23 φορείς μέλη της “Συμμαχίας για το Κλίμα” και άλλοι απευθύνουν επιστολή στο Υπουργείο Παιδείας και στην Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Ελληνικής Βουλής για την ένταξη της εκπαίδευσης για την αειφορία και την διάχυση της στα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών, που ολοκληρώνονται μέσα στο αμέσως επόμενο διάστημα. Ο Άνεμος Ανανέωσης συμμετείχε ενεργά στην διαμόρφωση και συντονισμό της πρωτοβουλίας. 

Φαίνεται ότι υπάρχει μια σημαντική ανταπόκριση σε αυτή την παρέμβασή μας.  Η υφυπουργός παιδείας Ζ. Μακρή, με επιστολή της προς τις υπηρεσίες του Υπουργείου και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής  ζητάει την ενσωμάτωση των αρχών της αειφορίας και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης στα νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών.

To Υπουργείο σε επιστολή του ως απάντηση αναφέρει: “Σας αποστέλλουμε ψηφιακά υπογεγραμμένο το με αριθμό πρωτ. 72186/2021 έγγραφο του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΑΙΘ) με Θέμα «Απάντηση σε αίτημα φορέων μελών της Συμμαχίας για το Κλίμα». Απάντηση σε αίτημα φορέων μελών της Συμμαχίας για το Κλίμα ΣΧΕΤ.: Τα με αρ. πρωτ. 53251/Δ7/13-05-2021 εισερχόμενο έγγραφο του Υ.ΠΑΙ.Θ. που αφορά σε αίτημα του φορέα «Συμμαχία για το Κλίμα». Σε απάντηση του ανωτέρω σχετικού αιτήματός σας και έχοντας υπόψη το με αρ. 5913/13-05-2021 απόσπασμα Πρακτικού του ΙΕΠ, και κατά το μέρος των αρμοδιοτήτων του ΥΠΑΙΘ και του ΙΕΠ, ως δικαιούχου φορέα υλοποίησης της Πράξης «Αναβάθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών και Δημιουργία Εκπαιδευτικού Υλικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» με κωδ. ΟΠΣ (MIS) 5035542 και της Πράξης «Αναβάθμιση περιεχομένου σπουδών στη Δευτεροβάθμια Επαγγελματική Εκπαίδευση και στο Μεταλυκειακό Έτος – Τάξη Μαθητείας» με κωδ. ΟΠΣ (MIS) 5027220, σας ενημερώνουμε ότι το ανωτέρω αίτημα θα κοινοποιηθεί στις αρμόδιες επιστημονικές ομάδες έργου των επιμέρους γνωστικών πεδίων και αντικειμένων, ώστε να ληφθεί υπόψη στα πορίσματα, τις εισηγήσεις και το έργο τους στο πλαίσιο των ανωτέρω Πράξεων ΕΣΠΑ 2014-2020.
ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ Με εντολή Υφυπουργού
Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΠΤΣΗΣ

Εν τω μεταξύ το Παγκόσμιο Συνέδριο της UNESCO για την Εκπαίδευση για την Αειφoρία που πραγματοποιήθηκε ως διαδικτυακό συνέδριο από τις 17 έως τις 19 Μαΐου 2021, διακηρύσσει ότι: “Οι περιβαλλοντικές προκλήσεις είναι άρρηκτα συνυφασμένες με κάθε πτυχή των κοινωνιών μας, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτιστικών συστημάτων μας. Επομένως, ο επανασχεδιασμός των κοινωνιών μας εντός των οικολογικών ορίων του «ενός πλανήτη που ζει» θα απαιτήσει μια προσέγγιση ολόκληρης της κοινωνίας στον μετασχηματισμό, η οποία ξεκινά με την εκπαίδευση και τη μάθηση“. “Σε απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις, η Εκπαίδευση για την Αειφορία (ESD) υποστηρίζει τις προσπάθειες για τον εφοδιασμό των μαθητών με τις γνώσεις, τις δεξιότητες, τις αξίες και τις στάσεις που απαιτούνται για να συμβάλουν σε έναν πιο βιώσιμο κόσμο”.

Η Επιστολή της Συμμαχίας για το Κλίμα για ένταξη και διάχυση της Εκπαίδευσης για την Αειφορία στα νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών

Προς
Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων
Υπουργό κ. Νίκη Κεραμέως
Υφυπουργό κ. Ζωή (Ζέττα) Μακρή
Γενικό Γραμματέα Πρωτοβάθμιας Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής κ.
Αλέξανδρο Κόπτση
Κοιν:
● Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.)
κ. Ιωάννη Αντωνίου
● Διεύθυνση Υποστήριξης Προγραμμάτων και Εκπαίδευσης για την Αειφορία
τμήμα Γ΄ Πολιτιστικών Θεμάτων και Υποστηρικτικών Δομών κ. Χρυσούλα Μπάκα
● Tμήμα A’ Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία κ. Σοφία Λαπατά
● Τμήμα Β΄ Σχολικής Αγωγής και Προαγωγής της Υγείας κ. Βασιλική Λελεντζή
● Τμήμα Γ΄ Πολιτιστικών Θεμάτων και Υποστηρικτικών Δομών
● Διεύθυνση Ευρωπαϊκών και Διεθνών Θεμάτων
Τμήμα Διεθνών Σχέσεων

καθώς και
● Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής

ΘΕΜΑ: Ένταξη και διάχυση της Εκπαίδευσης για την Αειφορία στα νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών

Κυρία Υπουργέ,
Κυρία Υφυπουργέ,
Κυρία Γενική Γραμματέα

Γνωρίζουμε ότι εδώ και λίγους μήνες ξεκίνησε στην Ελλάδα μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία του ΙΕΠ υπό την καθοδήγηση και εποπτεία του Υπουργείου και αφορά την εκπόνηση νέων Προγραμμάτων Σπουδών για όλα τα διδακτικά αντικείμενα, από το νηπιαγωγείο ως και το λύκειο.

Οι μεγάλης κλίμακας καταστροφές που σημειώνονται σε όλο τον κόσμο εξαιτίας της κλιματικής κρίσης, καταστροφές των οποίων η συχνότητα και η ένταση αυξάνουν, όπως επίσης η δραματική υποβάθμιση του περιβάλλοντος, επιβάλλουν να αναθεωρήσουμε πολλά πράγματα σε τοπικό και διεθνές επίπεδο και να υιοθετήσουμε θετικές στάσεις για την προστασία του κλίματος και την αειφορία.

Η εκπαίδευση κατέχει πρωτεύοντα ρόλο στην ενημέρωση και στην ευαισθητοποίηση των μαθητών και των πολιτών σε θέματα κλίματος και γενικότερα αειφορίας και για το λόγο αυτό ο ΟΗΕ θεωρεί ότι η εκπαίδευση μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής-κρίσης, την προώθηση της αειφορίας και της “Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη”, όπως τονίζει και η Διακήρυξη “Incheon Declaration and Framework for Action for the implementation of Sustainable Development Goal 4” (Ensure inclusive and equitable quality education and promote lifelong learning opportunities for all).

Το ζήτημα της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και το σοβαρό πρόβλημα της Κλιματικής Αλλαγής – κρίσης θίγονται, ασφαλώς, στα επιμέρους μαθήματα των δύο πρώτων βαθμίδων της εκπαίδευσης, άλλα ακροθιγώς, άλλα εμβριθώς, αλλά μόνο υπό το πρίσμα του δεδομένου διδακτικού αντικειμένου.

Η ανάγκη για μια πιο σφαιρική, ολιστική και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των πολύπλοκων αυτών περιβαλλοντικών-κοινωνικών και οικονομικών ζητημάτων οδήγησε στην εισαγωγή της έννοιας της Αειφόρου Ανάπτυξης και εξ αυτής της Εκπαίδευσης για την Αειφορία (ΕγΑ), η οποία τα αντιμετωπίζει ολιστικά και με κριτικό πνεύμα.

Τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ), που γράφονται αυτόν τον καιρό από εξειδικευμένες ομάδες εμπειρογνωμόνων στο πλαίσιο ειδικού έργου του ΙΕΠ, θα παραμείνουν εν ισχύι τουλάχιστον μια δεκαετία και θα είναι αυτά με τα οποία οι σημερινοί και μελλοντικοί μαθητές θα προχωρήσουν προς το ορόσημο του 2030.

Το γεγονός αυτό αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία να ενσωματωθεί η οπτική της Αειφορίας ή της Αειφόρου Ανάπτυξης και της Κλιματικής Αλλαγής, στα ΑΠΣ, όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, όπως προτείνεται τόσο από τους διεθνείς οργανισμούς (UNESCO, UNECE, OECD, IPCC, etc) όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν προγράμματα Π.Ε. και τα ΚΠΕ που παρέχουν προαιρετικά σχετική εκπαίδευση, ωστόσο, η διάχυση στα Α.Π. θα επιτρέψει στο σύνολο των μαθητών/μαθητριών να έρθουν σε επαφή με τα ζητήματα της αειφορίας.

Η αναγκαιότητα να ενταχθεί και να διαχυθεί η Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη ή Εκπαίδευση για την Αειφορία (ΕγΑ) στα νέα ΑΠΣ, μαζί με άλλα παράλληλα μέτρα, προκύπτει και από τη δέσμευση των κυβερνήσεων με την υιοθέτηση της Ατζέντα 2030 και των Στόχων Αειφόρου Ανάπτυξης από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 2015, ενώ είναι και στο κέντρο της δεκαετίας δράσης για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.

Συνεπώς, οι αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς του Υ.Π.ΑΙ.Θ. θα πρέπει να μεριμνήσουν έγκαιρα να γίνουν τα απαραίτητά βήματα ώστε η έννοια της αειφορίας να ενταχθεί, να διαχυθεί και να ενισχυθεί σε όλα τα νέα ΑΠΣ, στα προγράμματα βασικής εκπαίδευσης, ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης και σε όλες τις δραστηριότητες που προωθούν την αειφόρο ανάπτυξη. Εν ολίγοις, η αειφόρος ανάπτυξη πρέπει να ενσωματωθεί στην εκπαίδευση και η εκπαίδευση πρέπει να ενσωματωθεί στην αειφόρο ανάπτυξη.

Σύμφωνα, λοιπόν, με όσα οι διεθνείς οργανισμοί υποδεικνύουν υπάρχει σήμερα η ευκαιρία να γίνει πράξη η διάχυση της Εκπαίδευσης για την Αειφορία και για την Κλιματική Αλλαγή σε όλα τα υπό αναμόρφωση Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών, πέρα από την μερική ένταξή της στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων, που δυστυχώς δεν μπορούν να καλύψουν επαρκώς τις ανάγκες.

Προς τούτο, παρακαλούμε να προβείτε έγκαιρα στις ενδεδειγμένες ενέργειες προς τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς του Υ.ΠΑΙ.Θ., όπως επίσης και προς το ΙΕΠ που έχει αναλάβει το έργο της εκπόνησης των νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών, ώστε οι σημερινοί και μελλοντικοί μαθητές/τριες να προχωρήσουν ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι προς το ορόσημο του 2030, που θεωρείται το τελευταίο χρονικό όριο για να αποτρέψει η ανθρωπότητα την καταστροφή της.

Οι φορείς, μέλη της Συμμαχίας για το Κλίμα και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς:

1. Αγροοικολογικό Δίκτυο Ελλάδος
2. Αειφόρουμ
3. Action Aid
4. Άνεμος Ανανέωσης
5. ΑΝΤΙΓΟΝΗ – Κέντρο Πληροφόρησης και Τεκμηρίωσης
6. ΑΡΣΙΣ – Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων
7. Γιατροί του Κόσμου
8. Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών
9. Εταιρεία Κοινωνικής Δράσης και Πολιτισμού ΚΟΙΝΟ_ΤΟΠΙΑ
10. Ecocity
11. Ethelon
12. GREENPEACE
13. ΚΑΡΙΤΑΣ ΕΛΛΑΣ
14. MEDASSET
15. Οικολογική Κίνηση Θεσσαλονίκης
16. ΟΙκολογική ΚΙνηση ΠΑτρας (OI.KI.ΠΑ.)
17. Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων
18. Οργάνωση Γη
19. Παρατηρητήριο Πολιτών για την Αειφόρο Ανάπτυξη – CISD
20. Πολίτες Πάτρας Εν Δράσει
21. SCI-Hellas, Service Civil International (Hellas)
22. Φίλοι του Μόντε/Friends of Monde
23. WWF Ελλάς

“Η ευρύτερη περιοχή από τα Πατήσια μέχρι την Ν. Ιωνία και το Ν. Ηράκλειο, τη Ν. Φιλαδέλφεια και τη Ν. Χαλκηδόνα, το Γαλάτσι και τους Αγ. Αναργύρους θα μπορούσε να αποτελέσει ένα “πράσινο πείραμα” για την αναγέννηση και αναζωογόνησή της μέσω πράσινων λύσεων, κυρίως λύσεων που βασίζονται στη φύση. Περιλαμβάνει πολλά μικρότερα και μεγαλύτερα πάρκα που δεν σχηματίζουν όμως μια ενιαία “πράσινη ζώνη”, είναι από την άλλη σημαντικό πέρασμα για ποδηλατικές διαδρομές, διατηρούνται ακόμα κάποια ίχνη υγροτόπων και φυσικών στοιχείων (ρέμα Ποδονίφτη, Άλσος Αντώνης Τσίτσης, υδραγωγείο Αδριανού). Από την άλλη σημαντικά ίχνη βιομηχανικού και αρχιτεκτονικού πλούτου θα μπορούσαν να αποκατασταθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν για δραστηριότητες πολιτιστικές, εκπαιδευτικές, περιβαλλοντικές, μέσα από συνεργατικά σχήματα”…

Νίκος Χρυσόγελος

Στο πλαίσιο αυτό δημοσιεύουμε το 19ο άρθρο, του Nίκου Χρυσόγελου, προέδρου της ΔΕ του ΑΝΕΜΟΥ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ, με αντικείμενο την πράσινη, υγιή ανάκαμψη της πόλης μέσα από την αποκατάσταση αρχιτεκτονικών και ιστορικών μνημείων που καταρρέουν και την ένταξή τους σε πράσινες ζώνες με έμφαση σε λύσεις με βάση τη φύση.

Με αφορμή μια νέα καταστροφή κτιρίου στο Πάρκο Δρακόπουλου:  Αντί Αρχιτεκτονικά και ιστορικά μνημεία να χάνονται μπροστά στα μάτια μας ας τα εντάξουμε σε μια πράσινη, υγιή ανάκαμψη της πόλης

του Νίκου Χρυσόγελου

προέδρου της ΔΕ της ΚΟΙΝΣΕΠ

ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ

Την Κυριακή 21 Φεβρουαρίου μια είδηση πέρασε στα ψηλά των ειδήσεων: “φωτιά που ξέσπασε σε κτίριο είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευση τοίχου του στην οδό Πατησίων (στα Άνω Πατήσια)”. Ήταν άλλη μια καταστροφή σε ένα χώρο με μοναδική αρχιτεκτονική, βιομηχανική και πολιτιστική σημασία. Πάρκο Δρακόπουλου!

Μια φορά και ένα καιρό, στο Πάρκο (Κτήμα) Δρακόπουλου – μια έκταση εννέα στρεμμάτων, που περιβάλλεται από τις οδούς Πατησίων, Πορφύρα και τη Λεωφόρο Ηρακλείου, ενώ η 4η πλευρά του συνορεύει με μια πολυκατοικία – υπήρχαν 4 κτίσματα, αντιπροσωπευτικά των βιομηχανικών και αστικών κτιρίων του 19ου και αρχές 20ου αιώνα στην Αθήνα, με ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία και με σημαντική ιστορική σπουδαιότητα (ενότητα αστικής κατοικίας και βιοτεχνίας, από τις λίγες σωζόμενες στην Αθήνα):

1. Το εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας, (κλωστήριο, υφαντήριο), που ιδρύθηκε το 1882 από την εταιρεία “Σ. Βεζανής και Σελάς“. Το 1921 η επιχείρηση αγοράστηκε από την εταιρεία των αδερφών Δρακόπουλου, που ήταν ανίψια του ιδιοκτήτη κλωστοϋφαντουργίας στην Ερμούπολη Σύρου, του Δ. Ν. Καρέλλα. Το εργοστάσιο μετατράπηκε αργότερα σε βαμβακουργία και σταμάτησε τη λειτουργία του στα μέσα της δεκαετίας του ’50, λίγο μετά το θάνατο του ενός από τα δύο αδέλφια, του Κ. Δρακόπουλου.

2. Η βίλα (έπαυλη) των αδελφών Κ. και Α. Δρακόπουλου, που χτίστηκε δίπλα από το εργοστάσιο. Είναι (ήταν) ένα από τα ελάχιστα δείγματα εκλεκτικισμού του 19ου αιώνα στην Αθήνα, με τον χαρακτηριστικό εξαγωνικό πύργο. Στη βίλλα εγκαταστάθηκε το 1995 οδοντιατρείο για ασθενείς με AIDS. Το 1998, όμως, εγκαταλείφθηκε και λεηλατήθηκε. Το 2007 υπέστη άλλες σοβαρές ζημιές μετά από πυρκαγιά και κατέρρευσε ολοσχερώς μετά από τις διαδοχικές πυρκαγιές του 2014.

3. Το κτίριο γραφείων και ένα βοηθητικό κτίριο (σε νεοκλασικό ρυθμό) της έπαυλης και του εργοστασίου.

Την εποχή εκείνη τα Πατήσια ήταν ο κήπος της Αθήνας, με κτήματα, πύργους, εξοχικές κατοικίες και πολλά νερά. Εδώ έρχονταν οι Αθηναίοι για να βουτήξουν τα πόδια τους στον Ποδονίφτη, να πάρουν νερό, να ψωνίσουν λαχανικά, κριθάρι και άλλα αγροτικά.

Κοντά στο κτήμα πέρναγαν στα τέλη του 19ου αιώνα οι γραμμές του “Θηρίου”, του σιδηρόδρομου, που συνέδεε την περιοχή με το κέντρο της πόλης (πέρναγε από τη θέση του βρίσκεται σήμερα ο ηλεκτρικός -ΗΣΑΠ). Αυτό έπαιξε ρόλο στην προσέλκυση στην ευρύτερη περιοχή και άλλων βιομηχανικών δραστηριοτήτων, αξιοποιώντας τα νερά που υπήρχαν, το ρέμα του Ποδονίφτη και των παραποτάμων του,  και την εγγύτητα της περιοχής με κέντρα παραγωγής πρώτων υλών για υφαντουργίες, ταπητουργίες, βαμβακουργίες κ.ά (βαμβάκι, μαλλί, μετάξι κ.ά).

Μάλιστα, ο αρχικός ιδιοκτήτης του χώρου (ο Βεζανής) διέθετε πηγάδια και εξήγαγε το νερό στην διψασμένη Αθήνα (“ύδωρ Βεζανή”). Το θέμα είχε δημιουργήσει πολλές αντιπαραθέσεις. Υπήρξε μάλιστα και συμφωνία μεταξύ Βεζανή και Δήμου Αθηναίων για μεταφορά του νερού στην …Αθήνα με σωλήνες που ήρθαν από την …Ευρώπη.

Ένα σύντομο ιστορικό

– Το 1977, όταν πέθανε και ο δεύτερος αδελφός, ο Α. Δρακόπουλος, η ακίνητη περιουσία έμεινε – ως κληροδότημα – στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό για κοινωφελείς σκοπούς.

Το 1981, στην τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου της Αθήνας, το κτήμα χαρακτηρίζεται ως κοινόχρηστο πράσινο (ΥΧΩΠ Γεώργιος Πλυτάς, ΦΕΚ 513/16.9.81). Το 1982, τα 3 από τα 4 κτήρια (έπαυλη, γραφεία, βοηθητικό) χαρακτηρίζονται από το ΥΧΩΠ ως διατηρητέα, αλλά μένει εκτός το κτίριο της εριουργίας.

Το 1983, το Υπουργείο Πολιτισμού ((ΦΕΚ 621/Β/27.10.1983, Υπουργός Μ. Μερκούρη) χαρακτηρίζει την έπαυλη “έργο τέχνης” καθώς και “τόπο ιστορικής σπουδαιότητας” τον περιβάλλοντα χώρο με όλα τα κτίσματα που περιλαμβάνονται σε αυτόν, συμπεριλαμβανομένου του εργοστασίου εριουργίας.

Το Π.Δ. 573/83 (ΥΧΩΠ Α. Τρίτσης) χαρακτηρίζει το σύνολο του Κτήματος Δρακόπουλου ως χώρο πρασίνου και διατηρητέα τα κτίρια που βρίσκονται σε αυτό.

Το 1985 το μεγαλύτερο μέρος του κτήματος μετατρέπεται από το Δήμο Αθηναίων σε δημόσιο πάρκο.

Σύμφωνα με το Κεντρικό Συμβούλιο Χωροταξίας (8/12/1982) «Το πιο ενδιαφέρον από τα κτίρια είναι η έπαυλη Δρακόπουλου, αξιόλογο δείγμα εκλεκτικισμού του τέλους του 19ου αιώνα. Είναι κεραμοσκεπές με δίρριχτη με μεγάλες κλίσεις στέγη. Νοτιοδυτικά του κτιρίου υπάρχει εξαγωνικός πύργος και γύρω από αυτόν στεγαστός εξώστης ξύλινης κατασκευής με ξύλινο κιγκλίδωμα.

Ένα δεύτερο ενδιαφέρον κτίριο βρίσκεται στην πλευρά της Πατησίων. Είναι νεοκλασικό με συμμετρία αξονική στις όψεις. Έχει κεραμοσκεπή που καταλήγει σε απλό γείσο και κάτω από αυτό, ανάμεσα στα ανοίγματα, φέρει διακοσμητικές σταγόνες απλής μορφής…

Το τρίτο ενδιαφέρον κτίριο έχει την κύρια όψη στην οδό Πατησίων. Είναι διώροφο νεοκλασικό με συμμετρία αξονική. Στο μέσο της κύριας όψης φέρει αξονικό κιγκλίδωμα απλής μορφής και μαρμάρινα φουρούσια...».

– Το 1991, ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός πετυχαίνει τον αποχαρακτηρισμό των κτιρίων της εριουργίας, από την τότε αναπληρώτρια υπουργό Πολιτισμού Α. Ψαρούδα-Μπενάκη (κυβέρνηση Μητσοτάκη).

– Το 2003, επί δημαρχίας Ντόρας Μπακογιάννη, ξανατροποποιείται το ρυμοτομικό, αίροντας οριστικά τις διεκδικήσεις του Δημοσίου σε τμήμα του κτήματος και ακυρώνοντας το χαρακτηρισμό των κτηρίων του εργοστασίου.

– 12/1/2004, η κυβέρνηση εγκρίνει τον αποχαρακτηρισμό με απόφαση της υφυπουργού Ροδούλας Ζήση

– Σταδιακά η βίλα και τα άλλα κτίρια λεηλατούνται και αφαιρούνται σημαντικά αρχιτεκτονικά στοιχεία τους.

– Το 2007 ξεσπάει μεγάλη πυρκαγιά που προκαλεί ζημιά στην έπαυλη.

– Τον Ιούλιο 2009, ο τότε δήμαρχος Αθηναίων Ν. Κακλαμάνης υπογράφει “μνημόνιο συνεργασίας” με τον πρόεδρο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Α. Μαρτίνη για “ανοικοδόμηση μέσα στο πάρκο δύο κτηρίων, 4.000 τ.μ. για τον Ερυθρό Σταυρό και το Δήμο Αθηναίων, και 5.000 τ.μ. για τον κατασκευαστή (μαγαζιά, διαμερίσματα). Προβλέπονται πάρκινγκ 300 θέσεων και 3.000 τ.μ. γραφείων για μεταστέγαση των υπηρεσιών του Ε.Ε.Σ”. Αγνοεί την απόφαση της Επιτροπής Αρχιτεκτονικού Ελέγχου που είχε διατυπώσει την άποψή της το 2006: «Η ΕΠΑΕ δεν συμφωνεί για την κατεδάφιση των κτισμάτων λόγω της ειδικής χρήσης τους (εργοστάσιο), του μεγέθους του κεντρικού κτιρίου και των μορφολογικών τους στοιχείων και λόγω της γειτνίασής τους με διατηρητέα κτίρια του οικοδομικού τετραγώνου».

– Συνεργεία του Ε.Ε.Σ. Ερυθρού Σταυρού μπαίνουν στο κτήμα, λίγες μέρες μετά, μέσα στις διακοπές του δεκαπενταύγουστου (12/8/2009) και με τη συνδρομή αστυνομικών δυνάμεων κατεδαφίζουν ορισμένα από τα διατηρητέα κτήρια.

– Στις 13/9/2009 η Επιτροπή Κατοίκων για τη διάσωση του Κτήματος Δρακόπουλου, με κεντρικό σύνθημα «Μετά τις φωτιές… ούτε μέτρο τσιμέντο», διοργανώνει δεντροφύτευση 70 δέντρων στην έκταση όπου κατεδαφίστηκαν τα κτήρια, με στόχο να παραμείνει η συνολική έκταση του κτήματος ενιαίος κοινόχρηστος χώρος πρασίνου. Δημιουργείται και παιδική χαρά.

– Πρωτοχρονιά 2012, ξεσπάει φωτιά σε ένα από τα διατηρητέα κτίρια του πάρκου, τη βίλα.

– Στις 18.5.2014 (ημέρα εκλογών), ξεσπάει πυρκαγιά σε άλλο κτήριο του πάρκου Δρακόπουλου

– Στις 31.5.2014, νέος εμπρησμός σε κτίρια του κτήματος

– 2.7.2014, τρίτος συνεχόμενος εμπρησμός στο κτήμα μέσα σε λίγους μήνες

Τελικά καίγεται ολοσχερώς και καταρρέει η βίλα Δρακόπουλου, μετά από αυτές τις φωτιές.  

– 21.2.2021: ξεσπάει φωτιά και καταρρέει ένας τοίχος από το τελευταίο εναπομείναν κτίριο του κτήματος

Και τώρα τι; Μια πρόταση για την περιοχή

Η κεντρική διοίκηση και ο Δήμος Αθηναίων οφείλουν να προστατέψουν την αρχιτεκτονική και ιστορική κληρονομιά και να αποκαταστήσουν τα κτίρια στο Πάρκο Δρακόπουλου που καταστράφηκαν, με βάση τον αρχιτεκτονικό τους ρυθμό.

Όμως πρέπει να διεκδικήσουμε ως ενεργοί πολίτες ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που θα συνδέσει το πάρκο Δρακόπουλου με το Πάρκο ΦΙΞ (και εκεί καταστράφηκε ανάλογης αξίας κτίριο μετά από πυρκαγιά προσφάτως), το ρέμα του Ποδονίφτη, το Άλσος Προμπονά μέχρι το Άλσος της Φιλαδέλφειας και το Πάρκο Αντώνης Τσίτσης από τη μία και το Άλσος Βεϊκου από την άλλη πλευρά, και ένα σύνολο σημαντικών βιομηχανικών κτιρίων που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή (Μπριτάννια, ΒΕΚ, Βαμβακουργία, Μίνως – ΕΜΙ, και πολλά μνημεία της βιομηχανικής δραστηριότητας στην ευρύτερη περιοχή Α. Πατήσια, Ν. Ιωνία, Ν. Φιλαδέλφεια, Ν. Χαλκηδόνα, Ν. Ηράκλειο), δημιουργώντας μια ενιαία ζώνη πρασίνου, αρχιτεκτονικών και βιομηχανικών μνημείων, με στόχο πολιτιστικές, κοινωνικές, πράσινες και καινοτόμες δραστηριότητες, αναδεικνύοντας παράλληλα “λύσεις που βασίζονται στη φύση“ (nature based solutions).

Αυτή η περιοχή έχει ιδιαίτερη σημασία και για την ανάδειξη της προσφυγικής της ιστορίας, ενώ η έλευση των προσφύγων οδήγησε και στην άνθιση των βιομηχανιών στην περιοχή αυτή.

Το Ταμείο Ανάκαμψης θα μπορούσε να προσφέρει μια ρεαλιστική δυνατότητα χρηματοδότησης της πράσινης αναγέννησης της πόλης, αναδεικνύοντας και εντάσσοντας στην σημερινή εποχή τα ιστορικά κτίρια της περιοχής και δημιουργώντας μια τέτοια σημαντική ζώνη πρασίνου – πολιτισμού – καινοτομίας. Όμως φοβάμαι ότι δεν περιλαμβάνει αναζωογόνηση περιοχών μέσα στον αστικό ιστό, που θα βελτίωνε την ποιότητα ζωής των πολιτών και θα καθιστούσε τις πόλεις πιο υγιείς και ανθεκτικές απέναντι και στην κλιματική και οικολογική κρίση και στην επόμενη φάση των υγειονομικών κρίσεων. 

Τα τελευταία χρόνια διεθνείς οργανισμοί αλλά και φορείς όπως η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος επισημαίνουν ότι χρειαζόμαστε μια νέα προσέγγιση που συνδυάζει την κλιματική προστασία με την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων, και οι λύσεις που βασίζονται στη φύση (nature based solutions) είναι το κατάλληλο εργαλείο για συνέργειες. Όλο και περισσότερο ειδικοί και αρκετές πόλεις αναπτύσσουν σχέδια για δροσισμό των πόλεων το καλοκαίρι (είτε σε επίπεδο γειτονιάς είτε στο σύνολο της πόλης) αξιοποιώντας τεχνικές και λύσεις που βασίζονται στη φύση (Nature based solutions) ή αλλιώς πράσινες υποδομές (green infrastructure).

Η ευρύτερη περιοχή από τα Πατήσια μέχρι την Ν. Ιωνία και το Ν. Ηράκλειο, τη Ν. Φιλαδέλφεια και τη Ν. Χαλκηδόνα, το Γαλάτσι και τους Αγ. Αναργύρους θα μπορούσε να αποτελέσει ένα “πράσινο πείραμα” για την αναγέννηση και αναζωογόνησή της μέσω πράσινων λύσεων, κυρίως λύσεων που βασίζονται στη φύση. Περιλαμβάνει πολλά μικρότερα και μεγαλύτερα πάρκα που δεν σχηματίζουν όμως μια ενιαία “πράσινη ζώνη”, είναι από την άλλη σημαντικό πέρασμα για ποδηλατικές διαδρομές, διατηρούνται ακόμα κάποια ίχνη υγροτόπων και φυσικών στοιχείων (ρέμα Ποδονίφτη, Άλσος Αντώνης Τσίτσης, υδραγωγείο Αδριανού). Από την άλλη σημαντικά ίχνη βιομηχανικού και αρχιτεκτονικού πλούτου θα μπορούσαν να αποκατασταθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν για δραστηριότητες πολιτιστικές, εκπαιδευτικές, περιβαλλοντικές, μέσα από συνεργατικά σχήματα.

Μια παρόμοια πρόταση θα μπορούσε να είχε προωθηθεί στα νότια προάστια με κέντρο το πρώην αεροδρόμιο Ελληνικού, αλλά δυστυχώς η διαχείρισή του στράφηκε προς ένα ξεπερασμένο σχέδιο real estate, που δεν αναζωογονεί την πόλη αλλά προσθέτει χρήσεις που επιβαρύνουν το ευρύτερο λεκανοπέδιο (νέες κατασκευές, προσθήκη ουρανοξυστών, νέων εμπορικών κέντρων, νέων κατοικιών, καζίνο κ.ά.).

Τουλάχιστον ας αναδείξουμε μια διαφορετική προοπτική για την περιοχή αυτή, στο πλαίσιο ενός νέου πράσινου σχεδίου αστικής αναγέννησης στην Αττική, που τόσο υποφέρει από την υπερβολική δόμηση και την κυριαρχία του ΙΧ , την ατμοσφαιρική ρύπανση, την έλλειψη πράσινων ζωνών. Στόχος πρέπει να είναι παρεμβάσεις που ανανεώνουν τον αέρα της πόλης και την δροσίζουν, δημιουργούν τοπικούς πόλους “αναψυχής” κοντά στην κατοικία και τα σχολεία, και συμβάλλουν ώστε να μειωθεί η χρήση του ΙΧ και να αυξηθεί η χρήση του ποδηλάτου και του περπατήματος.

Ο Άνεμος Ανανέωσης προσκαλεί, λοιπόν, φορείς και ενεργούς πολίτες, εκπαιδευτικά ιδρύματα και την κοινωνία των πολιτών, να συνεργαστούμε και να αναδείξουμε από κοινού αλλά και ο κάθε ένας από το δικό του πεδίο δραστηριοποίησης ένα αναλυτικό ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΧΕΔΙΟ – ΠΡΟΤΑΣΗ για μια πρώτη φορά “συμμετοχική πράσινη αναζωογόνηση μιας ευρείας περιοχής στην Αττική”. Ένα τέτοιο σχέδιο θα μπορούσε να αποτελέσει και ένα εργαστήρι δοκιμών

• πράσινων λύσεων που βασίζονται στη φύση,
• συμμετοχικού σχεδιασμού στο πεδίο,
• σύνδεσης των στόχων μείωσης του κλιματικού αποτυπώματος με την αύξησης της παρουσίας της φύσης μέσα στην πόλη,
• μείωσης της χρήσης ΙΧ και αύξησης της ποδηλασίας και του περπατήματος και
• ενεργειακής μετάβασης σε επίπεδο γειτονιάς και περιοχής.

Σε μια επόμενη φάση θα μπορούσε να αποτελέσει πεδίο δοκιμής και εφαρμογής συνεργατικών σχημάτων ενέργειας από ΑΠΕ, επίδειξης πρότυπων δραστηριοτήτων εξοικονόμησης ενέργειας σε κτίρια (η αποκατάσταση πρέπει να συνδυαστεί με την μετατροπή τους σε κτίρια μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας) και αξιοποίησης στον αστικό χώρο και στις γειτονιές κατάλληλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επίσης, άλλα κτίρια, όπως τα σχολεία, Νοσοκομεία (πχ Αγ. Όλγα), δημόσια και ιδιωτικά, βιοτεχνικά και βιομηχανικά κτίρια της περιοχής θα μπορούσαν να συμμετάσχουν σε ένα τέτοιο ολοκληρωμένο σχέδιο.

————————————————————————————————————————————————————-

Μια ενδιαφέρουσα διπλωματική εργασία (7/9/2016) Σεπτέμβριος, προτείνει: “189.15 Διαδρομές γνώσης και παιχνιδιού στο πάρκο Δρακόπουλου” Ένα υπαίθριο σχολείο στα Άνω Πατήσια.

Φοιτήτρια: Στέλλα-Μαρία Τσελεπή
Επιβλέποντες καθηγητές: Κωνσταντίνος Μωραΐτης, Σταύρος Σταυρίδης
Σύμβουλοι καθηγητές: Ντίνα Βαΐου, Παναγιώτης Βασιλάτος
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ
Ημερομηνία παρουσίασης: 22/07/2015

Το θέμα της διπλωματικής εργασίας αφορά την ανάπλαση του πάρκου Δρακοπούλου στην περιοχή των Άνω Πατησίων, της Αθήνας, μέσα από τη σύζευξη στοιχείων της βιομηχανικής ιστορίας, με τη σημερινή έντονη παρουσία των παιδιών σε αυτό. Η σχεδιαστική αυτή πρόταση επιδιώκει τη δημιουργία ενός χώρου όπου η παιδική ενέργεια θα αξιοποιείται μέσω εκπαιδευτικών και ψυχαγωγικών διαδρομών.

Περισσότερα:

https://www.sadas-pea.gr/ktima-drakopoulou-architektones/

https://www.asda.gr/elxoroi/patisia3.htm

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artid=278586&dt=15/07/2009

https://www.monumenta.org/article.php?IssueID=5&lang=gr&CategoryID=3&ArticleID=469

https://www.youtube.com/watch?v=CfwJYNH2-YA

Διπλωματική εργασία εδώ