Ένα πολύ ενδιαφέρον σεμινάριο εκπαίδευσης εκπαιδευτών οργανώθηκε πρόσφατα στο πλαίσιο του προγράμματος «ΑΝΟΙXΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ».  Στο σεμινάριο συμμετείχαν εκπαιδευτικοί με εμπειρία σε προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, σχολικοί σύμβουλοι και υπεύθυνοι περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση στόχευε στην προετοιμασία στελεχών που με την σειρά τους θα επιμορφώσουν εκπαιδευτικούς από την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση (συνολικά περίπου 200 από 70 σχολεία κυρίως της Αθήνας) που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα ευαισθητοποίησης και δράσης για την προστασία του κλίματος και την εξοικονόμηση ενέργειας.

“Εκπαίδευση των Εκπαιδευτών”, Aθήνα 12-15.04.2018

Το εκπαιδευτικό σεμινάριο “Eκπαίδευση των Eκπαιδευτών” πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα (1o Πειραματικό Γυμνάσιο Αθήνας, Πλάκα) από τις 12 έως τις 15 Απριλίου 2018 στο πλαίσιο του προγράμματος «ΑΝΟΙXΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ». Υπεύθυνοι συντονισμού ήταν η ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. Άνεμος Ανανέωσης, ο Δήμος Αθηναίων και η Γερμανική πρωτοβουλία πολιτών “Σεβασμός στην Ελλάδα” (Respect for Greece – RfG), ενώ η εκπαίδευση πραγματοποιήθηκε από το Γερμανικό Ανεξάρτητο Ινστιτούτο για Περιβαλλοντικά Θέματα  (Independent  Institute for Environmental Issues – UfU) σε συνεργασία με μία ομάδα Ελλήνων εμπειρογνωμόνων και εκπαιδευτικών.

Στην εκπαίδευση συμμετείχαν 19 καθηγητές (πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης), εκπαιδευτικοί από την περιβαλλοντική εκπαίδευση και σχολικοί σύμβουλοι, καθώς και οι 3 βοηθοί ερευνητές από τον Άνεμο Ανανέωσης.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε με χαιρετισμούς από την Αντιδήμαρχο Αθηναίων για το Παιδί, κα Μαρία Ηλιοπούλου και τον κ. Wolfgang Schwarz (από την πρωτοβουλία Respect for Greece). Στη συνέχεια, έγινε σύντομη παρουσίαση του προγράμματος από τον κ. Κωστή Κοντογιάννη, ακαδημαϊκό συντονιστή του προγράμματος) κι ακολούθησε παρουσίαση των Ανθεκτικών Πόλεων (Resilient Cities) από την κα Ανθή Χρίστου (εκπρόσωπος της Αντιδημάρχου Πρασίνου, Περιβάλλοντος, Ανθεκτικότητας και Προστασίας του Κλίματος του Δ. Αθηναίων).

Η ομάδα των Γερμανών εταίρων του Γερμανικού Ανεξάρτητου Ινστιτούτου για Περιβαλλοντικά Θέματα (UfU) μαζί με μια ελληνική ομάδα εμπειρογνωμόνων και εκπαιδευτικών υλοποίησαν την 30ωρη εκπαίδευση των εκπαιδευτών. Η εκπαίδευση περιελάμβανε θεωρητικό υλικό και πρακτικά εργαστήρια, καθώς και ένα “Ενεργειακό Έλεγχο” (Energy Tour) στους χώρους του σχολείου που σχετίζονται με ενεργειακά θέματα (λεβητοστάσιο, αίθουσες με συσκευές κατανάλωσης ενέργειας, γραφεία κα).

Το εκπαιδευτικό υλικό των UfU βασίστηκε στα ακόλουθα θέματα:

• Παρουσίαση του προγράμματος 50/50 που υλοποιείται στα σχολεία της Γερμανίας
• Εισαγωγή σε θέματα σχετικά με τα ορυκτά καύσιμα, την κλιματική αλλαγή και τη μέση κατανάλωση ενέργειας σε ένα σχολείο
• Παρουσίαση των 9 βημάτων για επιτυχή προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας στα Γερμανικά σχολεία (πρώτη συνάντηση και σχηματισμός ενεργειακής ομάδας, Energy Tour στο σχολείο, διδασκαλία μαθητών, Energy Tour με τους μαθητές, μετρήσεις, προώθηση τεχνικών μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας, “δημόσιες σχέσεις” (ενημέρωση) στο σχολείο, προτάσεις για μικρές επενδύσεις από το σχολείο, απόφαση σχετικά με τη χρήση των χρημάτων που εξοικονομούνται)
• Εκπαιδευτικό υλικό (τι μαθαίνουν οι μαθητές κατά τη διάρκεια εφαρμογής ενός προγράμματος 50/50 στο σχολείο τους)
• Παραδείγματα επιτυχούς εξοικονόμησης ενέργειας σε σχολεία στη Γερμανία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία
• Παιδαγωγικό περιεχόμενο εργαστηρίων με τους μαθητές (μέθοδοι, δραστηριότητες)
• Μετρήσεις και εξοικείωση με τα εργαλεία μέτρησης (θερμοκρασία, φωτισμός, συγκέντρωση CO2, κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας)
• Συμβουλές εξοικονόμησης ενέργειας
• Τεχνική εισαγωγή σχετικά με τη θέρμανση, τον σωστό εσωτερικό αερισμό, τον φωτισμό και τον ηλεκτρισμό
• Energy Tour στο σχολείο και δημιουργία πρωτοκόλλου με βάση τα στοιχεία που συλλέχθηκαν
• Παραδείγματα μικρών επενδύσεων με τα χρήματα που εξοικονομήθηκαν στα γερμανικά σχολεία
• Μέθοδοι υπολογισμού της εξοικονόμησης
• Γενικοί στόχοι της υλοποίησης του προγράμματος στα σχολεία της Αθήνας

Σε συνέχεια της εκπαίδευσης που πραγματοποιήθηκε από το γερμανικό ινστιτούτο UfU, μια Ελληνική ομάδα εμπειρογνωμόνων παρουσίασε πληροφορίες για το ενεργειακό σύστημα στην Ελλάδα (Νίκος Χρυσογέλος, Άνεμος Ανανέωσης), τεχνικά στοιχεία του ελληνικού ενεργειακού συστήματος (Κώστας Θεοφυλακτός, ενεργειακός σύμβουλος) καθώς και το ενεργειακό αποτύπωμα των ελληνικών σχολείων (Κωστής Ουγγρίνης, Πολυτεχνείο Κρήτης).

Την τελευταία ημέρα του εργαστηρίου (Κυριακή 15 Απριλίου) ο κος Κωστής Κοντογιάννης (ακαδημαϊκός συντονιστής του προγράμματος) παρουσίασε το μοντέλο κάλυψης των λειτουργικών αναγκών των σχολείων και συζητήθηκαν μέθοδοι υπολογισμού της εξοικονόμησης ενέργειας αλλά και των πόρων που μπορεί να εξοικονομηθούν από τους λογαριασμούς και να χρησιμοποιηθούν για άλλες ανάγκες των σχολείων εφόσον μειωθεί η κατανάλωση ενέργειας.

Η κα Μαρία Δημοπούλου και ο κος Παναγιώτης Πήλιουρας (Ελληνική ομάδα υπεύθυνη για την προσαρμογή του εκπαιδευτικού υλικού στην Ελλάδα) παρουσίασαν μια στρατηγική 10 βημάτων εφαρμογής του προγράμματος στα Ελληνικά σχολεία, μεθοδολογία υλοποίησης, καθώς και ερευνητικό υλικό αποτελούμενο από φύλλα αξιολόγησης και ερωτηματολόγια ειδικά σχεδιασμένα για τους σκοπούς του προγράμματος. Η Ελληνική ομάδα προσαρμογής ζήτησε από τους εκπαιδευόμενους να εμπλουτίσουν με τις ιδέες τους την προτεινόμενη μεθοδολογία και τα σχεδιασμένα ερωτηματολόγια. Ως αποτέλεσμα, προέκυψε μια εποικοδομητική ανταλλαγή ιδεών μεταξύ των συμμετεχόντων σχετικά με θέματα υλοποίησης του έργου.

Μεταξύ άλλων εργαλείων εκπαίδευσης χρησιμοποιήθηκαν μέθοδοι όπως το World game, ένα διαδραστικό παιχνίδι που οργανώθηκε για την κατανόηση της συμμετοχής κάθε ηπείρου στην αλλαγή του κλίματος, σε συνάρτηση με την οικονομική δύναμη και τον πληθυσμό της. Ένα παιχνίδι  για μικρούς και μεγάλους στην λογική “παίζω και μαθαίνω” για το κλίμα και την ενέργεια.

Η “Εκπαίδευση των Εκπαιδευτών” ολοκληρώθηκε με την παρουσίαση του ρόλου των 3 βοηθών ερευνητών από τον Άνεμο Ανανέωσης (Μάγια Ανδρέου, Εύα Γρηγοριάδου, Μίλτος Τσακίρης) και μια σύντομη παρουσίαση της δικτυακής πλατφόρμας moodle από την κα Μαρία Μπούμπουκα (καθηγήτρια Πληροφορικής) η οποία θα αποτελέσει εργαλείο επικοινωνίας και συλλογής του υλικού που θα παραχθεί από τους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος.

Η αξιολόγηση της “Εκπαίδευσης των Εκπαιδευτών” από τους συμμετέχοντες έγινε με τη χρήση τριών μεθόδων (χρωματιστές κάρτες καταγραφής θετικών και αρνητικών εντυπώσεων, διάγραμμα σε μορφή ιστού, φύλλα αξιολόγησης) και η γενική αίσθηση ήταν πολύ καλή. Η πλειοψηφία των εκπαιδευομένων πιστεύει ότι η εκπαίδευση ενίσχυσε τις γνώσεις τους για το θέμα και ότι τα περιεχόμενα και οι μέθοδοι που παρουσιάστηκαν θα ενισχύσουν το ενδιαφέρον των μαθητών για το θέμα εξοικονόμησης ενέργειας. Αυτό που προκύπτει από την αξιολόγηση είναι ότι σε γενικές γραμμές οι εκπαιδευόμενοι αισθάνονται καλά προετοιμασμένοι μέσω της κατάρτισης που παρακολούθησαν για να υποστηρίξουν την εφαρμογή του προγράμματος στο σχολείο τους.

Τη Δευτέρα 15 Απριλίου πραγματοποιήθηκε συνάντηση μεταξύ των εταίρων (WoR, UfU), με σκοπό την αξιολόγηση του της “Εκπαίδευσης των Εκπαιδευτών” και συζητήθηκαν οι ευρύτεροι στόχοι υλοποίησης του έργου. Επιπλέον, συζητήθηκαν μέτρα που θα μπορέσουν να διατηρήσουν σε βάθος χρόνου ζωντανό το ενδιαφέρον της σχολικής κοινότητας να συμμετάσχει ενεργά στην εφαρμογή του προγράμματος (π.χ. διοργάνωση μαθητικών διαγωνισμών, ορισμός νέας ομάδας ενέργειας κάθε ένα ή δύο χρόνια κ.ά) και ιδέες για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν συμπεριληφθούν θέματα ή / και μεθοδολογίες που εισάγει το πρόγραμμα στη διδακτέα ύλη των μαθητών.

Το πρόγραμμα «ΑΝΟΙXΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ» (CLIMATE SCHOOL Be.At) υλοποιείται από τον Δήμο Αθηναίων σε συνεργασία με την ΚΟΙΝΣΕΠ «Άνεμος Ανανέωσης», την Γερμανική πρωτοβουλία πολιτών «Respect for Greece» (Σεβασμός για την Ελλάδα» και το Ανεξάρτητο Ινστιτούτο για Περιβαλλοντικά Θέματα (Independent Institute for Environmental Issues-UFU). Το πρόγραμμα αξιολογήθηκε κι επιλέχθηκε προς χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για το Κλίμα (European Climate Initiative), η οποία αποτελεί ένα χρηματοδοτικό εργαλείο του Γερμανικού Υπουργείου Περιβάλλοντος, Προστασίας της Φύσης και Πυρηνικής Ασφάλειας (BMUB). Υλοποιείται με την αιγίδα του Ελληνικού Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.

Το πρόγραμμα στοχεύει στην:

• ενίσχυση των γενικότερων προσπαθειών ενημέρωσης κι ευαισθητοποίησης των μαθητών, εκπαιδευτικών και γονιών και συμμετοχή τους στην προστασία του κλίματος και στην μείωση της σπατάλης ενέργειας,

• μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος (της κατανάλωσης ρεύματος) των σχολικών κτιρίων (κατά 5%)

• γενικότερη προσπάθεια μείωσης του οικολογικού αποτυπώματος.

Το πρόγραμμα έχει διάρκεια 28 μηνών (2017- 2019) και στοχεύει στην αύξηση της ευαισθητοποίησης γύρω από την κλιματική αλλαγή και την κατανάλωση ενέργειας στις σχολικές κοινότητες του Δήμου Αθηναίων (ΔΑ).