Θα ενταχθεί η εκπαίδευση για την αειφορία στα αναλυτικά προγράμματα σπουδών; Επιστολή φορέων και ανταπόκριση του Υπουργείου

23 φορείς μέλη της “Συμμαχίας για το Κλίμα” και άλλοι απευθύνουν επιστολή στο Υπουργείο Παιδείας και στην Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Ελληνικής Βουλής για την ένταξη της εκπαίδευσης για την αειφορία και την διάχυση της στα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών, που ολοκληρώνονται μέσα στο αμέσως επόμενο διάστημα. Ο Άνεμος Ανανέωσης συμμετείχε ενεργά στην διαμόρφωση και συντονισμό της πρωτοβουλίας. 

Φαίνεται ότι υπάρχει μια σημαντική ανταπόκριση σε αυτή την παρέμβασή μας.  Η υφυπουργός παιδείας Ζ. Μακρή, με επιστολή της προς τις υπηρεσίες του Υπουργείου και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής  ζητάει την ενσωμάτωση των αρχών της αειφορίας και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης στα νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών.

To Υπουργείο σε επιστολή του ως απάντηση αναφέρει: “Σας αποστέλλουμε ψηφιακά υπογεγραμμένο το με αριθμό πρωτ. 72186/2021 έγγραφο του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΑΙΘ) με Θέμα «Απάντηση σε αίτημα φορέων μελών της Συμμαχίας για το Κλίμα». Απάντηση σε αίτημα φορέων μελών της Συμμαχίας για το Κλίμα ΣΧΕΤ.: Τα με αρ. πρωτ. 53251/Δ7/13-05-2021 εισερχόμενο έγγραφο του Υ.ΠΑΙ.Θ. που αφορά σε αίτημα του φορέα «Συμμαχία για το Κλίμα». Σε απάντηση του ανωτέρω σχετικού αιτήματός σας και έχοντας υπόψη το με αρ. 5913/13-05-2021 απόσπασμα Πρακτικού του ΙΕΠ, και κατά το μέρος των αρμοδιοτήτων του ΥΠΑΙΘ και του ΙΕΠ, ως δικαιούχου φορέα υλοποίησης της Πράξης «Αναβάθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών και Δημιουργία Εκπαιδευτικού Υλικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» με κωδ. ΟΠΣ (MIS) 5035542 και της Πράξης «Αναβάθμιση περιεχομένου σπουδών στη Δευτεροβάθμια Επαγγελματική Εκπαίδευση και στο Μεταλυκειακό Έτος – Τάξη Μαθητείας» με κωδ. ΟΠΣ (MIS) 5027220, σας ενημερώνουμε ότι το ανωτέρω αίτημα θα κοινοποιηθεί στις αρμόδιες επιστημονικές ομάδες έργου των επιμέρους γνωστικών πεδίων και αντικειμένων, ώστε να ληφθεί υπόψη στα πορίσματα, τις εισηγήσεις και το έργο τους στο πλαίσιο των ανωτέρω Πράξεων ΕΣΠΑ 2014-2020.
ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ Με εντολή Υφυπουργού
Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΠΤΣΗΣ

Εν τω μεταξύ το Παγκόσμιο Συνέδριο της UNESCO για την Εκπαίδευση για την Αειφoρία που πραγματοποιήθηκε ως διαδικτυακό συνέδριο από τις 17 έως τις 19 Μαΐου 2021, διακηρύσσει ότι: “Οι περιβαλλοντικές προκλήσεις είναι άρρηκτα συνυφασμένες με κάθε πτυχή των κοινωνιών μας, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτιστικών συστημάτων μας. Επομένως, ο επανασχεδιασμός των κοινωνιών μας εντός των οικολογικών ορίων του «ενός πλανήτη που ζει» θα απαιτήσει μια προσέγγιση ολόκληρης της κοινωνίας στον μετασχηματισμό, η οποία ξεκινά με την εκπαίδευση και τη μάθηση“. “Σε απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις, η Εκπαίδευση για την Αειφορία (ESD) υποστηρίζει τις προσπάθειες για τον εφοδιασμό των μαθητών με τις γνώσεις, τις δεξιότητες, τις αξίες και τις στάσεις που απαιτούνται για να συμβάλουν σε έναν πιο βιώσιμο κόσμο”.

Η Επιστολή της Συμμαχίας για το Κλίμα για ένταξη και διάχυση της Εκπαίδευσης για την Αειφορία στα νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών

Προς
Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων
Υπουργό κ. Νίκη Κεραμέως
Υφυπουργό κ. Ζωή (Ζέττα) Μακρή
Γενικό Γραμματέα Πρωτοβάθμιας Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής κ.
Αλέξανδρο Κόπτση
Κοιν:
● Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.)
κ. Ιωάννη Αντωνίου
● Διεύθυνση Υποστήριξης Προγραμμάτων και Εκπαίδευσης για την Αειφορία
τμήμα Γ΄ Πολιτιστικών Θεμάτων και Υποστηρικτικών Δομών κ. Χρυσούλα Μπάκα
● Tμήμα A’ Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία κ. Σοφία Λαπατά
● Τμήμα Β΄ Σχολικής Αγωγής και Προαγωγής της Υγείας κ. Βασιλική Λελεντζή
● Τμήμα Γ΄ Πολιτιστικών Θεμάτων και Υποστηρικτικών Δομών
● Διεύθυνση Ευρωπαϊκών και Διεθνών Θεμάτων
Τμήμα Διεθνών Σχέσεων

καθώς και
● Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής

ΘΕΜΑ: Ένταξη και διάχυση της Εκπαίδευσης για την Αειφορία στα νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών

Κυρία Υπουργέ,
Κυρία Υφυπουργέ,
Κυρία Γενική Γραμματέα

Γνωρίζουμε ότι εδώ και λίγους μήνες ξεκίνησε στην Ελλάδα μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία του ΙΕΠ υπό την καθοδήγηση και εποπτεία του Υπουργείου και αφορά την εκπόνηση νέων Προγραμμάτων Σπουδών για όλα τα διδακτικά αντικείμενα, από το νηπιαγωγείο ως και το λύκειο.

Οι μεγάλης κλίμακας καταστροφές που σημειώνονται σε όλο τον κόσμο εξαιτίας της κλιματικής κρίσης, καταστροφές των οποίων η συχνότητα και η ένταση αυξάνουν, όπως επίσης η δραματική υποβάθμιση του περιβάλλοντος, επιβάλλουν να αναθεωρήσουμε πολλά πράγματα σε τοπικό και διεθνές επίπεδο και να υιοθετήσουμε θετικές στάσεις για την προστασία του κλίματος και την αειφορία.

Η εκπαίδευση κατέχει πρωτεύοντα ρόλο στην ενημέρωση και στην ευαισθητοποίηση των μαθητών και των πολιτών σε θέματα κλίματος και γενικότερα αειφορίας και για το λόγο αυτό ο ΟΗΕ θεωρεί ότι η εκπαίδευση μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής-κρίσης, την προώθηση της αειφορίας και της “Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη”, όπως τονίζει και η Διακήρυξη “Incheon Declaration and Framework for Action for the implementation of Sustainable Development Goal 4” (Ensure inclusive and equitable quality education and promote lifelong learning opportunities for all).

Το ζήτημα της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και το σοβαρό πρόβλημα της Κλιματικής Αλλαγής – κρίσης θίγονται, ασφαλώς, στα επιμέρους μαθήματα των δύο πρώτων βαθμίδων της εκπαίδευσης, άλλα ακροθιγώς, άλλα εμβριθώς, αλλά μόνο υπό το πρίσμα του δεδομένου διδακτικού αντικειμένου.

Η ανάγκη για μια πιο σφαιρική, ολιστική και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των πολύπλοκων αυτών περιβαλλοντικών-κοινωνικών και οικονομικών ζητημάτων οδήγησε στην εισαγωγή της έννοιας της Αειφόρου Ανάπτυξης και εξ αυτής της Εκπαίδευσης για την Αειφορία (ΕγΑ), η οποία τα αντιμετωπίζει ολιστικά και με κριτικό πνεύμα.

Τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ), που γράφονται αυτόν τον καιρό από εξειδικευμένες ομάδες εμπειρογνωμόνων στο πλαίσιο ειδικού έργου του ΙΕΠ, θα παραμείνουν εν ισχύι τουλάχιστον μια δεκαετία και θα είναι αυτά με τα οποία οι σημερινοί και μελλοντικοί μαθητές θα προχωρήσουν προς το ορόσημο του 2030.

Το γεγονός αυτό αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία να ενσωματωθεί η οπτική της Αειφορίας ή της Αειφόρου Ανάπτυξης και της Κλιματικής Αλλαγής, στα ΑΠΣ, όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, όπως προτείνεται τόσο από τους διεθνείς οργανισμούς (UNESCO, UNECE, OECD, IPCC, etc) όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν προγράμματα Π.Ε. και τα ΚΠΕ που παρέχουν προαιρετικά σχετική εκπαίδευση, ωστόσο, η διάχυση στα Α.Π. θα επιτρέψει στο σύνολο των μαθητών/μαθητριών να έρθουν σε επαφή με τα ζητήματα της αειφορίας.

Η αναγκαιότητα να ενταχθεί και να διαχυθεί η Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη ή Εκπαίδευση για την Αειφορία (ΕγΑ) στα νέα ΑΠΣ, μαζί με άλλα παράλληλα μέτρα, προκύπτει και από τη δέσμευση των κυβερνήσεων με την υιοθέτηση της Ατζέντα 2030 και των Στόχων Αειφόρου Ανάπτυξης από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 2015, ενώ είναι και στο κέντρο της δεκαετίας δράσης για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.

Συνεπώς, οι αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς του Υ.Π.ΑΙ.Θ. θα πρέπει να μεριμνήσουν έγκαιρα να γίνουν τα απαραίτητά βήματα ώστε η έννοια της αειφορίας να ενταχθεί, να διαχυθεί και να ενισχυθεί σε όλα τα νέα ΑΠΣ, στα προγράμματα βασικής εκπαίδευσης, ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης και σε όλες τις δραστηριότητες που προωθούν την αειφόρο ανάπτυξη. Εν ολίγοις, η αειφόρος ανάπτυξη πρέπει να ενσωματωθεί στην εκπαίδευση και η εκπαίδευση πρέπει να ενσωματωθεί στην αειφόρο ανάπτυξη.

Σύμφωνα, λοιπόν, με όσα οι διεθνείς οργανισμοί υποδεικνύουν υπάρχει σήμερα η ευκαιρία να γίνει πράξη η διάχυση της Εκπαίδευσης για την Αειφορία και για την Κλιματική Αλλαγή σε όλα τα υπό αναμόρφωση Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών, πέρα από την μερική ένταξή της στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων, που δυστυχώς δεν μπορούν να καλύψουν επαρκώς τις ανάγκες.

Προς τούτο, παρακαλούμε να προβείτε έγκαιρα στις ενδεδειγμένες ενέργειες προς τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς του Υ.ΠΑΙ.Θ., όπως επίσης και προς το ΙΕΠ που έχει αναλάβει το έργο της εκπόνησης των νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών, ώστε οι σημερινοί και μελλοντικοί μαθητές/τριες να προχωρήσουν ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι προς το ορόσημο του 2030, που θεωρείται το τελευταίο χρονικό όριο για να αποτρέψει η ανθρωπότητα την καταστροφή της.

Οι φορείς, μέλη της Συμμαχίας για το Κλίμα και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς:

1. Αγροοικολογικό Δίκτυο Ελλάδος
2. Αειφόρουμ
3. Action Aid
4. Άνεμος Ανανέωσης
5. ΑΝΤΙΓΟΝΗ – Κέντρο Πληροφόρησης και Τεκμηρίωσης
6. ΑΡΣΙΣ – Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων
7. Γιατροί του Κόσμου
8. Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών
9. Εταιρεία Κοινωνικής Δράσης και Πολιτισμού ΚΟΙΝΟ_ΤΟΠΙΑ
10. Ecocity
11. Ethelon
12. GREENPEACE
13. ΚΑΡΙΤΑΣ ΕΛΛΑΣ
14. MEDASSET
15. Οικολογική Κίνηση Θεσσαλονίκης
16. ΟΙκολογική ΚΙνηση ΠΑτρας (OI.KI.ΠΑ.)
17. Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων
18. Οργάνωση Γη
19. Παρατηρητήριο Πολιτών για την Αειφόρο Ανάπτυξη – CISD
20. Πολίτες Πάτρας Εν Δράσει
21. SCI-Hellas, Service Civil International (Hellas)
22. Φίλοι του Μόντε/Friends of Monde
23. WWF Ελλάς