 καθαρίσαμε και οργανώσαμε την αυλή του ξενώνα για να δημιουργήσουμε εκεί ένα νέο χώρο χαλάρωσης και άλλων δραστηριοτήτων. Πρώτα έπρεπε να οργανώσουμε και να μετακινήσουμε όλα τα πράγματα που υπήρχαν πριν στην πίσω αυλή και να καθαρίσουμε ολόκληρο το χώρο.

Κατασκευάσαμε, επίσης, μερικά τραπέζια για την αυλή από ξύλο και μεταλλικές κατασκευές που δεν χρησιμοποιούνταν μέχρι τότε, επαναχρησιμοποιώντας υλικά. Ασβεστώσαμε όλους τους τοίχους και δημιουργήσαμε έναν μικρό κήπο με φυτά και βότανα. Για το σκοπό αυτό επαναχρησιμοποιήσαμε παλιές παλέτες και ξύλα που βρήκαμε στην πίσω αυλή. Στα μέσα Ιουνίου κάναμε μια γιορτή αφιερωμένη στην πίσω αυλή, με παιχνίδια και δραστηριότητες για τα παιδιά και παραγγείλαμε πίτσα για όλους.

Διοργάνωσα, επίσης, αρκετές πολιτιστικές εκδρομές στην Ακρόπολη και στο μουσείο της Ακρόπολης για να δείξω στους ενοίκους του Welcommon Hostel λίγο από την ελληνική ιστορία και τον πολιτισμό.

Διοργανώσαμε, επίσης, μια πολιτιστική έκθεση με όσα είχαμε δημιουργήσαμε. Σε αυτό το δημιουργικό εργαστήριο όσοι συμμετείχαν μπόρεσαν να διδάξουν τις διαφορετικές δεξιότητες και γνώσεις τους από την προηγούμενη εκπαίδευση ή δραστηριότητα από τις χώρες καταγωγής τους. Στο τέλος, είχαμε εργαστήρια ραπτικής, κοσμημάτων, χτενίσματος μαλλιών, origami και φωτογραφίας. Σε μια τελική έκθεση παρουσιάσαμε σε ολόκληρο τον ξενώνα τη δουλειά μας και γιορτάσαμε μαζί.

Συνοψίζοντας, έμαθα πολλά εδώ κατά τη διάρκεια της εργασίας μου ως εθελοντής. Μεγάλωσα πολύ και απέκτησα μια εντελώς νέα άποψη. Έμαθα, επίσης, πολλά για την κατάσταση των προσφύγων στην Ελλάδα και για τις ιστορίες τους .

 

Σεπ 09 2021
0

Allegra, εθελόντρια: μια εμπειρία που δεν θα ξεχάσω ποτέ

By | Δράσεις | No Comments
Το όνομά μου είναι Allegra,
Είμαι 21 ετών, μια ταξιδιώτης από την Ιταλία. Όταν τελείωσα το σχολείο αποφάσισα να κάνω 2 χρόνια κενό για να ταξιδέψω πριν από το πανεπιστήμιο. Ερωτεύτηκα την Αθήνα από την πρώτη φορά που ήρθα και ήταν εκπληκτικό να βρω εδώ ένα τόσο ενδιαφέρον έργο όπως αυτό που διοργανώνει ο Άνεμος Ανανέωσης. Συμμετείχα ως εθελόντρια του Ευρωπαϊκού Σώματος Αλληλεγγύης στη δράση του Ανέμου Ανανέωσης «Πράσινη Κοινωνική Καινοτομία για Νέους» στον ξενώνα Welcommon.
Όταν έφτασα στο WELCOMMON HOSTEL η Ελλάδα ήταν σε lockdown, οπότε οι μόνοι επισκέπτες στον ξενώνα ήταν πρόσφυγες. Οι άλλοι εθελοντές διοργάνωναν μαθήματα και εκδηλώσεις στις οποίες παίρναμε μέρος όλοι μαζί. Αυτό ήταν το καλύτερο πράγμα για μένα καθώς ένιωσα κοντά με όλους τους ανθρώπους που ζούσαν στο WELCOMMON HOSTEL, ανεξάρτητα από το γλωσσικό εμπόδιο. Κάναμε παιχνίδια μαζί, μαγειρεύαμε, τρώγαμε, μαθαίναμε ο ένας στον άλλον.
Ήταν μια τόσο όμορφη εμπειρία που έζησα με ανθρώπους που προέρχονταν από πολιτισμούς και περιβάλλοντα τόσο διαφορετικά από τα δικά μου (κάτοικοι και εθελοντές). Καθημερινά μαθαίναμε κάτι καινούργιο για μια γλώσσα που δεν γνωρίζουμε, για ένα τυπικό φαγητό μιας περιοχής, για την πολιτική, τον πολιτισμό και τις παραδόσεις. Μαθαίνεις όμως κάτι και για τον εαυτό σου.
Έγινα πολύ πιο συνειδητή για πολλά θέματα και προβλήματα που δεν γνώριζα πριν έρθω εδώ.
Μεγάλωσα πολύ κατά τη διάρκεια της παραμονής μου εδώ, ζώντας σε μια αγαπημένη μου γειτονιά της Αθήνας και γνωρίζοντας τέτοιους καταπληκτικούς ανθρώπους. Είναι μια εμπειρία που δεν θα ξεχάσω ποτέ.

Αυγ 20 2021
0

#21 Green Deal Ποια Ανάπτυξη χρειαζόμαστε;

By | Δράσεις | 2 Comments

του Χάρη Δούκα*

Αν. Καθηγητή στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών

και Μηχανικών Υπολογιστών του ΕΜΠ

 

Πριν λίγες μέρες, στις 9 Αυγούστου 2021, κυκλοφόρησε η 6η Έκθεση της «Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή» (Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC) του ΟΗΕ. H Έκθεση μιλάει για «κόκκινο συναγερμό».

Η παγκόσμια υπερθέρμανση συμβαίνει πιο γρήγορα από ό,τι φοβόμασταν και η ανθρωπότητα έχει τεράστιο και αδιαμφισβήτητο μερίδιο ευθύνης. Η μέση θερμοκρασία επιφάνειας της Γης αναμένεται να ξεπεράσει τον στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου (πάνω από τα προ-βιομηχανικής εποχής επίπεδα) γύρω στο 2030 σε όλα τα σενάρια εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (από τα πιο αισιόδοξα έως τα πιο απαισιόδοξα), με βάση τις υπάρχουσες συνθήκες και φιλοδοξίες. Μία ολόκληρη δεκαετία πιο πριν δηλαδή από την προηγούμενη πρόβλεψη του OHE.One Last Chance Time Cover Art Print by Art by Jill Pelto for TIME

Με τα αποτελέσματα να είναι εφιαλτικά για την ανθρωπότητα αν δε δράσουμε άμεσα, καθώς «πουθενά δεν θα υπάρχει ασφαλής τόπος να κρυφτούμε» (εξώφυλλο των TIMES, 24-30 Ιουλίου 2021).

Στη χώρα μας με τις μεγάλες πυρκαγιές να διαδέχονται η μία την άλλη και με εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα καμένης βλάστησης και κατεστραμμένων οικοσυστημάτων, γίνεται πιο ξεκάθαρο από ποτέ πως η κλιματική κρίση είναι εδώ και θα εντείνεται όλο και περισσότερο.

Αυτή είναι λοιπόν η στιγμή να δούμε κατάματα την πραγματικότητα και να ενεργήσουμε ανάλογα. Ας ξεκινήσουμε με μερικές διαπιστώσεις.

Παρά την προσπάθεια προώθησης καθαρών πηγών ενέργειας (όπως η ηλιακή ενέργεια), τα ορυκτά καύσιμα καταλαμβάνουν σήμερα το 80% της τελικής χρήσης ενέργειας παγκοσμίως. Ενώ η εξοικονόμηση ενέργειας αποτελεί, σε επίπεδο ρητορείας, την πρώτη προτεραιότητα, στην πράξη η κατανάλωση ενέργειας έχει αυξηθεί κατά 50% σε σχέση με το 1995. Και αν το 2020, λόγω πανδημίας, υπήρξε μία σημαντική πτώση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, το 2019 υπήρξε ρεκόρ εκπομπών, αφού αυτές ήταν κατά 62% αυξημένες σε σχέση με την έναρξη των διαπραγματεύσεων για την κλιματική αλλαγή (1990). Μάλιστα, τα μέχρι στιγμής δεδομένα του 2021 δείχνουν νέο ετήσιο ρεκόρ. Και οι πιέσεις αυτές δεν αφορούν μόνο στο φυσικό περιβάλλον αλλά και στις κοινωνικές ανισότητες, που αυξάνονται δραματικά και παίρνουν νέες μορφές, όπως οι «νέοι κλιματικοί μετανάστες» που ξεριζώθηκαν από τις εστίες τους στη χώρα μας λόγω των πυρκαγιών, δημιουργώντας ένα εκρηκτικό μείγμα, χωρίς ιστορικό προηγούμενο. 

Κι αν είναι δύσκολο να συνδεθούν άμεσα οι πυρκαγιές που βιώσαμε στη χώρα μας με την κλιματική αλλαγή, η άνοδος της θερμοκρασίας – και η αυξημένη ξηρασία σε περιοχές όπως η Μεσόγειος – τις καθιστούν σίγουρα πιο συχνές, πιο μεγάλες (megafires), πιο έντονες, περισσότερο καταστροφικές και μεγαλύτερης διάρκειας. Επιπλέον, από τις πυρκαγιές αυτές εκλύονται τρομακτικές ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, ενώ καταστρέφονται τα δέντρα που θα μπορούσαν να το απορροφήσουν, ανατροφοδοτώντας έτσι την κλιματική αλλαγή και δημιουργώντας ένα «σπιράλ θανάτου». Είναι χαρακτηριστικό πως τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου λόγω των “lockdown” υπεραντιστάθμισαν οι πρόσφατες μεγάλες πυρκαγιές στην Αυστραλία. 

Τί συμβαίνει λοιπόν και παρά τις διακηρύξεις κινούμαστε στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν που επιθυμούμε;

Το πρόβλημα εδράζεται στη βασική παραδοχή του σημερινού αναπτυξιακού αφηγήματος. Η επικρατούσα πεποίθηση είναι ότι μπορούμε να έχουμε οικονομική μεγέθυνση διασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι τα φυσικά οικοσυστήματα δεν θα υποβαθμίζονται, αλλά θα εξακολουθούν να παρέχουν τα εδάφη, τους πόρους και τις υπηρεσίες στις οποίες βασίζεται η ευημερία μας. Ακόμα και οι πιο προωθημένες πολιτικές στρατηγικές (π.χ. η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών) δομήθηκαν σε αυτήν ακριβώς την παραδοχή, την δυνατότητα δηλαδή αποσύνδεσης της οικονομικής ανάπτυξης από την (υπερ) εκμετάλλευση εδαφών και φυσικών πόρων. 

Oι σχετικές επιστημονικές μελέτες δεν τεκμηριώνουν κάτι τέτοιο. Αποδεικνύουν αντίθετα πως η οικονομική μεγέθυνση, η εδαφική αλλοτρίωση και η περιβαλλοντική υποβάθμιση σχετίζονται έντονα. Το αποτύπωμα, δηλαδή, των υλικών αγαθών, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έχουν αυξηθεί ραγδαία στην πάροδο των χρόνων. Και ενώ η αύξηση του πληθυσμού ήταν η κύρια αιτία της αυξανόμενης κατανάλωσης της περιόδου 1970 – 2000, η εμφάνιση μιας εύπορης μεσαίας τάξης, σε όλα τα μήκη και πλάτη, υπήρξε ο ισχυρότερος μοχλός αργότερα. Επιπλέον, η τεχνολογική ανάπτυξη έχει μέχρι στιγμής συνδεθεί με αυξημένη κατανάλωση, παρά το αντίστροφο.

Εάν, λοιπόν, η οικονομική μεγέθυνση δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από την πίεση στη γη και τους φυσικούς πόρους, μήπως η επαναχρησιμοποίηση των πόρων εντός της οικονομίας είναι η λύση;

Πράγματι, οι πολιτικές κυκλικής οικονομίας, μεταξύ άλλων, αποσκοπούν στη βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων, στην επαναχρησιμοποίηση και στην ανακύκλωση υλικών. Όμως, και εδώ οι μελέτες δείχνουν πως, σε κλίμακα ολόκληρης της οικονομίας, μόνο το 12% των υλικών που εισρέουν στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανακυκλώνονται. Ενώ τα ποσοστά ανακύκλωσης υλικών όπως πλαστικά, χαρτί, γυαλί και μέταλλα μπορούν – και πρέπει – να αυξηθούν σε μεγάλο βαθμό, ο δρόμος παραμένει μακρύς. 

Όλα αυτά δείχνουν πως είναι ανάγκη να ξανασκεφτούμε τις κοινωνικές έννοιες της προόδου και της ανάπτυξης, ανοίγοντας το μυαλό μας πέρα από την κατανάλωση και την οικονομική μεγέθυνση (κατά ΑΕΠ). 

Νέα επιστημονικά υποδείγματα και κοινωνικά κινήματα «μετα-ανάπτυξης» έχουν αρχίσει να διαμορφώνονται. Αυτά δίνουν έμφαση σε αξίες όπως η ατομική και κοινωνική ελευθερία, η περιβαλλοντική ισορροπία και η κοινωνική και διαγενεακή δικαιοσύνη. Πρότυπες κοινότητες ανά τον κόσμο ζουν με αρχές λιγότερο υλιστικές, καταναλώνουν λιγότερα και επανα-νοηματοδοτούν το «ευ ζην» στην απλή ζωή, που μειώνει το προσωπικό άγχος, τις περιβαλλοντικές πιέσεις και δημιουργεί μία άλλη συμφιλίωση με τη φύση.

Εναλλακτικοί δείκτες μέτρησης προόδου έχουν επίσης αναπτυχθεί και εφαρμόζονται πιλοτικά (πέραν του ΑΕΠ), όπως ο γνήσιος δείκτης προόδου και η παγκόσμια βιοχωρητικότητα. Πρόκειται για δείκτες περισσότερο ολιστικούς, που συμπεριλαμβάνουν ζωτικές, εγγενείς περιβαλλοντικές και κοινωνικές αξίες. 

Πόλεις όπως το Άμστερνταμ ανασχεδιάζονται στη βάση εναλλακτικών θεωριών, όπως τα “Donuts Economics” της Kate Raworth. Οι 2 ομόκεντροι κύκλοι της Raworth, που μοιάζουν με ντόνατς, αποτελούν τα όρια που πρέπει να κινούμαστε. Ο εσωτερικός κύκλος αφορά στα απαραίτητα προς το ζην (όπως φαγητό, στέγαση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη), ενώ ο εξωτερικός εξασφαλίζει ότι δεν πιέζονται υπερβολικά τα ζωτικά συστήματα της Γης (όπως το κλίμα και η βιοποικιλότητα). Αυτή η θεωρία διαμόρφωσε και νέες έννοιες, όπως της «Ενεργειακής Επάρκειας», που περιγράφει πώς η ενέργεια διατηρείται σε ένα «πράσινο» και ασφαλές καταφύγιο, πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα την παραδοσιακή αντίληψη της ενεργειακής αποδοτικότητας. Δεν αρκεί δηλαδή να είναι κάποιος περισσότερο αποδοτικός, αλλά πρέπει ταυτόχρονα να ζητάει λιγότερη ενέργεια για να καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες του. 

Χρειαζόμαστε ένα νέο κοινωνικό αφήγημα, που να αλλάζει δραστικά τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε και καταναλώνουμε ενέργεια, φτιάχνουμε τις υποδομές μας, τα σπίτια μας, μετακινούμαστε, παράγουμε τα τρόφιμα μας και χρησιμοποιούμε τη γη. 

Για να μη χαθεί η μάχη της κλιματικής αλλαγής και για να μην «καταντήσει το αύριο πια σαν αύριο να μη μοιάζει».

  • Ο Χάρης Δούκας είναι Αν. Καθηγητής στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του ΕΜΠ. Αναπτύσσει μοντέλα αποφάσεων πολιτικής σε ενεργειακά και περιβαλλοντικά συστήματα, ενσωματώνοντας την ανθρώπινη διάσταση στην καρδία των διαδικασιών μοντελοποίησης. Έχει περισσότερες από 200 εργασίες του δημοσιευμένες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, 1 Βιβλίο στα Ελληνικά και 2 στα Αγγλικά, πλήθος παρουσιάσεων σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια και άρθρων σε τεχνικά περιοδικά, ημερήσιο και εβδομαδιαίο τύπο.