Νοέ 18 2024
0

Σίφνος, θα μπορούσε να γίνει νησί πιλότος για βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα την εποχή της κλιματικής κρίσης;

By | sifnos, Uncategorized | No Comments

Ένα Πρασινο Κοινωνικό Σχέδιο για τη Σίφνο παρουσίασε πριν μερικούς μήνες ο Άνεμος Ανανέωσης αξιοποιώντας την δουλειά που έγινε στο πλαίσιο δύο προγραμμάτων στα οποάι συμμετείχε και η Σίφνος: το πρόγραμμα GRAPE “Πράσινο Κοινωικό Σχέδιο για τη Σίφνο” και το πρόγραμμα “SMILO MED” “Βιώσιμη διαχείριση φυσικών πόρων της Σίφνου”. Στο πλαίσιο αυτό διοργανώθηκαν πολυάριθμα σεμινάρια, ημερίδες, εργαστήρια, SWOT Ανάλυση και συστηματική διαβούλευση που κατέληξαν στην διατύπωση του Πράσινου Κοινωνικού Σχεδίου, μια σύγχρονη συνολική πρόταση προς συζήτηση, αξιοποιώντας  καλές προακτικές και από άλλες ανάλογες περιοχές και νησιά αλλά και τα δεδομένα που προκύπτουν από ένα σύνολο πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών αλλαγών που συντελούνται. Η κλιματική κρίση, φυσικά, παίζει καθοριστικό ρόλο στον επαναπροσανατολισμό του παραγωγικού, οικονομικού, ενεργειακού και τουριστικού μοντέλου. 

Σίφνος: Θα μπορούσε να είναι ένα νησί πιλότος για να θέσουμε όρια και να κρατήσουμε το μέτρο με στόχο τη βιωσιμότητα

Ο Άνεμος Ανανέωσης επέλεξε τη Σίφνο ως πιλότο για να διατυπωθεί ένα ολοκληρωμένο Πράσινο Κοινωνικό Σχέδιο. Η Σίφνος, είναι ένα μικρό μεν αλλά όμορφο νησί, με πλούσια φύση, σημαντική αρχιτεκτονική (κυρίως παραδοσιακή) μνήμη, ισχυρή αίσθηση συνεργασίας στην κοινωνία, αξιόλογο πολιτισμό στο πέρασμα των αιώνων. Ανέπτυξη επίσης σημαντική χειροτεχνική και οικονομική δραστηριότητα (κεραμικά, μύλοι, καϊκια, εμπόριο, χτίσιμο πέτρας) και αγροτική παραγωγή που κάλυπτε όχι μόνο τις ανάγκες 7000 ντόπιων (στος αρχές του 20ου αιώνα) αλλά και εξήγαγε πολυάριθμα προϊόντα  (από σύκα, σταφύλια, κεραμικά μέχρι βαμβάκι και μετάξι).

Η Σίφνος δέχεται σήμερα πολλές πιέσεις και η τοπική κοινωνία αντιλαμβάνεται πλέον τον κίνδυνο. Πριν ακόμα ανοίξει η ευρεία συζήτηση για το μέλλον των νησιών στις Κυκλάδες, στη Σίφνο συζητούσαν για τις επιπτώσεις του υπερτουρισμού, την εγκατάλειψη της γεωργίας, τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, τη κρίση του νερού και πολλά άλλα. Φυσικά άλλο να αντιλαμβάνεσαι τα προβλήματα και άλλο να προχωράς ένα βήμα παραπέρα, να διαμορφώνεις ως κοινωνία το δικό σου σχέδιο για το μέλλον.

Ο Άνεμος Ανανέωσης επέλεξεγια να βοηθήσει την κοινωνία – μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων του – να “βάλει” τη Σίφνο σε δύο σημαντικά προγράμματα:

  • GRAPE: “Πράσινο Κοινωικό Σχέδιο για τη Σίφνο”
  • SMILO MED: “Βιώσιμη Διαχείριση των Φυσικών Πόρων”

Η  Σίφνος θα μπορούσε να στηρίξει το νέο αναπτυξιακό μοντέλο της στην μετατροπή της σε ένα κέντρο επίδειξης σοφών, σύγχρονων λύσεων στα σημερινά προβλήματα που συνδυάζουν παραδοσιακή σοφία και σύγχρονη πράσινη γνώση.

Για παράδειγμα στον Τουρισμό η Σίφνος έχει το πλεονέκτημα ότι πέρα από το μαζικό τουρισμό, προσελκύει  πολλούς που ενδιαφέρονται για τα μονοπάτια, ενώ μπορεί  να αυξήσει το ενδιαφέρον για οικοτουρισμό και αγροτουρισμό εκτός καλοκαιριού. Αυτό που ξέραμε ως “μαζικός τουρισμός το καλοκαίρι”, σε λίγα χρόνια δεν θα υπάρχει, αυτό που μπορεί να υπάρξει θέλει μεγάλη προετοιμασία, σε πολλά επίπεδα.

Η οικονομία της Σίφνου στο παρελθόν ήταν πολύ στενά συνδεδεμένη με άλλα νησιά και παράκτιες – αλλά όχι μόνο – πόλεις όπως τα Χανιά, η Ρόδος, η Χίος, η Πάρος, η Αλεξάνδρεια, η Κωνσταντινούπολη, το Παρίσι, το Λονδίνο, η Οδύσσεια. Υπάρχει κατ’ αρχάς ανάγκη σήμερα για μια νέα περιφερειακή οικονομία αλλά και κοινές δραστηριότητες με τα γειτονικά νησιά όχι μόνο στον τουρισμό, αλλά και στην ανάπτυξη κοινών κοινωνικών και πράσινων υποδομών.

Για την αναζωογόνηση μιας αναγεννητικής γεωργίας 

Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα η Σίφνος δεν ήταν μόνο αυτάρκης αλλά και εξαγωγέας αγροτικών και άλλων προϊόντων, μεταξύ των οποίων κεραμικά αλλά  και όσπρια, ρεβύθια, σύκα, σταφύλια, κρασί, λάδι, κριθάρι, σιτάρι, 3 χρώματα βαμβάκι και μετάξι. Είχε επίσης μεγάλη παραγωγή ξερικών αλλά και κάποιων ποτιστικών ζαρζαβατικών, λαχανικών και πολλά φρούτα (από μπουρνέλες – άγρια δαμάσκηνα, μανταρίνια, αχλάδια – κοντούλες, βερίκοκα, κορόμηλα, σύκα, 3 είδη ρόδων, φυστίκια, τσίκουδα, μια και οι παλιότεροι φρόντιζαν να φυτεύουν και να μπολιάζουν δέντρα όπου μπορούσαν. Επίσης, υπήρχαν μουριές, χαρουπιές και βελανιδιές και για την κτηνοτροφία-σηροτροφία.

Ίσως δεν μπορούμε πλέον να καλλιεργήσουμε όλα αυτά – έχουν αλλάξει οι κλιματικές και κοινωνικές συνθήκες – αλλά πατώντας στα νέα δεδομένα μπορεί να ανακάμψει η γεωργία αξιοποιώντας όμως ντόπιες ποικιλίες και είδη καθώς και νέα υποστηρικτικά εργαλεία. Το ότι διασώζονται σήμερα πολλοί ντόπιοι σπόροι και ποικιλίες είναι πολύ σημαντικό για την διασφάλιση μέλλοντος για τη γεωργία και την τροφή μας, σε μια εποχή αυξανόμενης διατροφικής αβεβαιότητας και καταστροφών στις σοδειές λόγω της κλιματικής κρίσης. Σε συνεργασία με τον ερευνητή Ροίκο Θανόπουλο καταγράψαμε και συγκεντρώσαμε σιφνέικους σπόρους, είδη αλλά και γνώσεις, εμπειρίες που μπορούν να αποτελέσουν μια καλή βάση για την αναγέννηση μιας βιώσιμης γεωργίας. Το πρόγραμμα SMILO MED μας έδωσε την ευκαιρία να συγκεντρώσουμε σπόρους, μνήμες και γνώσεις σχετικά με παλιές ποικιλίες αλλά και πληροφορίες για αυτές.

Για λόγους διατροφικής ασφάλειας αλλά και κάλυψης των αναγκών των κατοίκων και ενός αριθμού τουριστών χρειάζεται ολοκληρωμένο σχέδιο για στήριξη της γεωργίας που μπορεί να γίνει βιώσιμη και να προσφέρει επιπλέον έσοδα (είτε ως αποκλειστική είτε κυρίως ως συμπληρωματική δραστηριότητα) για τους ντόπιους αξιοποιώντας 4 σύγχρονες επιλογές:

– ποιοτική, οικολογική καλλιέργεια για τροφή και άλλα προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας

– καλλιέργεια που παράλληλα με τη διατήρηση όλου του δικτύου ξερολιθιάς και των μονοπατιών νερού φροντίζει το περιβάλλον, τη γονιμότητα του εδάφους και τα μικρο-οικοσυστήματα, εμποδίζει την διάβρωση του εδάφους και μειώνει τις επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων

– καλλιέργεια που συμβάλλει στην προστασία του κλίματος (δεν υπάρχει στη Σίφνο ευτυχώς εντατική κτηνοτροφία και χρήση χημικών λιπασμάτων – φυτοφαρμάκων, χρήση  βαρέων γεωργικών οχημάτων) και,

– γεωργία που δεσμεύει από την ατμόσφαιρα αέρια που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή, όπως διοξείδιο του άνθρακα, ενώσεις του αζώτου κ.ά (μέσω καλλιέργειας οσπρίων, ελιάς, χαρουπιάς κα)

Και οι 4 άξονες μπορεί να έχουν σημαντική στήριξη από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους, αρκεί να υπάρξει σωστή οργάνωση και επιστημονική υποστήριξη.

Οι ξερολιθιές και η γνώση της τεχνικής τους έχουν επίσης αναγνωριστεί ως άυλη παγκόσμια κληρονομιά από την UNESCO και η συντήρησή τους πρέπει να αποτελέσει τμήμα της στρατηγικής για την ενίσχυση της άμυνας μας απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα, την προστασία της γονιμότητας του εδάφους και την αποκατάσταση της φύσης. Μέσα από μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να διασφαλιστούν πόροι μακροχρόνια για την αποκατάσταση και διατήρησή τους.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε

Αναλυτικά για αυτά τα θέματα μπορεί να βρει κάποιος/α στο Πράσινο Κοινωνικό Σxέδιο δράσης για τη Σίφνο που διαμορφώσαμε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος GRAPE – COSME

Πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία προέκυψαν και από την συνεργασία μας με το δίκτυο μικρών νησιών SMILO και αν o Δήμος πιάσει αυτήν την ευκαιρία που προσφέρει η συνεργασία μαζί του, μπορεί όχι μόνο να αποκτήσει ένα σήμα με ιδιαίτερη αξία όπως είναι το SMILO labelling αλλά να εξασφαλίσει τεχνική και οικονομική στήριξη στην προώθηση μιας ολοκληρωμένης πολιτικής όσον αφορά το τοπίο, το νερό, τη βιοποικιλότητα, την ενέργεια, τα απορρίμματα, τη βιωσιμότητα.

Ο Άνεμος Ανανέωσης έκανε την προεργασία και την προσέφερε χωρίς κόστος στον Δήμο, αλλά χρειάζεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία με θεσμικό τρόπο, να γίνουν συζητήσεις και να ληφθούν αποφάσεις. Χρειάζεται τόλμη, διάλογος, δέσμευση και όραμα. Αλλιώς σύντομα θα έχει χαθεί το παιχνίδι, δεν θα μπορεί να συμμετάσχει η Σίφνος στην προσπάθεια για βιωσιμότητα των νησιών. Η δόμηση πλήτει το τοπίο πλέον, έχει απλωθεί παντού. Το τοπίο γεμίζει κτίρια χωρίς  να υπάρχουν έτσι κι αλλιώς υποδομές για όλα αυτά. Η Σίφνος δεν μπορεί να συνεχίσει σε έναν δρόμο που οδηγεί σε αδιέξοδο.

Η Σίφνος έχει πολλούς φίλους και ερωτευμένους μαζί της, ντόπιους που ζουν στο νησί αλλά  και προσωπικότητες που ζουν εκτός, σε κάθε γωνιά του πλανήτη που  μπορεί να βοηθήσουν στην ομαλή προσαρμογή της σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης. Το έδειξε και η πρόσφατη ημερίδα που οργανώθηκε από το Ίδρυμα Ευγενίδου όπου εξέσουσες προσωπικότητες και ακαδημαϊκοί όχι μονο παραβρέθηκαν και μίλησαν αλλά προσφέρθηκαν και να βοηθήσουν τη Σίφνο μέσω (και) της δημιουργίας μιας υποστηρικτικής ομάδας. Μέχρι τώρα όμως σπάνια αξιοποιήθηκε αυτό το σημαντικό ανθρώπινο κεφάλαιο από τις τοπικές αρχές. Ο χρόνος κυλάει γρήγορα και η Σίφνος – όπως και άλλα νησιά – δεν φαίνεται να έχει προετοιμαστεί κατάλληλα για όσα δύσκολα έρχονται αλλά και για τις ευκαιρίες και δυνατότητες που υπάρχουν ώστε να ακολουθήσει μια διαφορετική πορεία. Έχει ένα παρελθόν που είναι γεμάτο σοφία και ένα ανθρώπινο δυναμικό εντός και εκτός νησιού που μπορεί να βοηθήσουν στις αλλαγές που απαιτούνται.

  • Το πρόγραμμα SMILO MED είναι μια συνεργασία μεταξύ του ΑΝΕΜΟΥ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ και του δικτύου μικρών νησιών SMILO και υποστηρίζεται από το Prince Albert II of Monaco Foundation

Νοέ 17 2024
0

Να γίνουμε Σαντορίνη: οι κάτοικοι ζητάνε περιορισμούς δόμησης κατοικιών, καμία νέα τουριστική μονάδα

By | Uncategorized | No Comments

Η δυνατότητα δόμησης κατοικιών στην Σαντορίνη περιορίζεται στο 12% της επιφάνειας από το 62% που είναι σήμερα και των τουριστικών εγκαταστάσεων στο 4,9%.

Στην άκρη των Φηρών, στο Μπελλώνειο Πολιτιστικό Κέντρο, ο δήμος φιλοξένησε την παρουσίαση της πρώτης φάσης του πολεοδομικού σχεδίου του νησιού. Η μικρή αίθουσα γρήγορα γέμισε ασφυκτικά, αποδεικνύοντας το ενδιαφέρον της τοπικής κοινωνίας για το μέλλον της Σαντορίνης.

Αντίθετα, όμως, με την παρουσίαση στη Μύκονο, τρεις ημέρες νωρίτερα, η εκδήλωση δεν χαρακτηρίστηκε από φωνές, αντιδράσεις και ένταση. Οχι μόνον αυτό, αλλά η πίεση που ασκήθηκε στο υπουργείο Περιβάλλοντος από το δημοτικό συμβούλιο του νησιού, αλλά και σχεδόν το σύνολο των παρευρισκομένων ήταν στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση: ζητούσαν όσο το δυνατόν λιγότερη δόμηση, όσο το δυνατόν περισσότερους περιορισμούς. Η κοινωνία της Σαντορίνης δείχνει πλέον αρκετά ώριμη για τη συζήτηση αυτή. «Η λυδία λίθος της ορθολογικής ανάπτυξης ενός τόπου είναι η χωροταξία», ξεκίνησε την εισαγωγή του στην εκδήλωση ο δήμαρχος Νίκος Ζώρζος.

Λίγες ημέρες νωρίτερα το Δημοτικό Συμβούλιο είχε λάβει ομόφωνη απόφαση να ζητήσει να μην αδειοδοτηθεί ούτε μία νέα τουριστική κλίνη στο νησί, ενώ την απόφαση επικύρωσε και η τουριστική επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν παραγωγικοί φορείς του τόπου. «Στη Σαντορίνη επικρατεί χωρική αταξία. Οχι γιατί δεν υπήρχε πλαίσιο, αλλά γιατί οι ασάφειές του οδηγούσαν σε παρεκκλίσεις. Το νησί μας χρειάζεται ένα νέο σχέδιο προστασίας και ανάσχεσης της ανορθολογικής ανάπτυξης», ανέφερε. «Ας προστατεύουμε το γεωπεριβάλλον μας, αλλά και τους επιχειρηματίες που έχουν ήδη επενδύσει εδώ και όχι τους δυνητικούς επενδυτές. Δεν χρειάζεται άλλες τουριστικές επενδύσεις η Σαντορίνη, χρειάζεται εξορθολογισμό και υποδομές».

«Θα δείτε ότι σεβαστήκαμε την επιθυμία της δημοτικής αρχής και δημιουργήσαμε ένα πολεοδομικό σχέδιο ακόμη πιο περιοριστικό», ανέφερε ο Δημήτρης Σαμαράς, πρόεδρος του μελετητικού γραφείου («Σαμαράς και Συνεργάτες») που έχει αναλάβει και το πολεοδομικό σχέδιο της Σαντορίνης (καθώς και της Μυκόνου και της Πάρου). «Σήμερα χτίζουμε κατοικία στο 62% του νησιού. Με το νέο σχέδιο η δυνατότητα αυτή περιορίζεται στο 12% του νησιού και για τουριστικές εγκαταστάσεις στο 4,9%». Αργότερα δε, διευκρίνισε ότι στις ζώνες όπου περιορίζεται η κατοικία και με την απαιτούμενη αρτιότητα (8 στρέμματα) υπάρχουν μόνον περί τα 60 οικόπεδα, χωρίς όμως να συνυπολογίσει όσα θα μπορούσαν να προκύψουν από συνενώσεις.

Το ποσοστό μάλιστα στο προτιμητέο σενάριο του (το υπ’ αριθμόν 3) πέφτει κάτω από το 5%, θα μπορούν να χτιστούν 60 κατοικίες. Με τις προβλέψεις του προτεινόμενου ΕΠΣ, μάλιστα, όπως ανέφερε ο Σαμαράς, και με τον όρο της πρόσβασης σε αναγνωρισμένο δρόμο που έχει επιβάλλει το Συμβούλιο της Επικρατείας, «ενδέχεται μόλις 10 ή 20 ακίνητα» στο νησί να είναι οικοδομήσιμα. Αντιστρόφως, σύμφωνα με το προτεινόμενο ΕΠΣ, οι περιοχές προστασίας αυξάνονται από το 11,4% στο 43,1% της επιφάνειας του Δήμου.

Η υφιστάμενη κατάσταση στο νησί δεν είναι καλή. Θεωρώντας «λογική» μια αντιστοιχία 40-80 τ.μ. κτιρίων ανά μόνιμο κάτοικο στα νησιά, το Ημεροβίγλι έχει 278,6 τ.μ., τα Φηρά 245,1 τ.μ., το Ακρωτήρι 208,7 τ.μ., η Οία 194,9. Μόνο δύο οικισμοί, το Μεγαλοχώρι και ο Βόθωνας βρίσκονται κάτω από τα 100 τ.μ./κάτοικο. Και, όπως και στη Μύκονο, ένα σημαντικό κομμάτι της δόμησης είναι αυθαίρετο. Στο Ημεροβίγλι είναι νόμιμα τα 172,9 τ.μ./κάτοικο, στα Φηρά τα 177,5 τ.μ., στην Οία τα 153,6 τ.μ. και στο Ακρωτήρι τα 130 τ.μ./κάτοικο. Περαιτέρω, η κάλυψη της γης από κτίρια (χωρίς να συνυπολογίζονται δρόμοι, πλατείες κ.λπ.) είναι ιδιαίτερα υψηλή: 8,8% στην Επισκοπή Γωνιάς, 7,9% στα Φηρά, 7,3% στο Ημεροβίγλι, 6,9% στο Εμπορειό, 5,8% στη Μεσαριά.

Στοιχεία για τη Φέρουσα Ικανότητα (ΦΙ) που έδωσε στη δημοσιότητα ο Θύμιος Μπακογιάννης. Όπως ανέφερε, χωρίς να υπολογιστούν τα αυθαίρετα, που σε ορισμένες περιπτώσεις αυξάνουν τη δόμηση ανά κάτοικο κατά 60% (βλ. δημοτική κοινότητα Ακρωτηρίου), 10 από τις 14 δημοτικές κοινότητες του Δήμου Θήρας παρουσιάζουν μεγάλη απόκλιση (άνω του 30%) από τα όρια της ΦΙ.

Μεγάλη απόκλιση από τη ΦΙ παρουσιάζουν τόσο η διαχείριση απορριμμάτων όσο και οι οδικές μεταφορές στη Σαντορίνη. Η έκθεση ΦΙ την οποία παρουσίασε ο Μπακογιάννης δείχνει ότι ο κυκλοφοριακός φόρτος το καλοκαίρι είναι τέτοιος που η κυκλοφοριακή ικανότητα του οδικού δικτύου είναι μικρότερη από το 50% των υφιστάμενων οχημάτων διέλευσης. Όπως και στη Μύκονο, θα εξεταστούν μέτρα επιβολής ανώτατων ορίων οχημάτων ανά επιχείρηση και οχημάτων που αποβιβάζονται στο λιμάνι, ενώ θα εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι σχετικά με τον επιτρεπόμενο αριθμό οχημάτων transfer. Αξίζει να σημειωθεί ότι στα θέμα των οδικών μεταφορών η κατάσταση στη Σαντορίνη είναι χειρότερη από ό,τι στη Μύκονο, όπου καταγράφεται μεσαία απόκλιση (10%) από τα όρια της ΦΙ.

Στο ζήτημα της ύδρευσης, σύμφωνα με τη μελέτη, ο Δήμος Θήρας παρουσιάζει μεσαία απόκλιση από τα όρια της ΦΙ. Μεταξύ των δεδομένων που αναδεικνύει το γραφείο Σαμαρά είναι ότι οι απώλειες από το πεπαλαιωμένο δίκτυο ξεπερνούν το 37%, ενώ η μέση κατανάλωση των επισκεπτών είναι σημαντικά υψηλότερη από αυτή των κατοίκων (250 έναντι 150 λίτρων ημερησίως).

Τα σενάρια

Οπως και στη Μύκονο, έτσι και στη Σαντορίνη τα σενάρια για την πολεοδομική οργάνωση του νησιού παρουσίασε ο γενικός γραμματέας Χωροταξίας Ευθύμης Μπακογιάννης. Σε αυτά περιλαμβάνονται:

• Απαγόρευση της δόμησης νέων κτιρίων στη ζώνη της καλντέρας.

• Μια μεγάλη ζώνη τουρισμού και αναψυχής στον Μονόλιθο, εκεί όπου πρόκειται να κατασκευαστεί το νέο λιμάνι. Και ακόμη δύο περιοχές τουριστικής ανάπτυξης: η μια στα βόρεια, από την παραλία Μπαχτσέδες μέχρι τον λιμενίσκο στο Αμμούδι και η άλλη στην Περίσσα (μέχρι το αλιευτικό καταφύγιο Βλυχάδας). Και στις τρεις περιοχές επιτρέπεται η ανέγερση κατοικίας με αρτιότητα στα 8 στρέμματα και ξενοδοχείων με αρτιότητα στα 40 στρέμματα (ΣΔ 0,15, 150 κλίνες).

• Μια ζώνη εμπορικών και παραγωγικών δραστηριοτήτων στα δυτικά του αεροδρομίου με αρτιότητα στα 6 στρέμματα.

• Τρεις περιοχές προστασίας της αγροτικής γης, γύρω από το Μεγαλοχώρι, μια ανατολικά των οικισμών Καρτεράδος – Μεσαριά και μια βόρεια της Οίας. Στις περιοχές αυτές θα επιτρέπονται γεωργικές χρήσεις και εγκαταστάσεις, αλλά όχι κατοικία ή τουριστικές εγκαταστάσεις (αρτιότητα στα 10 στρέμματα).

• Μια «κεντρική ζώνη οικισμών», στην οποία δεν επιτρέπεται κατοικία ή τουριστικές εγκαταστάσεις, για να ανασχεθεί το περαιτέρω ξεχείλωμα των χωριών.

Επίσης, όπως ανέφερε ο κ. Μπακογιάννης, πρόκειται να οριοθετηθούν οι οικισμοί Ημεροβιγλίου, Θόλου και Φοινικιάς και να επεκταθούν (περιορισμένα) τα Φηρά, η Οία, ο Θόλος και το Ημεροβίγλι. Το σχέδιο παρουσιάζει και τρεις εναλλακτικές θέσεις για τη μονάδα διαχείρισης απορριμμάτων, ενώ προτείνει να μετατραπεί η σημερινή χωματερή μετά το κλείσιμο και την πλήρη αποκατάστασή της σε χώρο πολιτιστικών εκδηλώσεων.

Αντίθετα με τη Μύκονο, όπου οι κάτοικοι επιτέθηκαν στον κ. Μπακογιάννη για την αύξηση των ορίων αρτιότητας, στη Σαντορίνη οι περισσότερες τοποθετήσεις αφορούσαν την ανάγκη περαιτέρω αυστηροποίησης του σχεδίου και περιορισμού της τουριστικής ανάπτυξης. Μάλιστα πολλοί αμφισβήτησαν τα πληθυσμιακά στοιχεία της απογραφής του 2021, κάτι που εμμέσως πλην σαφώς αποδέχθηκε και ο κ. Μπακογιάννης. «Δεν θα βασιζόμασταν ποτέ μόνο στα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας», ανέφερε.

Οι κάτοικοι πάντως και εδώ

  • στράφηκαν κατά των στρατηγικών τουριστικών επενδύσεων (Καρολίνα Ρικάκη, εκπαιδευτικός),
  • ζήτησαν ουσιαστικό έλεγχο και περιορισμό του Airbnb (Αντώνης Πατινιώτης, Ενωση Ξενοδόχων Θήρας),
  • πλήρη απαγόρευση δόμησης στις αγροτικές περιοχές (Πάρις Σιγάλας, οινοποιός).

Αξιοσημείωτη και η παρέμβαση του παλαιού κοινοτάρχη της Οίας, Γιώργου Χάλαρη, που ζήτησε από την πολιτεία να κατοχυρώσει τις εκτάσεις των παλαιών ορυχείων και φυσικά τη δημόσια έκταση της καλντέρας.

Τέλος, πολλοί από τους παρευρισκομένους, μεταξύ των οποίων και ο δήμαρχος, ζήτησαν να επιβληθεί αναστολή σε όλη τη νέα δόμηση στο νησί μέχρι την κύρωση του νέου πολεοδομικού σχεδίου, με τον κ. Μπακογιάννη να δεσμεύεται ότι θα μεταφέρει το αίτημα όταν του υποβληθεί επίσημα.

Πηγή: kathimerini.gr, Βιώσιμες Κυκλάδες, διάφορα τοπικά MME

 

Νοέ 17 2024
1

Τα νησιά είναι τόποι ευάλωτοι – χρειαζόμαστε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο βιωσιμότητας τους μέσα από διάλογο με συμμετοχή των πολιτών

By | Δράσεις | No Comments

Ο ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ – κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση για το δημόσιο συμφέρον – έχει δώσει τα 4 τελευταία χρόνια ιδιαίτερη έμφαση στη βιωσιμότητα των νησιών, μεταξύ άλλων δραστηριότητών της. Γιατί τα νησια; Διότι είναι ιδιαίτερα οικολογικά και κοινωνικά συστήματα, εκεί αναπτύχθηκαν σημαντικοί πολιτισμοί που έδωσαν μεγάλη έμφαση στην αρμονική συνεργασία ανθρώπου – φύσης (κάτι που προσπαθούμε να επανακαλύψουμε σήμερα), ανέπτυξαν πρακτικές που σήμερα αποτελούν τη βάση της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, της οικολογικής γεωργίας, των λύσεων που βασίζονται στη φύση (nature based solutions) αλλά και της συνεργατικής κοινωνίας. Εκεί επιβιώνουμε ακόμα καλλιέργειες τοπικών ειδών (φυτά και δέντρα), αν και τείνουν πλέον να εξαφανιστούν σε μα γεωργία και κτηνοτροφία που αποτελούσαν μέρους μιας κυκλικής οικονομίας και πρόσφεραν αυτάρκεια τροφίμων και άλλα προϊόντα που παράγονταν τοπικά ή και εξάγονταν. Όλα αυτά ήταν αναπόσπαστα στοιχεία της (σκληρής είναι η αλήθεια) καθημερινής ζωής και του νησιωτικού πολιτισμού με την ευρύτερη έννοια (όχι απλώς δημιουργίες καλλιτεχνών). Αξιοποίησηαν επίσης με σοφία την ηλιακή και αιολική ενέργεια, έδωσαν κίνηση τα πανιά με τους ανεμόμυλους και τα ιστιοφόρα. Αξιοποίησαν στο μέγιστο την ηλιακή ενέργεια και επέλεξαν να “χτίσουν” τα χωριά τους στα πιο κατάλληλα σημεία, αξιοποιώντας γυσικά συστήματα για δροσισμό και σκίαση. 

Σήμερα όμως όλα αυτά κινδυνεύουν να χαθούν: εγκατάλειψη της γεωργίας, ανάπτυξη συστημάτων που είναι ακατάλληλα για τα νησιά (κατασκευές, κυκλοφοριακά προβήματα, εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα,  εισαγωγές σχεδόν όλων υτων τροφίμων και όλων των καταναλωτικών ειδών κλπ)

Ποιο μέλλον για τα νησιά;

Τι θέλουμε σήμερα από τα νησιά, πώς φανταζόμαστε να είναι σε 5, 10 ή 20 χρόνια; Ο κίνδυνος είναι τανησιά να αντιμετωπιστούν μέσα από μια κοντόφθαλμη οπτική και να μετατραπούν σε αστικό τοπίο, έστω και με κάπως “φροντισμένες” αλλά άχρωμες τουριστικές κατασκευές και με κύματα τουριστών που οδηγούν στα όρια τους τις αντοχές των νησιών – τα νησιά είναι σε κάθε περίπτωση ευαίσθητα κοινωνικά και οικολογικά συστήματα, έχουν συγκεκριμένες αντοχές. Θέλουμε να δούμε τα νησιά να μετατρέπονται σε συστήματα που προσομοιάζουν με αστικό χώρο και όχι με τον ιδιαίτερο νησιωτικό; Σήμερα τα τοπίο αλλάζει για πάντα. Ήδη κάποια νησιά εμφανίζουν έντονα σημάδια κόπωσης και  η εγκληματικότητα που ήταν σχεδόν άγνωστη κάποτε, τώρα εμφανίζεται σε ορισμένα από αυτά με τη μορφή μικροεγκληματικότητας, αλλά και με πιο σοβαρές εκφάνσεις όπως διαφθορά, εκβιασμοί, απειλές αλλά και ξυλοδαρμοί, επιθέσεις, ακόμα και δολοφονίες. Τα χρήματα είναι πολλά … Άρη.

Θέλουμε τελικά να περάσουν τα νησιά στα χέρια αυτών που έχουν χρήμα και μπορούν να ελέγξουν ή να επηρεάσουν καθοριστικά το μέλλον τους λαμβάνοντας υπόψη μόνο τα στενά τους συμφέροντα; Σε ορισμένα νησιά οι ντόπιοι είναι ήδη μειοψηφία, αυτοί που ελέγχουν την οικονομία και την πορεία (ακόμα και με ξυλοδαρμούς και δολοφονίες) είναι άλλοι, κι ενδιαφέρονται μόνο για μπίζνες, τίποτα άλλο!

Είναι εντελώς υπαρκτός πλέον ο κίνδυνος: υπερβολικός τουρισμός, υπερβολική δόμηση, ανατροπή του μέτρου, και των ορίων, υπέρβαση αντοχών, βαθιές αλλαγές σε αξίες, αντιλήψεις και συνήθειες, ακόμα και της τοπικής οικονομίας. Τα παραδείγματα είναι πολύ κοντά μας.

Η συζήτηση για τα όρια και τις αντοχές των νησιών δεν γίνεται για να επιστρέψουμε στο παρελθόν ή από μια εντελώς ρομαντική ματιά. Είναι για μια ουσιαστική πρόοδο που αναγνωρίζει και μαθαίνει από την σοφία του παρελθόντος για να δημιουργήσουμε πιο βιώσιμες, ανθεκτικές, ευημερούσες και υπεύθυνες κοινωνίες, που όμως αναγνωρίζουν ότι εξέλιξη δεν σημαίνει πάντα “περισσότερα” αλλά ίσως “καλύτερα”, όχι δηλαδή πάντα “έχειν” αλλά ίσως πιο πολύ “είναι”.

Χρειάζεται να ξανασκεφτούμε τι σημαίνει πρόοδος, αν αυτό που εξελίσσεται μπροστά μας μπορεί είναι πρόοδος: να χτίζεται ανεξέλεγκτα ένα νησί, να καταστρέφεται το μαγικό τοπίο στο οποίο μεγάλωσαν και εργάστηκαν πολλές γενιές και θαύμασαν οι επισκέπτες, αλλά κάποια στιγμή άρχισαν να το βλέπουν μόνο ως οικόπεδα, τουριστικές επενδύσεις, χρήματα, χρήματα πολλά.

Ένα μικρό νησί όπως η Σίφνος έχει πάνω από 2-3000 χλμ ξερολιθιές. Χρειάστηκε πολύ εργασία από χιλιάδες ανθρώπους, που εργάστηκαν χιλιάδες ανθρωποώρες στη ζωή τους, και πολλές γενιές να εργάζονται σκληρά να δουλεύουν με την πέτρα και τη φύση γενιά για να φτιαχτεί όλο αυτό το δημιούργημα που αποτελεί το θαυμαστό χειροποίητο τοπίο, το οποίο συνεργάζεται με τη φύση.

Όμως μέσα σε λίγα χρόνια όλο αυτό το οικοδόμημα καταρρέει, το οποίο χτίζεται και αλλάζει βάναυσα, οι ξερολιθιές που αποτυπώνουν τη γνώση και τη δουλειά χιλιάδων ανθρώπων στιβάζονται σε ερείπια, αλώνια και ανθρώπινα χτίσματα μέτρου όπως οι θεμονιές θα αποτελούν σε λίγο τουριστική και μόνο ατραξιόν ενός πολιτισμού που θα έχει χαθεί.

Είναι υπερβολές όλα αυτά; Ακόμα και νησιά που δεν είχαν απεριόριστα νερά ήξεραν να τα διαχειρίζονται με σοφία: νερό της βροχής, νερό των πηγαδιών, νερό υπόγειο, νερό από επαναχρησιμοποίηση. Τώρα παράγουμε όλο και περισσότερο νερό (εμφιαλωμένο  νερό και νερό αφαλάτωσης) αλλά μένουμε χωρίς νερό και παράγονται περισσότερα λύματα, ενώ μειώνονται οι βροχές και έρχονται καταστροφικές καταιγίδες και πλημμύρες.

Το κλίμα αλλά ζει αλλά δεν πολυσκοτιζόμαστε, χάνονται οι χειμώνες και οι 4 εποχές αλλά εμείς για άλλα νοιζόμαστε, μέχρι να έρθει μια καταστροφή, να φοβηθούμε και μετά να την ξεχάσουμε, μέχρι την επόμενη.

Δεν είναι μόνο οι πόλεις που μποτιλιάρονται, χιλιάδες αυτοκίνητα αποβιβάζονται από το εσωτερικό των πλοίων το καλοκαίρι και κατακλύζουν το νησί ακόμα και τις αυλές των σπιτιών μέσα στα χωριά. Τα πλοία μεταφοράς καυσίμων δεν προλαβαίνουν πλέον, τα καυσαέρια ταξιδεύουν και αυτά σε καλοκαιρινούς προορισμούς.

Πολλά από τα νησιά είχαν περίφημες τοπικές κουζίνες, όλες μαζί συνθέτανε την πιο υγιεινή, την μεσογειακή κουζίνα, Αλλά στην πραγματικότητα δεν ήταν μόνο η τέχνη και η γνώση της μαγειρικής αλλά και η καλλιέργεια της τροφής στα νησιά που γέμιζε με γεύσεις, αρώματα, μυρωδιές και χρώματα τα τραπέζια, τα πιάτα, κυρίευε τις ανθρώπινες αισθήσεις,  δημιουργούσε την μαγεία της διατροφικής κουλτούρας.

Τώρα στα περισσότερα νησιά εισάγουμε πλέον το 95% των τροφίμων ακόμα και ελιές, ρεβύθια, φασόλια, φρούτα, αυγά, σύκα. Χάνονται οι τοπικές ποικλίες – φιλότιμες οι προσπάθειες διάσωσης από επιστμονικά ιδρύματα, τοπικούς και άλλους φορείς – μεταξύ των οποίων και ο Άνεμος Ανανέωσης όσον αφορ΄ατοπικές ποικιλίες και είδη στη Σίφνο. Βλέπουμε όλο και πιο συχνά να ξεφυτρώνουν στα νησιά κτίσματα και συμπεριφορές που δεν έχουν σχέση με τον πολιτισμό μας, να διώχνονται οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι γιατί ενοχλούν “τις επενδύσεις¨…

Αυτό δεν μπορεί να είναι το τίμημα για να έχουμε καλύτερο εισόδημα, να ζούμε καλύτερα.  Ζούμε άραγε καλύτερα ή απλώς έχουμε περισσότερα χρήματα; Ταυτίζονται αυτομάτως τα δύο; Ξεχνάμε τον πραγματικό στόχο: να ζούμε με ηρεμία, χωρίς φτώχεια, με ισχυρές κοινωνικές υποδομές και συνεργασία σε ένα νησί όμορφο, διαφορετικό; Πολλές πόλεις συνειδητοποήσαν τα μεγάλα λάθη και προσπαθούν να αλλάξουν, να γίνουν πιο ανθρώπινες και βιώσιμες. Τα νησιά που ήταν βιώσιμα, όμορφα, θα “κρατήσουν” ή θα ακολουθήσουν τον δρόμο της καταστροφής για πάντα; Μια πόλη μπορεί να αλλάξει να γίνει (ξανά) όμορφη γκρεμίζοντας, βελτιώνοντας, ξανασχεδιάζοντας, αλλάζοντας. Ένα νησί δεν θα μπορέσει ποτέ να επανέλθει και συνέλθει όταν καταστραφεί, θα είναι η καταστροφή οριστική, για πάντα. Δεν ξαναφτιάχνονται το χειροποίητο τοπίο, η αρμονική σχέση με τη φύση, τα χιλιάδες χιλόμετρα ξερολιθιών, ο μαγευτικός κόσμος των ειδών της ξηράς και της θάλασσας,

Αν καταστραφεί ένα νησί, δεν θα φτιαχτεί ξανά όσα χρήματα και να διαθέσουμε Δεν θα μπορέσουμε, ακόμα και αν διαθέταμε όλα τα χρήματα από τις πωλήσεις της γης για τον σκοπό αυτό, να ξαναφτιάξουμε το τοπίο, τα αγροτικά κτίσματα, να ξαναδημιουργήσουμε τα χιλιάδες χιλιόμετρα ξερολιθιάς (θα χρειαζόμασταν μερικές δεκάδες δις ευρώ για να τις φτιάξουμε από την αρχή σε ένα και μόνο νησί), να έχουμε καλής ποιότητας νερό, να απολαμβάνουμε γεύσεις και αρώματα τρώγοντας, να αναπνέουμε το θυμάρι, τη ρίγανη και την φασκομηλιά; “

Χρειαζόμαστε ένα πράσινο κοινωνικό σχέδιο για να διατηρήσουμε τα νησιά 

Να κρατήσουμε από τις παλιότερες εποχές την ομορφιά και τη σοφία και να τις ενισχύσουμε με τη σημερινή επιστημονική γνώση για να βάλουμε όρια, να αποκαταστήσουμε το μέτρο και να προωθήσουμε  αποφάσεις και παρεμβάσεις, μόνο αυτές, που δεν θα καταστρέψουν το νησιά μας και μάλιστα χωρίς επιστροφή. Η Ελευσίνα ήταν ιερή και όμορφη. Καταστράφηκε ανεύθυνα. Ήδη σε πολλές περιοχές του κόσμου οι κάτοικοι διαδηλώνουν για να μπουν όρια. Ας το σκεφτούμε και εμείς πριν είναι αργά.

Υπερδόμηση – υπερτουρισμός

Σε ένα νησί όπως η  Σίφνος δεν μπορούν να χτίζονται παντού τουριστικές επενδύσεις, η δόμηση πρέπει να περιοριστεί και να είναι κυρίως μέσα και γύρω από τους οικισμούς (αναγκαίος άμεσα ο σχεδιασμός), για να καλύπτει κυρίως τις ανάγκες των κατοίκων. Έχουμε ξεπεράσει τις αντοχές κοινωνίας και φύσης, θα είναι αργά σε 4-5 χρόνια. Η υπερδόμηση μετατρέπεται σε απειλή. Η μαζική δόμηση δεν προσφέρει έσοδα στην τοπική κοινωνία παρά προσωρινά. Οι επιπτώσεις όμως θα μείνουν στν τοπική κοινωνία: απορρίμματα, πρόβημα με νερό, χιλιάδες αυτοκίνητα παντού, επέκταση των δικτύων (καλώδια ρεύματος, λάστιχα νερού, σκουπίδια, δρόμοι), απώλεια του μέτρου.

Ένα τοπίο κατετραμμένο υποσκάπτει το μέλλον του νησιού. Η κλιματική κρίση θα αλλάξει σύντομα και τον τουρισμό, τουλάχιστον τον μαζικό τουρισμό του καοκαιριού. Αυτό λογικά θα σήμαινε να τεθεί τέλος σε νέες τουριστικές κατασκευές εκτός οικισμών – αφού σε μερικά χρόνια ο μαζικός τουρισμός του καλοκαιριού θα έχει μειωθεί δραστικά και δεν θα υπάρχουν αρκετοί πελάτες για όσα χτίζονται ήδη σήμερα.

Σε διεθνή φόρα συζητιέται πλέον η στροφή προς τον “τουρισμό δροσισμού”. Οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού και οι μεγάλες πυρκαγιές φαίνεται να επηρεάζουν ήδη τον τουρισμό τους καυτούς μήνες προς τη Μεσόγειο και να στρέφει τους τουρίστες προς πιο δροσερές περιοχές. Η έλλειψη νερού θα κάνει το πρόβλημα πιο εκρηκτικό. Σε ελάχιστα χρόνια θα έχουμε πιο πολύ τουρισμό άνοιξη και φθινόπωρο αλλα πολύ λιγότερο Ιούλιο και Αύγουστο.

Η μεγάλη εξάρτηση της τοπικής οικονομίας από τον τουρισμό (προϊόντα και υπηρεσίες) και η εισαγωγή σχεδόν όλων των αγαθών (τρόφιμα, συσκευές, έπιπλα) εγκυμονούν κινδύνους για την οικονομία και την κοινωνία (κατάρρευση της τοπικής οικονομίας, επισιτιστική ανασφάλεια, απώλεια θέσεων εργασίας και εισοδήματος για πολλούς ανθρώπους, αύξηση των τιμών) σε περίπτωση που τα νησιά των Κυκλάδων δεν προσαρμοστούν εγκαίρως στις νέες συνθήκες και στην οικονομία που προκαλεί η επιταχυνόμενη κλιμα

Η Σίφνος έχει το πλεονέκτημα ότι πέρα από το μαζικό τουρισμό, προσελκύει  πολλούς που ενδιαφέρονται για τα μονοπάτια, ενώ μπορεί  να αυξήσει το ενδιαφέρον για οικοτουρισμό και αγροτουρισμό εκτός καλοκαιριού. Αυτό που ξέραμε σε λίγα χρόνια δεν θα υπάρχει, αυτό που μπορεί να υπάρξει θέλει μεγάλη προετοιμασία, σε πολλά επίπεδα.

Πολύ σημαντικό είναι να καθοριστούν χρήσεις γης, να μείνει παραγωγική γη για γεωργική και εκτατική κτηνοτροφική δραστηριότητα αλλά και να παραμείνει ακέραιη η περιοχή Νατούρα προς όφελος της τοπικής οικονομίας.

Ο πραγματικός πλούτος βρίσκεται στην διατήρηση της φύσης

Η φυσική περιοχή διατηρώντας την υψηλή φυσική αξία της μπορεί να προσφέρει με άλλους τρόπους έσοδα για την τοπική οικονομία, πχ μέσω ξεναγήσεων, οικολογικής έρευνας, αντισταθμιστικών εσόδων για ντόπιους που έχουν κάποιες περιουσίες μέσα σε αυτήν,  και κυρίως με ενίσχυση της οικολογικής καλλιέργειας και του οικο-αγροτουρισμού.

Η κλιματική κρίση και οι επιπτώσεις της στα νησιά, στην οικονομία, τον τουρισμό και την κοινωνία

Η περιοχή της Μεσογείου παρουσιάζει μεγαλύτερη αύξηση της μέσης θερμοκρασίας σε σύγκριση με άλλες περιοχές του πλανήτη. Η παγκόσμια κλιματική κρίση επιταχύνεται και η έντασή της στη Μεσόγειο είναι ακόμα μεγαλύτερη. Η μέση θερμοκρασία της θάλασσας ανεβαίνει επικίνδυνα και μεταξύ άλλων προκαλεί επικίνδυνα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως αυτά στην Ιταλία, την Ιταλία, τη Λιβύη, την Ελλάδα, ενώ η ανομβρία εντείνει τα ήδη μεγάλα προβλήματα στα νησιά. Θα είναι η προσωρινή κατάσταση έκτακτης ανάγκης για το νερό πιο μόνιμη πλέον; Πολύ πιθανόν, παρά τις αφαλατώσεις, τις επιπτώσεις των οποίων μάλλον υποτιμάμε (οικονομικές, περιβαλλοντικές, ποιότητας νερού). Υπάρχει όμως και αυξημένος κίνδυνος διάβρωσης στην παράκτια ζώνη και στα εδάφη. Η υγεία των πιο ευάλωτων και αυτών που εργάζονται στην ύπαιθρο κινδυνεύει.

Η κατάρρευση της ξερολιθιάς ενώ την ίδια στιγμή γεμίζει το νησί κτίρια θα αφήσει το νησί χωρίς άμυνες απέναντι σε καταιγίδες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα (υδρο- και ανεμο-στρόβιλους), ενώ οι χτισμένες πλέον παράκτιες περιοχές δεν κινδυνεύουν μόνο από τσουνάμι όπως αυτό από τον σεισμό του 1956 αλλά και από διάβρωση και ακραία φαινόμενα στην παράκτια ζώνη λόγω της ανόδου της μέσης θερμοκρασίας της θάλασσας.

Στη θάλασσα γύρω από τη Σίφνο, που ασχοληθήκαμε συστηματικά, κάνουν έντονη την παρουσία τους νέα είδη ψαριών από άλλες κλιματικές ζώνες, όπως ο λαγοκέφαλος, η αγριοσάλπα (γερμανοί) και το λιονταρόψαρο, που έρχονται τα προστεθούν σε προβλήματα όπως η μείωση των λιβαδιών ποσειδωνίας από τις άγκυρες σκαφών. Παρόμοιες όμως πληροφορίες έρχονται πλέον από τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων,

Μια πιο ισορροπημένη οικονομία είναι όρος επιβίωσης για τα νησιά

Να δούμε την οικονομία των νησιών μέσα στο νέο πλαίσιο που διαμορφώνει η κλιματική κρίση και  η αναμενόμενη επίπτωση στον τουρισμό

Ένα βασικό ζήτημα είναι η ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων στο σημερινό μοντέλο, υιοθετώντας νέα προσέγγιση:

  • μικρότερος αριθμός τουριστών που θα έρχεται κυρίως άνοιξη και φθινόπωρο και αναζητεί άλλες “εμπειρίες”,

  • σχεδιασμένες δραστηριότητες και τομείς, εκτός του τουρισμού, που θα δώσουν στους ντόπιους το εισόδημα που χρειάζονται όχι από την πώληση της γης, την υπερεκμετάλλευση της φύσης και της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά από ένα νέο παραγωγικό παράδειγμα.

Μπορούμε ακόμα – για πόσο όμως; – να διαμορφώσουμε στα νησιά μια νέα οικονομία που θα προστατεύει μακροπρόθεσμα τους φυσικούς και πολιτιστικούς πόρους, θα εστιάζει στην πράσινη και κοινωνική καινοτομία και θα δίνει έμφαση σε λύσεις βασισμένες στη φύση που γεφυρώνουν την υπάρχουσα τοπική παραδοσιακή εμπειρία, τις αξίες και τη γνώση με τη νέα οικολογική και κοινωνική επιστημονική, πολιτιστική και τεχνολογική γνώση, επωφελούνται από καλές πρακτικές άλλων παρόμοιων περιοχών και θα κάνουν χρήση των κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων για τη μετάβαση χωρίς να αφήνουν κανέναν και καμία πίσω.

Η μεγάλη εξάρτηση της τοπικής οικονομίας από τον τουρισμό (προϊόντα και υπηρεσίες) και η εισαγωγή σχεδόν όλων των αγαθών (τρόφιμα, συσκευές, έπιπλα) εγκυμονούν κινδύνους για την οικονομία και την κοινωνία (κατάρρευση της τοπικής οικονομίας, επισιτιστική ανασφάλεια, απώλεια θέσεων εργασίας και εισοδήματος για πολλούς ανθρώπους, αύξηση των τιμών) σε περίπτωση που τα νησιά των Κυκλάδων δεν προσαρμοστούν εγκαίρως στις νέες συνθήκες και στην οικονομία που προκαλεί η επιταχυνόμενη κλιματική κρίση.