Πολύ ενδιαφέρουσα χθες συζήτηση που οργάνωσε ο Άνεμος Ανανέωσης την Κυριακή 24/2/2019 με θέμα: “Κυκλική οικονομία, γεωργία, διατροφικά προϊόντα, ζωοτροφές”
Η συζήτηση είχε τρεις ενότητες:
«Εκμετάλλευση υποπροϊόντων ελαιουργίας και τυροκομείων», με τον Δημήτρη Κουρέτα Dimitris Kouretas, Καθηγητή Φυσιολογίας Zωικών Oργανισμών και Τοξικολογίας, Δ/ντή του ομώνυμου εργαστηρίου, στο τμήμα Βιοχημείας- Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, υποψήφιο Περιφερειάρχη Θεσσαλίας, μέλος της Παγκόσμιας Ακαδημίας Επιστημών (World Academy of Sciences)
«Προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας από τα φύλλα ελιάς και από τα απόβλητα ελαιουργείων για ανθρώπινη κατανάλωση και για καλλυντικά” με ομιλητή τον Αλέξιο Λέανδρο Σκαλτσούνη, Καθηγητή του Τομέα Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων
«Αξιοποίηση υποπροϊόντων οινοποίησης ως βιο-λειτουργική ζωοτροφή σε κοτόπουλα και πρόβατα», με ομιλήτρια την Σωτηρία Μακρή, Υποψήφια Διδάκτορα, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Τη συζήτηση συντόνισε ο Νίκος Χρυσόγελος, πρόεδρος της ΔΕ της ΚΟΙΝΣΕΠ “ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ”
Οι παρουσιάσεις συνδύασαν στοιχεία που προκύπτουν από την έρευνα με εφαρμογές στην πράξη, άνοιγαν δρόμους συνεργασίας μεταξύ ερευνητικών φορέων, γεωργών, επιχειρήσεων και νέων ανθρώπων που ενδιαφέρονται να επενδύσουν σε καινοτόμους τομείς. Διαπιστώθηκε επίσης ότι υπάρχουν κοινές αναζητήσεις από τους επιστήμονες, ενδιαφερόμενους γεωργούς αλλά και νέους ανθρώπους.
Πώς η κυκλική οικονομία είναι win-win-win υπόθεση για περιβάλλον, γεωργία, κοινωνία
Οξύτητα του προβλήματος:
- Στην Ελλάδα οινοποιούνται περίπου 500.000 τόνοι σταφυλιού ετησίως. Η βιομηχανία παραγωγής οίνου που επεξεργάζεται 1 εκατ. τόνους σταφύλια το χρόνο παράγει 125.000 τόνους στερεά απόβλητα, που είναι ιδιαίτερα ρυπογόνα λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε οργανικές ενώσεις και η ανεξέλεγκτη απόρριψή τους προκαλεί περιβαλλοντικά προβλήματα. Όμως μέσα σε αυτά τα “απόβλητα” περιέχονται ουσίες – πολυφαινολικές ενώσεις – με αντιοξειδωτικές ιδιότητες, πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων, αντιμικροβιακές ιδιότητες, αντιμεταλλαξιογόνο δράση κι αντικαρκινική δράση.
- Το τυρόγαλα φθάνει στο 75%-80% του εισερχομένου γάλακτος που επεξεργάζεται μια τυροκομική μονάδα. Από 5 λίτρα γάλα παράγεται ένα κιλό φέτα. Ένα μικρό τυροκομείο που επεξεργάζεται 10 τόνους γάλα/ημέρα, παράγει απόβλητα ισοδύναμα σε ρυπαντική ικανότητα μιας κωμόπολης 5.500 κατοίκων. Το τυρόγαλα μετατρέπει τους ποταμούς σε έναν «κυλιόμενο βόθρο»
- Απαιτεί σχεδόν όλο το οξυγόνο, με αποτέλεσμα να πεθαίνουν τα ψάρια και τα φυτά.
- Προκαλεί αλλοίωση της χημικής σύστασης και της φυσικής δομής του εδάφους, με αποτέλεσμα μείωση στις αποδόσεις των καλλιεργειών
- Ρυπαίνεται ο υδροφόρος ορίζοντας και υποβαθμίζεται η ποιότητα του πόσιμου ύδατος
- Το χρώμα του νερού των ποταμών γίνεται καφέ, πράσινο, μαύρο
- Έντονη δυσοσμία
- Κοινωνικές διαστάσεις – Υποβάθμιση περιοχών
- Από τα ελαιοτριβεία παράγεται ένας όγκος 1.100.000 τόνων/χρόνο υγρών αποβλήτων, που χαρακτηρίζονται από χρονοβόρα βιοαποικοδόμηση πολυφαινολών, έντονα ιώδες-σκούρο καφέ έως μαύρο χρώμα, άσχημη μυρωδιά, πολύ μεγάλο οργανικό ρυπαντικό φορτίο, τιμές pH μεταξύ 3 και 6 και μεγάλη συγκέντρωση πολυφαινολικών ενώσεων (από 10,5 έως 24 g/L). Σε πολλές περιοχές υπάρχει πολύ μεγάλο πρόβλημα, εντάσεις με τις τοπικές κοινωνίες για την ρύπανση και την δυσοσμία που προκαλούν, ενώ η παραγωγή των αποβλήτων αυτών αντιπροσωπεύει και μια μεγάλη σπατάλη πολύτιμων ουσιών που περιέχονται μέσα στα απόβλητα αυτά. Όμως από τα φύλλα της ελιάς μέχρι το απόβλητα των ελαιοτριβείων μπορούμε να πάρουμε πρώτες ύλες που έχουν πολύ μεγάλη προστιθέμενη αξία και χρησιμοποιούνται σήμερα από διαφορετικές βιομηχανίες.
Μερικά γενικά συμπέρασμα που προέκυψαν από τη συζήτηση ήταν:
Από τα υποπροϊόντα της καλλιέργειας και της επεξεργασίας τους μπορούμε να παράγουμε ζωοτροφές για τα ζώα, αλλά και ειδικά τρόφιμα μεγάλης θρεπτικής αξίας αλλά και προϊόντα για την βιομηχανία, πχ καλλυντικών, μετατρέποντας “απόβλητα” σε πολύτιμες πρώτες ύλες,
Η αξιοποίηση των υποπροϊόντων πρόκειται να βελτιώσει το οικολογικό αποτύπωμα των γεωργικών βιομηχανιών ενισχύοντας ταυτόχρονα το διατροφικό προφίλ των παραγωγικών ζώων, συμβάλλοντας στην ευζωία τους και στην αναβαθμισμένη παραγωγική και ποιοτική τους απόδοση, όπως ανέλυσαν οι ομιλητές με βάση τα αποτελέσματα των ερευνών της επίδρασης των υποπροϊόντων Γεωργικών Βιομηχανιών (Ελαιουργία, Οινοποιία, Τυροκομία) σε παραγωγικά ζώα:
- Αντιοξειδωτική ικανότητα αίματος και ιστών (Αντιοξειδωτική άμυνα, οξείδωση λιπιδίων – πρωτεϊνών),
- Παραγωγική ικανότητα (μεταβολή βάρους και ρυθμού ανάπτυξης)
- Ποιότητα κρέατος (προφίλ λιπαρών οξέων, ω-3)
- Υγεία εντέρου (εκτίμηση παθογόνων μικροοργανισμών σε δείγματα κοπράνων)
Η κυκλική οικονομία μπορεί να βοηθήσει τους γεωργούς να βελτιώσουν τα εισοδήματά τους μέσω της παραγωγής προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Η ίδια η παραγωγική βάση της χώρας μπορεί και πρέπει να βελτιωθεί μέσω της κυκλικής οικονομίας. προϋπόθεση όμως είναι η ανάπτυξη ενός δικτύου συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων (βιομηχανίες ζωοτροφών, κτηνοτρόφοι, βιομηχανίες επεξεργασίας αποβλήτων και μεταποίησης προϊόντων)
Η χρήση υποπροϊόντων της γεωργικής παραγωγής και των βιομηχανιών επεξεργασίας ως διατροφικών συμπληρωμάτων ζωοτροφών μπορεί να συμβάλει στην μείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος, να συνεισφέρει στην ανάπτυξη μιας βιώσιμης γεωργικής οικονομίας, να έχει ως αποτέλεσμα ζώα λιγότερο επιρρεπή σε ασθένειες (οικονομικό όφελος από την περιορισμένη χρήση αντιβιοτικών), στην παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας για τους καταναλωτές, και ωφέλημα για την ανθρώπινη υγεία. Οι παρεμβάσεις μέσα από συνεργασίες και σωστό σχεδιασμό μπορεί να είναι χαμηλού κόστους (πχ ξηραντήριο για φύλλα ελιάς) και να μειώσουν για τους κτηνοτρόφους το κόστος εκτροφής.
Τα τελευταία χρόνια, η ενσωμάτωση συστατικών φυτικής και ζωικής προέλευσης, για την δημιουργία βελτιωμένων ζωοτροφών παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον, αφού σε αυτά αποδίδεται μεγάλη ποικιλία ευεργετικών και θεραπευτικών ωφελειών. Η χορήγηση αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων διατροφής που σήμερα πετάγονται μαζί με τα απόβλητα (πχ ελαιουργείων ή οινοποιείων) σε αντίθεση με την χρήση αντιβιοτικών ή άλλου είδους φαρμακευτικών σκευασμάτων, μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική και χαμηλού κόστους παρέμβαση. Για παράδειγμα τα υγρά απόβλητα ελαιοτριβείων και τα στέμφυλα είναι πλούσια σε πολυφαινόλες, που έχουν αντιοξειδωτική δράση, αντι-μικροβιακές ιδιότητες, προστατευτική δράση DNA κι αντικαρκινική δράση. Οι πρωτεϊνες τυρογάλακτος συμβάλλουν στην ενίσχυση της αντι-οξειδωτικής άμυνας του οργανισμού, ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθούν στην πέψη με συνέπεια την αντιμετώπιση γαστρεντερικών ασθενειών, έχουν αντι-μικροβιακές ιδιότητες, βοηθούν στην αύξηση της δύναμης, στην ανάπτυξη και επιδιόρθωση ιστών και βελτιώνουν στην πρόσληψη τροφής, στην αύξηση σωματικού βάρους των ζώων και στις επιδόσεις της κτηνοτροφίας.
Το ενδιαφέρον υλικό, οι ομιλίες και οι παρουσιάσεις, θα αναρτηθούν σύντομα.
Η συζήτηση είναι η πρώτη ενός μεγάλου κύκλου εργαστηρίων και εκδηλώσεων με θέματα “Πράσινη και Κοινωνική Καινοτομία” που διοργανώνει ο Άνεμος Ανανέωσης με την συνεργασία και υποστήριξη του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ Ελλάδος για την προώθηση του διαλόγου και συνεργασιών σε αυτούς τους τομείς.
#circular #economy #agriculture #GoGreen #WELCOMMONHOSTEL#education #innovation #ecoinnovation
