H πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen παρουσίασε στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την αναλυτική πρόταση της Κομισιόν για το Σχέδιο Ανάκαμψης για την Ευρώπη, #RecoveryEU. To Σχέδιο βασίζεται σε δύο οικονομικούς πυλώνες:

• Το “Νext Generation EU” χρηματο-οικονομικό εργαλείο ύψους 750 δις Ευρώ
• Τον μακροχρόνια Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό ύψους 1,1 τρις Ευρώ για την περίοδο 20121-2027

Η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θεωρεί την κοινωνική οικονομία ως έναν από τους τομείς που άγγιξε περισσότερο η τρέχουσα κρίση, μαζί με τον τομέα του πολιτισμού και του τουρισμού. Ταυτόχρονα, η κοινωνική οικονομία θεωρείται ένα σημαντικό μέσο που βοηθά ιδιαίτερα τα πιο ευάλωτα άτομα να βρουν το δρόμο τους για να βγουν από την κρίση και να έχουν εργασία. Επίσης, η Επιτροπή υπογραμμίζει την αλληλεγγύη μεταξύ ανθρώπων, γενεών, περιφερειών και χωρών ως βασικό στοιχείο και αρχή για την ανάκαμψη.

Η ανακοίνωση της Επιτροπής παρουσιάζει προτάσεις με κατάλογο συγκεκριμένων εργαλείων και μέτρων για τη στήριξη της ανάκαμψης και των μεταρρυθμίσεων στην Ευρώπη:

Βοήθεια στα κράτη μέλη για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις

• Το Recovery and Resilience Facility, ένα Εργαλείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με 560 δις Ευρώ, που θα εφαρμοστεί στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου και βάσει εθνικών σχεδίων ανάκαμψης. Θα παρέχει δάνεια και επιχορηγήσεις
• Το νέο πρόγραμμα REACT-EU (‘Recovery assistance for cohesion and the territories of Europe” / Βοήθεια ανάκτησης για τη συνοχή και τα εδάφη της Ευρώπης»), με 55 δις. Η Επιτροπή προτείνει να τροφοδοτήσει, έως το 2022, με τα επιπλέον αυτά χρήματα τα προγράμματα της πολιτικής Συνοχής. Κύριο κριτήριο για την κατανομή αυτής της χρηματοδότησης είναι ο κοινωνικο-οικονομικός αντίκτυπος της κρίσης στις διάφορες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων στοιχείων όπως η ανεργία των νέων. Θα ληφθεί επίσης υπόψη η σχετική ευημερία των κρατών μελών.
• Η πράσινη μετάβαση θα ενισχυθεί, για παράδειγμα μέσω του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (Just Transition Fund) με 32,5 δις Ευρώ και ενός ενισχυμένου Ευρωπαϊκού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης, με 15 δις
• Δίνεται έμφαση στην κυκλική οικονομία, την ασφαλή και βιώσιμη τροφή και τη βιοποικιλότητα

Ενισχύσεις για εγγυήσεις που θα διευκολύνουν τις επενδύσεις

Σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πρωτοβουλίες όπως το Εργαλείο Υποστήριξης της Φερεγγυότητας/ Solvency Support Instrument με 31 δις καθώς και μια ενισχυμένη πρωτοβουλία InvestEU initiative (και το Strategic Investment Facility, με 15 δις που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του InvestEU Initiative) θα βοηθήσουν τις εταιρείες να ξεπεράσουν την κρίση μέσω της κινητοποίησης πρόσθετων ιδιωτικών επενδύσεων.

Μαθήματα που πήραμε από την κρίση

• EU4Health Program, με 9,4 δις ευρώ, είναι ένα νέο πρόγραμμα για την υγεία με στόχο την ενίσχυση της πρόληψης και της προετοιμασίας απέναντι σε μελλοντικές υγειονομικές κρίσεις καθώς και την προμήθεια βασικών μέσων προστασίας και κρίσιμων ιατρο-φαρμακευτικών υλικών.
• Θα ενισχυθούν επίσης άλλα προγράμματα, όπως το Horizon Europe, το Humanitarian Aid Instrument ή το Digital Europe.
• Υποστήριξη στους παγκόσμιους εταίρους και σε διεθνείς οργανισμούς, ενίσχυση των χωρών που γειτονεύουν με την ΕΕ με στόχο την ανάπτυξη και παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς αυτές

Το προσαρμοσμένο πρόγραμμα εργασίας 2020 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπει τη συνέχιση και επέκταση διαφορετικών πρωτοβουλιών που έχουν παρθεί προσφάτως για ενίσχυση των επιχειρήσεων και της εργασίας. Το πρόγραμμα SURE (Support Mitigating Unemployment Risks in Emergency), ενεργοποιεί μέτρα ενάντια στην ανεργία των νέων, την προώθηση δίκαιου ελάχιστου εισοδήματος ή πρωτοβουλίες για ενδυνάμωση των ίσων ευκαιριών. ενώ περιλαμβάνει και μέτρα διαφάνειας στις αμοιβές.

Νέοι πόροι, από κοινού δανεισμός από τις αγορές, αυξημένος ευρωπαϊκός προϋπολογισμός 2021-2028

Για να συγκεντρωθεί αυτό το ποσό των 750 δις ευρώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προσφύγει για πρώτη φορά σε δανεισμό από τις οικονομικές αγορές. Το χρέος αυτό θα αποπληρωθεί σταδιακά από τον Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό μεταξύ 2028 και 2058. Θα εξεταστούν, επίσης, νέες πηγές εσόδων χωρίς να επιβαρυνθούν οι πολίτες, όπως φόρος σε μεγάλους ψηφιακούς και άλλους κολοσσούς, ή έσοδα από το Πρόγραμμα Εμπορίας Εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (Emissions Trading Scheme). Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλώνει έτοιμη να βοηθήσει τα Κράτη Μέλη να αντιμετωπίσουν την φορο-αποφυγή.

Τι θα λάβουν από το Next Generation EU τα κράτη μέλη

Από τα 750 δις του Next Generation EU, οι χώρες θα λάβουν ποσά ως εξής:

• Η Ιταλία θα λάβει το μεγαλύτερο ποσό, 81.807.000.000 ευρώ,
• η Ισπανία 77.324.000.000,
• η Γαλλία 38.772.000.000,
• η Πολωνία 37.693.000.000,
• η Γερμανία 28.804.000.000
• η Ελλάδα 28.804.000.000
• η Ρουμανία 19.626.000.000
• η Πορτογαλία 15.526.000.000 και
• η Βουλγαρία 9.218.000.000.
• Οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ θα λάβουν ποσά μικρότερα από 9.000.000.000

Τα δύο τρίτα του ποσού θα είναι με την μορφή ενίσχυσης και το ένα τρίτο με την μορφή δανείου

Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο – Ευρωπαϊκός Προϋπολογισμός 2021-2028 – Multi-Annual Financial Framework (EU Budget 2021-2027)

Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο – Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό 2021-2028 – Multi-Annual Financial Framework (EU Budget 2021-2027) είναι 1,1 τρις ευρώ. Προτείνει αύξηση του ανώτατου ορίου ιδίων πόρων στο 2% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος της ΕΕ κι αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού προϋπολογισμού που τρέχει (2014-2020). Στην τελική διαμόρφωση της πρότασης θα συμμετάσχει το Ευρωκοινοβούλιο και το Συμβούλιο (κυβερνήσεις) . Αναμένεται να υιοθετηθεί το νέο αναθεωρημένο ΠΔΠ 2014-2020 το φθινόπωρο του 2020, ενώ ο νέος ευρωπαϊκός προϋπολογισμός MFF / ΠΔΠ 2021-2028 και μια ειδική Απόφαση Ιδίων Πόρων (Own Resources Decision), μέχρι τον Δεκέμβρη 2020, εφόσον υπάρξει συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που ζητάει πάντως πιο φιλόδοξο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό 2021-2028.

Η υγειονομική και οικονομική κρίση που αντιμετωπίζουμε είναι πρωτοφανής στην ιστορία της ΕΕ. Η λύση που προτείνει η Κομισιόν να δανειστεί χρήματα για λογαριασμό των κρατών μελών από τις οικονομικές αγορές και να αποπληρωθεί το χρέος από κοινού, μέσω του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και με την αξιοποίηση νέων πηγών εσόδων (ιδίων πόρων) είναι μια ιστορική στιγμή, είναι μια ευρωπαϊκή λύση για ένα κοινό Ευρωπαϊκό Πρόβλημα. Η κρίση αλλάζει το παιχνίδι.