HOSCARS awards 2021: 2 νέες σημαντικές διεθνείς διακρίσεις για τον Άνεμο Ανανέωσης και το WELCOMMON Hostel

By | Δράσεις | No Comments

Δύο νέες διεθνείς διακρίσεις “κέρδισε” με το έργο του ο Άνεμος Ανανέωσης. Είναι μεγάλη για εμάς τιμή που το καινοτόμο WELCOMMON HOSTEL – έργο της ΚΟΙΝΣΕΠ ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ με σημαντική κοινωνική και περιβαλλοντική διάσταση σε συνδυασμό με την προώθηση ενός μοντέλου βιώσιμου τουρισμού – περιλαμβάνεται όχι σε μία αλλά σε δύο τελικές λίστες, με τα 5 καλύτερα hostel σε κάθε κατηγορία, στον ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ διαγωνισμό για την ανάδειξη του καλύτερου ξενώνα σε κάθε μία από τις κατηγορίες αυτές.

  • HOSTEL HERO
  • EXTRAORDINARY Sustainable Hostel

Το WELCOMMON HOSTEL έχει επιλεγεί μεταξύ των 5 καλύτερων σε παγκόσμιο επίπεδο στην κατηγορία HOSTEL HERO για όσα έκανε και κάνει μέσα στην πανδημία για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (παρά τα εμπόδια και τις πολλές δυσκολίες), και μεταξύ των 5 καλύτερων σε παγκόσμιο επίπεδο στην κατηγορία EXTRAORDINARY Sustainable hostel για τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιδόσεις και δραστηριότητές του.

Τον διαγωνισμό #HOSCARS #awards 2021 οργανώνει το διεθνές δίκτυο HOSTEL WORLD, με το οποίο συνεργάζονται 36.000 ξενώνες, ενώ τις συστάσεις του παρακολουθούν εκατομμύρια νέοι/ες αλλά και γενικότερα ενδιαφερόμενοι για ένα παρόμοιο μοντέλο τουρισμού.

Διαβάστε γιατί το WELCOMMON είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα υπεύθυνης κοινωνικής, οικολογικής βιωσιμότητας και επιχειρηματικότητας, ένα παράδειγμα για το τι μπορεί να προσφέρει η κοινωνική οικονομία μέσα στην κρίση, πώς μπορεί να συνεισφέρει στην μετάβαση σε ένα νέο πιο πράσινο και βιώσιμο οικονομικό και τουριστικό μοντέλο, πώς μπορεί να φέρνει κοντά – αντί να διαχωρίζει – ανθρώπους διαφορετικών καταγωγών, να διευκολύνει την συνεύρεση, συνεργασία και αλληλεπίδραση όλων των ταξιδιωτών ανεξαρτήτων του λόγου που τους οδηγεί  να ταξιδεύουν (πρόσφυγες, εθελοντές, φοιτητές, τουρίστες, νομάδες – εργαζόμενοι).
Μπορείτε να ψηφίσετε μέχρι 18/4/2021 για να αναδείξετε το WELCOMMON HOSTEL ως το finalist στις δύο κατηγορίες. Ψηφίστε τώρα! ✍ και αναδείξτε το WELCOMMON HOSTEL “πρωταθλητή” σε παγκόσμιο επίπεδο
– EXTRAORDINARY Sustainable Hostel award https://hwrld.co/31XNyaz
Ιδιαίτερη σημασία, όμως, έχει για εμάς και το γεγονός ότι το θέμα της υποψηφιότητας μας αναδεικνύουν – ως ξεχωριστό – και μια σειρά ευρωπαϊκών δικτύων, με ανακοινώσεις τους στα σόσιαλ μίντια, όπως:
–  το ευρωπαϊκό δίκτυο δικτύων κοινωνικής οικονομίας Social Economy Europe,
– το ευρωπαϊκό οικοσύστημα φορέων κοινωνικής οικονομίας και υποστήριξης της καινοτομίας στο χώρο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας Diesis Network με ανάρτηση και στο linkedin εδώ
– το Γερμανικό Δίκτυο του Ιδρύματος για τον Διάλογο των Πολιτισμών Anna Lindh Foundation και το πρόγραμμα EuroMed Citizen Reporters
Διαβάστε αναλυτικά για το WELCOMMON HOSTEL, ένα καινοτόμο σχέδιο βιώσιμου τουρισμού ανοικτό για όλους τους ταξιδιώτες, που έχει όμως και σημαντικό κοινωνικό και περιβαλλοντικό έργο μέσα στην κρίση, φιλοξενώντας άστεγους ευάλωτους πρόσφυγες, ενώ αποτελεί και ένα κέντρο για την προώθηση της κοινωνικής και πράσινης καινοτομίας, της κοινωνικής ενδυνάμωσης κι ένταξης προσφύγων και ένας χώρος διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και συνάντησης ανθρώπων από κάθε γωνιά του πλανήτη.
Και αν θέλετε ψηφίστε μέχρι τις 18/4/2021 το WELCOMMON HOSTEL για
VOTE ✍️ for WELCOMMON HOSTEL until the 18th of April ❗❗ ➡️ https://hwrld.co/31wC39T
O Άνεμος Ανανέωσης έχει λάβει ήδη από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα 7 ευρωπαϊκές και διεθνείς διακρίσεις:
  • Για το κέντρο φιλοξενίας και κοινωνικής ένταξης προσφύγων WELCOMMON (που λειτούργησε από 9/2016 μέχρι 2/2018) βραβεύθηκε στις 8 Ιουνίου 2017 με το βραβείο “Special Mention” award of the REVES Excellence Award 2017,
  • Η Γαλλική Ομοσπονδία Επιχειρήσεων Κοινωνικής Ένταξης (French Federation of Social Inclusion Enterprises) προσκάλεσε τον Άνεμο Ανανέωσης να συμμετάσχει στο εθνικό συνέδριο της 16-17 Νοεμβρίου 2017 στη Μασσαλία για να παρουσιάσει το κέντρο φιλοξενίας και κοινωνικής ένταξης προσφύγων WELCOMMON ως ένα καλό παράδειγμα κοινωνικής ένταξης στην περιοχή της Ευρω-Μεσογείου, “good example of social inclusion in Euro-Med area, όπως αναδείχθηκε μέσα από εκτενή έρευνα στις χώρες αυτές.
  • Ο Άνεμος Ανανέωσης επιλέχθηκε από το Ίδρυμα για τον Διαπολιτισμικό Διάλογο Anna Lindh Foundation και την Fondazione Mediterraneo ανάμεσα στις 3 πιο καλές πρακτικές προώθησης προγραμμάτων για πρόσφυγες που συνεισφέρουν στον διαπολιτισμικό διάλογο στην Ευρω-Μεσογειακή ζώνη το 2017.
  • Ο Άνεμος Ανανέωσης βραβεύθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με το European Citizen’s Prize 2018, για “εξαιρετικά επιτεύγματα και δράσεις πολιτών, ομάδων και σωματείων που προάγουν την κοινωνική συνοχή και την αμοιβαία κατανόηση μεταξύ των πολιτών”. Ο πρόεδρος της ΔΕ του Ανέμου Ανανέωσης επιλέχθηκε μαζί με τον Ρουμάνο φιλόσοφο Mihai Sora να απευθύνουν ένα μήνυμα για την Ευρωπαϊκή ενοποίηση, την αμοιβαία κατανόηση και κοινωνική συνοχή στους συμμετέχοντες, στους ευρωβουλευτές και στα ΜΜΕ για την Ευρώπη και τους Ευρωπαίους πολίτες. κατά την τελετή βράβευσης. 
  • O Άνεμος Ανανέωσης έλαβε το χάλκινο μετάλλιο στον διαγωνισμό του Ευρωπαϊκού Δικτύου REVESNetwork  Excellence Awards 2019 για την ενεργή συμμετοχή σε 4 πρότζεκτ που “δείχνουν κοινωνική και πράσινη καινοτομία, και έχουν κοινωνικό αντίκτυπο στην τοπική κοινότητα”
  • Το διεθνές δίκτυο HOSTEL WORLD μας τίμησε με μια σημαντική διάκριση τον Οκτώβριο 2020, περιέλαβε το WELCOMMON HOSTEL στη λίστα με τα  Hostel Hero 2020 (Ξενώνες Ήρωες), αναφέροντας ότι είναι ένα “hostel που στο μέσον της κρίσης στηρίζει τις κοινότητες να έρθουν κοντά και να …δημιουργήσουν έναν καλύτερο κόσμο“!
  • Το WELCOMMON HOSTEL η καλύτερη δράση της χρονιάς! Η ψηφοφορία μεταξύ των μελών του ελληνικού δικτύου του Ιδρύματος Anna Lindh Foudation για τον διάλογο των πολιτισμών και στην συνέχεια με την συμμετοχή των πολιτών ανέδειξαν για την καλύτερη δράση της χρονιάς 2020 στην πρώτη θέση το WELCOMMON HOSTEL: we offer accommodation and education for refugees in Athens during COVID-19 

 

Ανοικτή Επιστολή: Ένταξη και διάχυση της Εκπαίδευσης για την Αειφορία στα νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών

By | Δράσεις | No Comments

23 φορείς μέλη της “Συμμαχίας για το Κλίμα” και άλλοι απευθύνουν επιστολή στο Υπουργείο Παιδείας και στην Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Ελληνικής Βουλής για την ένταξη της εκπαίδευσης για την αειφορία και την διάχυση της στα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών, που ολοκληρώνονται μέσα στο αμέσως επόμενο διάστημα. Ο Άνεμος Ανανέωσης συμμετείχε ενεργά στην διαμόρφωση και συντονισμό της πρωτοβουλίας. 

Συμμαχία για το Κλίμα

Προς
Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων
Υπουργό κ. Νίκη Κεραμέως
Υφυπουργό κ. Ζωή (Ζέττα) Μακρή
Γενικό Γραμματέα Πρωτοβάθμιας Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής κ.
Αλέξανδρο Κόπτση
Κοιν:
● Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.)
κ. Ιωάννη Αντωνίου
● Διεύθυνση Υποστήριξης Προγραμμάτων και Εκπαίδευσης για την Αειφορία
τμήμα Γ΄ Πολιτιστικών Θεμάτων και Υποστηρικτικών Δομών κ. Χρυσούλα Μπάκα
● Tμήμα A’ Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία κ. Σοφία Λαπατά
● Τμήμα Β΄ Σχολικής Αγωγής και Προαγωγής της Υγείας κ. Βασιλική Λελεντζή
● Τμήμα Γ΄ Πολιτιστικών Θεμάτων και Υποστηρικτικών Δομών
● Διεύθυνση Ευρωπαϊκών και Διεθνών Θεμάτων
Τμήμα Διεθνών Σχέσεων

καθώς και
● Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής

ΘΕΜΑ: Ένταξη και διάχυση της Εκπαίδευσης για την Αειφορία στα νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών

Κυρία Υπουργέ,
Κυρία Υφυπουργέ,
Κυρία Γενική Γραμματέα

Γνωρίζουμε ότι εδώ και λίγους μήνες ξεκίνησε στην Ελλάδα μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία του ΙΕΠ υπό την καθοδήγηση και εποπτεία του Υπουργείου και αφορά την εκπόνηση νέων Προγραμμάτων Σπουδών για όλα τα διδακτικά αντικείμενα, από το νηπιαγωγείο ως και το λύκειο.

Οι μεγάλης κλίμακας καταστροφές που σημειώνονται σε όλο τον κόσμο εξαιτίας της κλιματικής κρίσης, καταστροφές των οποίων η συχνότητα και η ένταση αυξάνουν, όπως επίσης η δραματική υποβάθμιση του περιβάλλοντος, επιβάλλουν να αναθεωρήσουμε πολλά πράγματα σε τοπικό και διεθνές επίπεδο και να υιοθετήσουμε θετικές στάσεις για την προστασία του κλίματος και την αειφορία.

Η εκπαίδευση κατέχει πρωτεύοντα ρόλο στην ενημέρωση και στην ευαισθητοποίηση των μαθητών και των πολιτών σε θέματα κλίματος και γενικότερα αειφορίας και για το λόγο αυτό ο ΟΗΕ θεωρεί ότι η εκπαίδευση μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής-κρίσης, την προώθηση της αειφορίας και της “Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη”, όπως τονίζει και η Διακήρυξη “Incheon Declaration and Framework for Action for the implementation of Sustainable Development Goal 4” (Ensure inclusive and equitable quality education and promote lifelong learning opportunities for all).

Το ζήτημα της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και το σοβαρό πρόβλημα της Κλιματικής Αλλαγής – κρίσης θίγονται, ασφαλώς, στα επιμέρους μαθήματα των δύο πρώτων βαθμίδων της εκπαίδευσης, άλλα ακροθιγώς, άλλα εμβριθώς, αλλά μόνο υπό το πρίσμα του δεδομένου διδακτικού αντικειμένου.

Η ανάγκη για μια πιο σφαιρική, ολιστική και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των πολύπλοκων αυτών περιβαλλοντικών-κοινωνικών και οικονομικών ζητημάτων οδήγησε στην εισαγωγή της έννοιας της Αειφόρου Ανάπτυξης και εξ αυτής της Εκπαίδευσης για την Αειφορία (ΕγΑ), η οποία τα αντιμετωπίζει ολιστικά και με κριτικό πνεύμα.

Τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ), που γράφονται αυτόν τον καιρό από εξειδικευμένες ομάδες εμπειρογνωμόνων στο πλαίσιο ειδικού έργου του ΙΕΠ, θα παραμείνουν εν ισχύι τουλάχιστον μια δεκαετία και θα είναι αυτά με τα οποία οι σημερινοί και μελλοντικοί μαθητές θα προχωρήσουν προς το ορόσημο του 2030.

Το γεγονός αυτό αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία να ενσωματωθεί η οπτική της Αειφορίας ή της Αειφόρου Ανάπτυξης και της Κλιματικής Αλλαγής, στα ΑΠΣ, όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, όπως προτείνεται τόσο από τους διεθνείς οργανισμούς (UNESCO, UNECE, OECD, IPCC, etc) όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν προγράμματα Π.Ε. και τα ΚΠΕ που παρέχουν προαιρετικά σχετική εκπαίδευση, ωστόσο, η διάχυση στα Α.Π. θα επιτρέψει στο σύνολο των μαθητών/μαθητριών να έρθουν σε επαφή με τα ζητήματα της αειφορίας.

Η αναγκαιότητα να ενταχθεί και να διαχυθεί η Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη ή Εκπαίδευση για την Αειφορία (ΕγΑ) στα νέα ΑΠΣ, μαζί με άλλα παράλληλα μέτρα, προκύπτει και από τη δέσμευση των κυβερνήσεων με την υιοθέτηση της Ατζέντα 2030 και των Στόχων Αειφόρου Ανάπτυξης από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 2015, ενώ είναι και στο κέντρο της δεκαετίας δράσης για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.

Συνεπώς, οι αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς του Υ.Π.ΑΙ.Θ. θα πρέπει να μεριμνήσουν έγκαιρα να γίνουν τα απαραίτητά βήματα ώστε η έννοια της αειφορίας να ενταχθεί, να διαχυθεί και να ενισχυθεί σε όλα τα νέα ΑΠΣ, στα προγράμματα βασικής εκπαίδευσης, ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης και σε όλες τις δραστηριότητες που προωθούν την αειφόρο ανάπτυξη. Εν ολίγοις, η αειφόρος ανάπτυξη πρέπει να ενσωματωθεί στην εκπαίδευση και η εκπαίδευση πρέπει να ενσωματωθεί στην αειφόρο ανάπτυξη.

Σύμφωνα, λοιπόν, με όσα οι διεθνείς οργανισμοί υποδεικνύουν υπάρχει σήμερα η ευκαιρία να γίνει πράξη η διάχυση της Εκπαίδευσης για την Αειφορία και για την Κλιματική Αλλαγή σε όλα τα υπό αναμόρφωση Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών, πέρα από την μερική ένταξή της στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων, που δυστυχώς δεν μπορούν να καλύψουν επαρκώς τις ανάγκες.

Προς τούτο, παρακαλούμε να προβείτε έγκαιρα στις ενδεδειγμένες ενέργειες προς τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς του Υ.ΠΑΙ.Θ., όπως επίσης και προς το ΙΕΠ που έχει αναλάβει το έργο της εκπόνησης των νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών, ώστε οι σημερινοί και μελλοντικοί μαθητές/τριες να προχωρήσουν ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι προς το ορόσημο του 2030, που θεωρείται το τελευταίο χρονικό όριο για να αποτρέψει η ανθρωπότητα την καταστροφή της.

Οι φορείς, μέλη της Συμμαχίας για το Κλίμα και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς:

1. Αγροοικολογικό Δίκτυο Ελλάδος
2. Αειφόρουμ
3. Action Aid
4. Άνεμος Ανανέωσης
5. ΑΝΤΙΓΟΝΗ – Κέντρο Πληροφόρησης και Τεκμηρίωσης
6. ΑΡΣΙΣ – Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων
7. Γιατροί του Κόσμου
8. Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών
9. Εταιρεία Κοινωνικής Δράσης και Πολιτισμού ΚΟΙΝΟ_ΤΟΠΙΑ
10. Ecocity
11. Ethelon
12. GREENPEACE
13. ΚΑΡΙΤΑΣ ΕΛΛΑΣ
14. MEDASSET
15. Οικολογική Κίνηση Θεσσαλονίκης
16. ΟΙκολογική ΚΙνηση ΠΑτρας (OI.KI.ΠΑ.)
17. Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων
18. Οργάνωση Γη
19. Παρατηρητήριο Πολιτών για την Αειφόρο Ανάπτυξη – CISD
20. Πολίτες Πάτρας Εν Δράσει
21. SCI-Hellas, Service Civil International (Hellas)
22. Φίλοι του Μόντε/Friends of Monde
23. WWF Ελλάς

#14 Green Deal Βιώσιμος Σχεδιασμός Συστημάτων Τηλεθέρμανσης στις Λιγνιτικές Περιοχές Δυτικής Μακεδονίας

By | Δράσεις | No Comments

Τα στοιχεία από μελέτη που εκπονήθηκε από την LDK για λογαριασμό του WWF Ελλάς σχετικά με την δυνατότητα ανάπτυξης βιώσιμων συστημάτων τηλεθέρμανσης στις λιγνικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας οδηγούν στην εκτίμηση, ότι αναφορικά με την τηλεθέρμανση, η επιλογή λύσεων με αυξημένη συμμετοχή των ΑΠΕ στο πλαίσιο μιας γενικότερης στρατηγικής απανθρακοποίησης του ενεργειακού μείγματος είναι μια εκδοχή που πρέπει σοβαρά να εξετασθεί, παραμετροποιηθεί και δρομολογηθεί ως η πλέον συμβατή με την συγκεκριμένη στρατηγική.

Ο Άνεμος Ανανέωσης και το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας έχουν ξεκινήσει έναν ουσιαστικό διάλογο με ερευνητές, εκπροσώπους επαγγελματικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών φορέων καθώς και ειδικούς για την Πράσινη Συμφωνία (Green Deal) και τι θα σήμαινε αυτή για την Ελλάδα, ιδιαίτερα σε τέσσερις θεματικούς τομείς:

  • Κλίμα και ενέργεια
  • Αγρο-διατροφικός τομέας
  • Κατοικία, πόλη, μετακινήσεις
  • Πράσινη χρηματοδότηση

και σε τέσσερις οριζόντιες πολιτικές:

  • κοινωνική συνοχή, κοινωνική πολιτική, κοινωνικός πυλώνας
  • εκπαίδευση, νεολαία, απασχόληση
  • διάσταση φύλου, κοινωνικές ανισότητες και διακρίσεις
  • κοινωνική επιχειρηματικότητα, κοινωνική κι αλληλέγγυα οικονομία

Στόχος είναι να διαμορφωθεί μέσα από μια συστηματική διαβούλευση μια πρόταση για ένα Green Deal που δεν θα αφήνει κανένα/καμία πίσω αλλά και θα συμβάλλει στην δημιουργία ένα νέου παραγωγικού – καταναλωτικού μοντέλου. Στο πλαίσιο αυτό ξεκινήσαμε την δημοσίευση μιας σειράς άρθρων στα θέματα αυτά και θα ακολουθήσουν εργαστήρια και στρογγυλά τραπέζια. 

Δημοσιεύουμε το δέκατο τέταρτο (14) άρθρο στη σειρά αυτή, των Θανάση Βολίκα, Φυσικού ΕΚΠΑ, MSc Ενεργειακά Συστήματα και Σάββα Λουιζίδη, Υπεύθυνου Τμήματος Ενέργειας LDK Consultants, που αναλύουν τα διάφορα σενάρια που εξετάστηκαν, τις υποθέσεις που έκαναν, τις συστάσεις και τα αποτελέσματα στα οποία κατέληξαν.

Βιώσιμος Σχεδιασμός Συστημάτων Τηλεθέρμανσης στις Λιγνιτικές Περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας

                                                                                                                          

Σάββας Λουιζίδης                                                                                 Θανάσης Βολίκας

Υπεύθυνος Τμήματος Ενέργειας LDK Consultants           Φυσικός ΕΚΠΑ, MSc Ενεργειακά Συστήματα                         

Περιβάλλον εφαρμογής

Ο μετασχηματισμός του ενεργειακού μίγματος ο οποίος είναι ιδιαίτερα έντονος κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών και χαρακτηρίζεται από το αυξανόμενο μερίδιο συμμετοχής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) σηματοδότησε τη μετάβαση προς ένα νέο, πιο βιώσιμο μοντέλο παραγωγής ενέργειας και εξακολουθεί να τροφοδοτεί την ανάγκη διαμόρφωσης ενός ολοένα και πιο σύγχρονου και εύρωστου κανονιστικού πλαισίου, ικανού να υποστηρίξει τη νέα ελεύθερη αγορά ενέργειας. Η μεγάλης κλίμακας διείσδυση των ΑΠΕ, συνέτεινε στη δημιουργία νέων επιχειρηματικών μοντέλων και αγορών και δημιούργησε νέες προκλήσεις που απαιτούν διατομεακές και καινοτόμες προσεγγίσεις, μέσω της συνεργασίας παραγόντων από διαφορετικές πλευρές συνδυάζοντας θέματα που άπτονται της πολιτικής, των οικονομικών και της μηχανικής. Ειδικά στις ανεπτυγμένες οικονομίες, η μετάβαση σε ρυθμιστικό επίπεδο βρίσκεται συνεχώς σε μια διαδικασία (ανα)προσαρμογής, καθοδηγούμενη από τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις νέες συνθήκες που αυτές επιβάλλουν. 

Ο ρόλος της ελεύθερης αγοράς ενέργειας είναι παράλληλα καταλυτικός και για τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, η οποία έχει πλέον αποκτήσει σαφή προτεραιότητα ιδίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου καθοδηγείται μέσω του πρωτοπόρου ενωσιακού πλαισίου της Πράσινης Συμφωνίας, υποστηρίζεται ποικιλοτρόπως από μηχανισμούς χρηματοδότησης και δρομολογείται από σύντομες διαδικασίες αδειοδότησης. Αυτή η ώθηση ευνοεί την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών και επιχειρηματικών μοντέλων. Η Πράσινη Συμφωνία, με τους φιλόδοξους στόχους αλλά και με τους αυστηρούς χρονικούς περιορισμούς που θέτει ανοίγει το δρόμο προς μία ταχεία μετάβαση η οποία όμως μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω συντονισμένης δράσης και συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

Η απανθρακοποίηση του ενεργειακού συστήματος είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί πολυδιάστατο, αναλυτικό και ολοκληρωμένο σχεδιασμό καθώς αφορά ζητήματα ρυθμιστικά, κοινωνικά, οικονομικά και τεχνικά παράλληλα. Οι θερμοηλεκτρικές μονάδες άνθρακα (λιγνίτη) αλλά και φυσικού αερίου που στοχοποιούνται ως ζημιογόνες για το περιβάλλον και φαινομενικά αποτελούν τροχοπέδη για τη βιώσιμη ανάπτυξη είναι μονάδες βασικού φορτίου, ιδιαίτερα σημαντικές για την ευστάθεια και αξιοπιστία του συστήματος και η συμμετοχή τους δεν μπορεί να περιορισθεί χωρίς την απαραίτητη υλοποίηση συγκεκριμένων υποδομών (τα οποία να περιλαμβάνουν ΑΠΕ, συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, υδρογόνου, κλπ). 

Η πρακτική ιστορικά ήταν οι συμβατικές θερμικές μονάδες άνθρακα/λιγνίτη να εγκαθίστανται κατά κανόνα κοντά στις περιοχές εξόρυξης άνθρακα και σε περιπτώσεις όπου αυτές γειτνιάζουν με κοινότητες, τα συστήματα ηλεκτροπαραγωγής να σχεδιάζονται έτσι ώστε να εκμεταλλεύονται την περίσσεια θερμότητας που παράγεται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για να θερμαίνουν νερό (Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας «ΣΗΘ»), το οποίο μέσω των δικτύων τηλεθέρμανσης μεταφέρεται στα συστήματα θέρμανσης των κατοικιών της περιοχής, πρακτική βέλτιστη μεν όσον αφορά την εξοικονόμηση ενέργειας εμπεριέχοντας δε δίκτυα τηλεθέρμανσης μεγάλης κλίμακας τα οποία απαιτούν υψηλό κόστος κεφαλαίου, ενώ τα οικονομικά μοντέλα αυτών των επενδύσεων έχουν σχεδιαστεί για κύκλους ζωής που ξεπερνούν τις τρεις ή περισσότερες δεκαετίες. 

Στο πλαίσιο αυτό ο επικείμενος παροπλισμός των λιγνιτικών μονάδων – συμπεριλαμβανομένων και μεγάλων μονάδων ΣΗΘ από λιγνίτη – της ΔΕΗ θα πρέπει να δρομολογηθεί με τρόπο που να επιτρέπει την έγκαιρη αντικατάσταση της συμβατικής θερμικής ισχύος με βιώσιμες και ευέλικτες λύσεις διασφαλίζοντας τη συνέχεια του συστήματος τηλεθέρμανσης με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον αλλά και με γνώμονα το συμφέρον των τοπικών κοινοτήτων.

Τηλεθέρμανση και πράσινες εναλλακτικές λύσεις 

Με σκοπό τη διερεύνηση βέλτιστης και οικονομικά βιώσιμης λύσης «πράσινης στροφής» στο πλαίσιο της απολιγνιτοποίησης σε ότι αφορά την τηλεθέρμανση, η LDK Consultants, για λογαριασμό της WWF Hellas υλοποίησε σχετική μελέτη με σκοπό την πρόταση ενός οικονομικά βέλτιστου εναλλακτικού σεναρίου βιώσιμων συστημάτων τηλεθέρμανσης στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, βασιζόμενων μεσοπρόθεσμα – αποκλειστικά σε ΑΠΕ και άρα εναλλακτικά των προτεινόμενων συμβατικών προτάσεων του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης για τις λιγνιτικές περιοχές. Τα επιμέρους βήματα της μελέτης που διενεργήθηκε εμπεριείχαν:

  1. Διερεύνηση δυναμικού επί μέρους πράσινων εναλλακτικών λύσεων τηλεθέρμανσης στις λιγνιτικές περιοχές της Δ. Μακεδονίας (Κοζάνη, Πτολεμαΐδα και Αμύνταιο) και συγκεκριμένα: βιομάζα, βιοαέριο, γεωθερμία χαμηλής ενθαλπίας, ηλιακή θερμική ενέργεια σε συνδυασμό με αντλίες θερμότητας και αποθήκευσης θερμικής ενέργειας (PTES).
  2. Πρόταση εναλλακτικών επενδυτικών σεναρίων με επίκεντρο τις παραπάνω διαθέσιμες βιώσιμες τεχνολογίες, που να καλύπτουν τα προβλεπόμενα θερμικά φορτία. 
  3. Πολυκριτηριακή ανάλυση με βάση κοινωνικοοικονομικά και τεχνοοικονομικά κριτήρια μέσω εισαγωγής παραγόντων στάθμισης και επιλογή του βέλτιστου μίγματος των εναλλακτικών λύσεων
  4. Ανάπτυξη βιώσιμου χάρτη πορείας για την σταδιακή ανθρακοποίηση του μίγματος ενέργειας για τις εγκαταστάσεις τηλεθέρμανσης στη Δ. Μακεδονία
  5. Συστάσεις πολιτικής με σκοπό την κανονιστική υποστήριξη του βιώσιμου σεναρίου τηλεθέρμανσης

Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, η συνέχεια της λειτουργίας της τηλεθέρμανσης των λιγνιτικών περιοχών θα διασφαλισθεί με τη διασύνδεση Αμύνταιου, Πτολεμαΐδας και Κοζάνης, με ενιαίο δίκτυο αγωγών ζεστού νερού που θα επιτρέψει τη δημιουργία ενός θερμικού κόμβου, ο οποίος θα αποτελείται από:

  • Την τροποποιημένη μονάδα της Πτολεμαΐδας 5 ισχύος 140 MWth
  • Νέα μονάδα ΣΗΘΥΑ στην Καρδιά ισχύος 60 MWth
  • Ηλεκτρικό λέβητα ισχύος 80MWh

Τα παραπάνω (διασύνδεση συστημάτων περιοχής, συνολική εγκατεστημένη θερμική ισχύς 380 MWth και εκτιμώμενη παραγωγή θερμικής ενέργειας περί τις 500 GWhth ετησίως) αποτέλεσαν και το σενάριο βάσης στο πλαίσιο της μελέτης, σύμφωνα με το οποίο εκτιμήθηκαν οι ανάγκες για θερμική ισχύ και ανάλογα πραγματοποιήθηκε η διαστασιολόγηση των προτεινόμενων πράσινων εναλλακτικών λύσεων. Επιπλέον σε σχέση με το σενάριο βάσης, δεδομένου ότι η τροποποιημένη μονάδα της Πτολεμαΐδας 5 καθώς και η μονάδα ηλεκτρικού λέβητα είναι υπό κατασκευή αυτό το διάστημα, έγινε η παραδοχή πως η πρώτη θα συμμετέχει επικουρικά στο φορτίο βάσης, ενώ η δεύτερη θα τίθεται σε λειτουργία σε περιπτώσεις αιχμών ζήτησης θερμικού φορτίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι αθροιστικά στα συστήματα ΤΘ Κοζάνης, Πτολεμαΐδας και Αμύνταιου η εγκατεστημένη θερμική ισχύς σήμερα είναι περίπου 350 MWth. Εκτιμάται βέβαια ότι οι επενδύσεις σε παρεμβάσεις ενεργειακής εξοικονόμησης θα οδηγήσουν μεσοπρόθεσμα σε μείωση της συνολικής ζήτησης θερμικής ενέργειας, σε συνδυασμό και με το επιδοτούμενο πρόγραμμα «Εξοικονομώ», το οποίο θα παρέχει για τις λιγνιτικές περιοχές αυξημένη χρηματοδότηση, συγκριτικά με άλλες περιοχές.

Οι πιθανές «πράσινες» λύσεις εξετάστηκαν σε επίπεδο προμελέτης σκοπιμότητας ως προς την τεχνική τους εφικτότητα και οικονομική βιωσιμότητα. Για κάθε περίπτωση αναλύθηκαν οι περιορισμοί, τα εμπόδια, οι δυνατότητες και οι προοπτικές με σκοπό το βέλτιστο συνδυασμό τους. Πιο συγκεκριμένα,

  • Για τη βιομάζα και το βιοαέριο εντοπίζεται ως σημαντικό το πρόβλημα της περιορισμένης εφοδιαστικής αλυσίδας καύσιμης ύλης από αγροτική δραστηριότητα της ευρύτερης περιοχής, που περιορίζει σε μεγάλο βαθμό τις προοπτικές για άμεση αξιοποίηση του τεχνικά διαθέσιμου δυναμικού. Αντιθέτως όμως, η συγκεκριμένη λύση αποδεδειγμένα αποτελεί σημαντική δυνατότητα οικονομικής ανάκαμψης των τοπικών κοινοτήτων μέσω της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας σε πολλαπλές νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες και μοντέλα.
  • Για τις υπόλοιπες τεχνολογίες οι περιορισμοί αφορούν κυρίως σε θέματα χωροταξικά καθώς και η γεωθερμία αλλά και τα θερμικά ηλιακά συστήματα θα πρέπει να καταλαμβάνουν πολύ μεγάλη έκταση για την κάλυψη των απαιτούμενων αναγκών σε θερμική ενέργεια. Αξίζει να σημειωθεί πως ένα από τα μεγαλύτερα θερμικά ηλιακά συστήματα τηλεθέρμανσης της Ευρώπης βρίσκεται στο Σίλκεμποργκ της Δανίας, καταλαμβάνει 160,000 τμ και παράγει περί τις 80 GWth ετησίως. Για τις δύο αυτές τεχνολογίες κρίθηκε απαραίτητος ο συνδυασμός με αντλίες θερμότητας δεδομένου ότι απαιτείται ευελιξία κατά την παραγωγή, η οποία δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί διαφορετικά.
  • Για την περίπτωση των ηλιακών συνεκτιμήθηκε επιπλέον και η ανάλογη δεξαμενή εποχιακής αποθήκευσης (PTES). Η σημαντική αύξηση των αναγκών του συστήματος τηλεθέρμανσης σε ηλεκτρική ενέργεια ως αποτέλεσμα της εισαγωγής αντλιών θερμότητας εικάζεται πως θα μπορούσε να παραμείνει περιβαλλοντικά μία πράσινη λύση, υπό την παραδοχή ότι θα εξυπηρετείται από συστήματα ΑΠΕ. 

Σύμφωνα με τη μελέτη, για ένα ρεαλιστικό σενάριο απανθρακοποίησης του συστήματος τηλεθέρμανσης, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει ο ρυθμός ωρίμανσης της εφοδιαστικής αλυσίδας βιομάζας κυρίως από αγροτική δραστηριότητα – δεδομένων των αποτελεσμάτων διάφορων μελετών σχετικά με το διαθέσιμο δυναμικό στην ευρύτερη περιοχή – καθώς η συγκεκριμένη λύση είναι ικανή να αποτελέσει τη βασική και πιο αξιόπιστη πηγή θερμικής ενέργειας, καλύπτοντας το μεγαλύτερο μέρος του φορτίου βάσης. 

Με βάση τα παραπάνω, κατά την πολυκριτηριακή ανάλυση που διενεργήθηκε με σκοπό την ανάδειξη του βέλτιστου σεναρίου-μίγματος των προαναφερθέντων τεχνολογιών ΑΠΕ, λήφθηκαν υπόψη οι παρακάτω παράγοντες (με διαφορετικά επίπεδα βαρύτητας/σημαντικότητας ο καθένας):

  • Σταθμισμένο Κόστος Ενέργειας (LCOE): Κρίσιμη παράμετρος για την αξιολόγηση των βιώσιμων σεναρίων όσον αφορά τα τελικά επιτρεπτά επίπεδα τιμολόγησης ενέργειας
  • Εσωτερικός Βαθμός Απόδοσης (IRR): Δείκτης για την αξιολόγηση της κερδοφορίας κάθε βιώσιμου σεναρίου 
  • Επίπεδο ευελιξίας: Τεχνική παράμετρος που χαρακτηρίζει το βαθμό ικανότητας κάθε μονάδας του προτεινόμενου βιώσιμου σεναρίου να ανταποκριθεί στις απότομες εναλλαγές της ζήτησης του συστήματος και η οποία καθορίζεται από το ρυθμό μεταβολής του επιπέδου παραγωγής ενέργειας
  • Ρίσκο Εφαρμογής: Δείκτης σχετικός με εγγενείς  κινδύνους των τεχνολογιών βιομάζας και γεωθερμίας. Η αύξηση της εξάρτησης του συστήματος τηλεθέρμανσης από τη βιομάζα, αυξάνει τα επίπεδα κινδύνου, λόγω της σημερινής πρώιμης κατάστασης της αλυσίδας εφοδιασμού γεωργικών καταλοίπων καθώς και των μη ρυθμιζόμενων τιμών τους. Ο κίνδυνος της γεωθερμίας χαμηλής ενθαλπίας, έγκειται στις δυσκολίες και τις πολυπλοκότητες όσον αφορά την τεχνική σκοπιμότητα. 
  • Δημιουργούμενες Θέσεις Εργασίας: Κρίσιμη παράμετρος κοινωνικοοικονομικής υφής. Κάθε σενάριο αξιολογείται περαιτέρω με βάση τις θέσεις εργασίας που δημιουργεί και πιο σημαντικά σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα (κατά τη διάρκεια του σταδίου λειτουργίας).

Η πολυκριτηριακή ανάλυση διενεργήθηκε επί τη βάσει δύο εναλλακτικών σεναρίων σε σχέση με την ειδική βαρύτητα των δύο τελευταίων εκ των παραπάνω παραγόντων με διαφοροποιημένους συντελεστές στάθμισης κατά περίπτωση ήτοι:

  • το πρώτο αξιολογώντας ως σημαντικότερη παράμετρο τη μεγιστοποίηση των θέσεων εργασίας (Σενάριο 1) και
  • το δεύτερο τον περιορισμό του ρίσκου εφαρμογής (Σενάριο 2).

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, η διαφορά των δύο σεναρίων προκύπτει μικρή. Το σενάριο 2, ελάχιστου ρίσκου, διασφαλίζει τις θέσεις εργασίας που δημιουργούνται σχεδόν στο ίδιο επίπεδο, παρόλο που η συντελεστής στάθμισης της παραμέτρου αυτής είναι μικρότερος. 

Η επιλογή της βέλτιστης λύσης ανάμεσα στις προκριθείσες περιπτώσεις, έγινε με βάση την περιβαλλοντική απόδοση και πιο συγκεκριμένα με τις εκπομπές άνθρακα κύκλου ζωής κάθε σεναρίου. Το Βιώσιμο Σενάριο που προκρίνεται τελικά είναι αυτό του ελάχιστου ρίσκου εφαρμογής, το οποίο βασίζεται κατά κύριο λόγο στη βιομάζα  με επικουρική συμμετοχή ηλιακών θερμικών και γεωθερμίας χαμηλής ενθαλπίας, κοστολογείται περί τα 120 εκατ. Ευρώ και αντιστοιχεί στο ακόλουθο μίγμα: 

  • Λέβητες Βιομάζας: 95MWth 
  • Γεωθερμία Χαμηλής Ενθαλπίας με Αντλίες Θερμότητας: 15MWth 
  • Ηλιακά Θερμικά με Αντλίες Θερμότητας και Εποχιακή Αποθήκευση (PTES): 150MWth

Ειδικότερα για την περίπτωση της βιομάζας κρίνεται σκόπιμη η σταδιακή ένταξή της στο σύστημα με βήματα των 30 MW ανά διετία/τριετία, παράλληλα με την ωρίμανση της εφοδιαστικής αλυσίδας με στόχο η τελική ισχύς (των 95 MW) να είναι διαθέσιμη σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα (2030).

Επιλογές χρηματοδότησης

Η διενεργηθείσα ανάλυση κατέδειξε ότι η οικονομική βιωσιμότητα των πράσινων εναλλακτικών επιλογών παρά το υψηλό κόστος κεφαλαίου είναι κοντά στα όρια της θετικότητας, πρέπει όμως να σημειωθεί ότι τα συνολικά οφέλη λαμβάνοντας υπόψη τους κοινωνικό-οικονομικούς παράγοντες και ειδικά τις νέες θέσεις εργασίας – οι οποίες για την προταθείσα λύση εκτιμήθηκαν σε περίπου 4,000 (φάσεις κατασκευής και λειτουργίας)- είναι ιδιαίτερα σημαντικά. 

Σε κάθε περίπτωση συνιστάται η χρηματοδότηση με μορφή επιχορηγήσεων ή μέσω άλλων συστημάτων στήριξης για τη μείωση του ενδεχόμενου ρίσκου. Ένα σχετικό πρόγραμμα κρατικών ενισχύσεων που στοχεύει στην οικονομική υποστήριξη επενδύσεων σε συστήματα τηλεθέρμανσης που βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εγκρίθηκε πρόσφατα σύμφωνα με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις κρατικές ενισχύσεις της ΕΕ στην Ρουμανία. Ο κύριος στόχος αυτού του σχεδίου των 150 εκατ. ευρώ θα είναι η υποστήριξη της κατασκευής ή αναβάθμισης συστημάτων τηλεθέρμανσης, σύμφωνα με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας. Το επενδυτικό σχέδιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, επιτρέπει στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν πρόσθετη ευελιξία όσον αφορά το μέγιστο ποσό στήριξης που μπορεί να χορηγηθεί για την παραγωγή τηλεθέρμανσης. Η προγραμματισμένη στήριξη θα λάβει τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων που χρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ που διαχειρίζεται η Ρουμανία. Κρίνεται σκόπιμη λοιπόν η διερεύνηση αξιοποίησης ανάλογων χρηματοδοτικών εργαλείων και στην περίπτωση των συστημάτων τηλεθέρμανσης στην Ελλάδα.

Μεταρρυθμίσεις – Συστάσεις

  • Άμεση προτεραιότητα σε πράσινες επενδύσεις τηλεθέρμανσης στις λιγνιτικές περιοχές ως μεσοπρόθεσμη επιλογή στο πλαίσιο της αναδιατύπωσης του ΣΔΑΜ 
  • Αναζήτηση μηχανισμών χρηματοδότησης για σχετικές πράσινες επενδύσεις τηλεθέρμανσης μέσω διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ ή άλλων πηγών 
  • Ανάπτυξη βιώσιμης πολιτικής χωροταξικού σχεδιασμού σχετικά με τις προτεινόμενες τεχνολογίες (με ενδεχόμενη πρόβλεψη εγκαταστάσεων εντός των εκτάσεων λιγνιτικών περιοχών στα πλαίσια της αποκατάστασης γαιών) αλλά και αναφορικά με την εφοδιαστική αλυσίδα βιομάζας 
  • Επανεξέταση και ενημέρωση των προτύπων για τις προτεινόμενες τεχνολογίες ΑΠΕ-ΤΘ για να εξασφαλιστεί η εφαρμογή των καλύτερων πρακτικών
  • Μεταρρυθμίσεις με σκοπό την ενίσχυση της παραγωγής και διάθεσης βιομάζας, ειδικότερα, ως προς:

Την παροχή κινήτρων για την ενθάρρυνση της αγροδασοκομίας μέσω της προώθησης οργανώσεων κοινωνικής οικονομίας (συνεταιρισμοί, KOINΣEΠ κ.λπ.) για την ταχεία ανάπτυξη της εφοδιαστικής αλυσίδας καυσίμων βιομάζας 

-Την ανάπτυξη πλαισίου για την τιμολόγηση των προϊόντων βιομάζας και την προστασία των προμηθευτών 

-Τη βιώσιμη διαχείριση των δασών και βιώσιμη χρήση βιομάζας από SRC.

Η πλήρης απολιγνιτοποίηση του συστήματος είναι πλέον ορατή καθώς επιταχύνεται γρηγορότερα ίσως από τις προβλέψεις. Το φυσικό αέριο προβλέπεται να έχει συμβολή ως μεταβατικό καύσιμο, όμως σε κάθε περίπτωση και αναφορικά με την τηλεθέρμανση, η επιλογή λύσεων με αυξημένη συμμετοχή των ΑΠΕ στα πλαίσια μιας γενικότερης στρατηγικής απανθρακοποίησης του ενεργειακού μείγματος είναι μια εκδοχή που πρέπει σοβαρά να εξετασθεί, παραμετροποιηθεί και δρομολογηθεί ως η πλέον συμβατή με την συγκεκριμένη στρατηγική.

Photo by Moja Msanii on Unsplash