Αποτελέσματα του Φόρουμ Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας 2018

Στις 23-25 Νοέμβρη 2018 διοργανώθηκε το 5^ο Φόρουμ Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας, μια ανοιχτή συνάντηση κοινωνικών επιχειρήσεων και φορέων Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας στην Ελλάδα που διοργανώθηκε από την Αναπτυξιακή Εταιρεία Καρδίτσας (ΑΝΚΑ), την ΚΟΙΝΣΕΠ Άνεμος  Ανανέωσης, το Δίκτυο ΚΟΙΝΣΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας, το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας, το Κέντρο ΕΡΓΑΝΗ και το Impact Hub Athens στο οποίο φιλοξενήθηκαν και οι περισσότερες δράσεις.

Το εργαστήριο για τις Ενεργειακές Κοινότητες ανέδειξε τα ακόλουθα ζητήματα:

• Τη σημασία του συνεταιριστικού πλαισίου για μια δίκαιη ενεργειακή μετάβαση
• Την αλλαγή προτύπων ενεργειακής συμπεριφοράς μέσα από το σχηματισμό ενεργειακών κοινοτήτων
• Τη δυνατότητα δραστηριοποίησης σε πολλαπλά πεδία που σχετίζονται με το παράδειγμα της ενεργειακής μετάβασης (κατανάλωση, παραγωγή και εξοικονόμηση ενέργειας)
• Τη σημασία συγκρότησης αρχικής ομάδας με τέτοια σύνθεση μελών που να διασφαλίζεται η δημοκρατική διοίκηση και διαχείριση της ενεργειακής κοινότητας
• Τη σημασία συγκέντρωσης επαρκούς αρχικού κεφαλαίου από τα μέλη και επιχειρηματικού σχεδιασμού για τη δημιουργία βιώσιμων ενεργειακών κοινοτήτων
• Την Ενημέρωση και πληροφόρηση τοπικών κοινοτήτων για τις δυνατότητες των ενεργειακών κοινοτήτων όχι με όρους εξαγοράς συνειδήσεων αλλά μέσα από συμμετοχικό σχεδιασμό και συναπόφαση για τη δραστηριότητα που θα αναπτυχθεί

 Το εργαστήριο για την Κοινωνική Χρηματοδότηση ανέδειξε τα ακόλουθα ζητήματα:

• Την αποφυγή εξάρτησης μόνο από κρατικές επιχορηγήσεις ως παράγοντα διασφάλισης της αυτονομίας και της βιωσιμότητας των κοινωνικών επιχειρήσεων
• Την ανάγκη δημιουργίας πολύμορφων χρηματοδοτικών εργαλείων από τα κάτω (ενδεικτικά μικροδάνεια, εγγυήσεις για δανεισμό από τράπεζες, πλατφόρμες χρηματοδότησης από πολίτες) και την άρση εμποδίων που υπάρχουν σήμερα για επίσημη αποδοχή και δυνατότητα επιστροφής μικροδανείων από φίλους, συγγενείς ή τρίτους, χωρίς επιβαρύνσεις (σήμερα ισχύει επιβάρυνση 3,6%).
• Την ανάγκη εξειδικευμένης συμβουλευτικής στήριξης για την πρόσβαση και αξιοποίηση κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων.

Το εργαστήριο για τα Κέντρα Στήριξης ανέδειξε τα ακόλουθα ζητήματα:

• Τη σημασία δημιουργίας βιώσιμων υποστηρικτικών κέντρων τα οποία δεν θα εξαρτώνται για τη βιωσιμότητά τους από την ούτως ή άλλως πεπερασμένη κρατική χρηματοδότηση
• Τα προβλήματα σχεδιασμού και διαδικασίας κατά την πρόσφατη πρόσκληση για τη δημιουργία Κέντρων Στήριξης για την ΚΑΛΟ με αποτέλεσμα μικρό σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό αριθμό υποβληθεισών προτάσεων και ακόμα μικρότερο αριθμό τεχνικά άρτιων ή εγκεκριμένων προτάσεων
• Την αναγκαιότητα εκπόνησης στρατηγικού σχεδίου που να διασφαλίζει την αποτελεσματικότητα των κέντρων στην περιοχή παρέμβασης και τη βιωσιμότητά τους μετά το πέρας της χρηματοδότησης
• Τη σημασία της δικτύωσης των κέντρων στήριξης μέσα από την υλοποίηση κοινών και συμπληρωματικών δράσεων
• Την αξιοποίηση κοινών μεθόδων και εργαλείων όπως η εκπαιδευτική πλατφόρμα kalomathe.gr που θα είναι σύντομα διαθέσιμη στο ευρύ κοινό

Η δημόσια συζήτηση ανέδειξε τα ακόλουθα ζητήματα:

• Τα διαφορετικά κριτήρια που ισχύουν για τους Φορείς ΚΑΛΟ στο Ν. 4430/2016 λόγω κατακερματισμένης νομοθεσίας των επιμέρους νομικών προσώπων και κυρίως των συνεταιρισμών
• Τις υπερβολικές ρυθμίσεις σε συγκεκριμένα πεδία οι οποίες δυσχεραίνουν την καθημερινή λειτουργία και ανάπτυξη των Φορέων ΚΑΛΟ όπως για παράδειγμα η απαίτηση για μισθοδοτική δαπάνη ίση με 25% του τζίρου ανεξαρτήτως πεδίου οικονομικής δραστηριότητας
• Τις δυσκολίες που δημιουργεί η δημόσια διοίκηση στην ίδρυση και λειτουργία των Φορέων ΚΑΛΟ και ιδιαίτερα η έλλειψη ενημέρωσης των φορολογικών αρχών και των ασφαλιστικών ταμείων
• Τη σημασία των Ενώσεων Φορέων ΚΑΛΟ για την ανάδειξη και επίλυση προβλημάτων στο βαθμό που αποτελούν δικτυώσεις εγχειρημάτων που λειτουργούν πραγματικά
• Την αναγκαιότητα κυβερνητικού συντονισμού για τη διαμόρφωση συνεκτικών δημόσιων πολιτικών για την ΚΑΛΟ

Με βάση τα παραπάνω, το Φόρουμ Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας καταθέτει τις ακόλουθες προτάσεις:

• Σαφή ένταξη των ενεργειακών κοινοτήτων στο πεδίο της ΚΑΛΟ με αποσαφήνιση των διαδικασιών για την εγγραφή τους στο μητρώο Φορέων ΚΑΛΟ
• Επίσπευση των διαδικασιών διαβούλευσης για τη σύσταση του Ταμείου Κοινωνικής Οικονομίας και τη συνδιαμόρφωση του μίγματος των χρηματοδοτικών εργαλείων με τη συμμετοχή των Ενώσεων Φορέων ΚΑΛΟ και ευρύτερων δικτυώσεων του πεδίου.Τονίζεται ιδιαίτερα ότι το Ταμείο θα πρέπει να χτίζει και να ενισχύει περαιτέρω τις πιλοτικές δράσεις που έχουν αναπτυχθεί από τα κάτω και όχι να τις εκτοπίζει ή να αδρανοποιεί την υποχρέωση και δυναμική του πεδίου να αναπτύσσει τα δικά του χρηματοδοτικά εργαλεία.
• Δημοσιοποίηση νέας πρόσκλησης για τα Κέντρα Στήριξης η οποία να λαμβάνει υπόψη τις ακόλουθες επισημάνσεις:
  • Να επιτρέπεται η συμπερίληψη φορέων που αποδεδειγμένα έχουν υποστηρίξει τη δημιουργία Φορέων ΚΑΛΟ ανεξαρτήτως αν είναι ίδιοι εγγεγραμμένοι ως Φορείς ΚΑΛΟ (κριτήρια απόδειξης λίστα με υπογραφή νομίμων εκπροσώπων των εγχειρημάτων που έχουν λάβει υποστήριξη για τη δημιουργία τους από τον αιτούντα φορέα)
  • Να συνυποβάλλεται σχέδιο τοπικής ανάπτυξης το οποίο να αποτυπώνει την υφιστάμενη κατάσταση αναφορικά με την ανάπτυξη της ΚΑΛΟ στην περιοχή παρέμβασης και να προσδιορίζει το στρατηγικό όραμα για το μέλλον
  • Να συνυποβάλλεται σχέδιο βιωσιμότητας μετά το πέρας της πρώτης φάσης της χρηματοδότησης
  • Να προβλέπεται στη μεθοδολογία παροχής υποστηρικτικών υπηρεσιών η συμβουλευτική στήριξη σε ομαδικό επίπεδο
  • Να προσμετράται στα παραδοτέα του έργου η παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών (π.χ. συμβουλευτική) ακόμα και αν δεν έχει οδηγήσει στη δημιουργία εγχειρημάτων ΚΑΛΟ
  • Να αφαιρεθούν κριτήρια τα οποία αναίτια αποκλείουν Φορείς ΚΑΛΟ με τεχνογνωσία στην παροχή υπηρεσιών υποστήριξης (π.χ. όριο τζίρου παρελθούσας χρήσης)
  • Να απλοποιηθούν οι διαδικασίες υποβολής ως προς τα δικαιολογητικά που απαιτούνται ιδιαίτερα ως προς τα δικαιολογητικά που έχουν προσκομιστεί ή είναι ήδη καταχωρισμένα στο Μητρώο Φορέων ΚΑΛΟ και να μην υπάρχουν αυθαίρετες ημερομηνίες για την απόκτησή τους (βλ. ολοκλήρωση διαδικασίας εγγραφής ή μετάπτωσης)
  • Να υπάρχει επαρκής χρόνος για την υποβολή της πρότασης και σε περιόδους ομαλής λειτουργίας (να αποφεύγονται τα σύντομα χρονικά διαστήματα και μάλιστα την περίοδο διακοπών)
  • Να προβλέπεται προκαταβολή της εκταμίευσης ή να αφαιρεθεί η απαίτηση για εγγυητική επιστολή

Αναφορικά με το θεσμικό πλαίσιο:

• Να τεθεί χρονοδιάγραμμα για την ενοποίηση της συνεταιριστικής νομοθεσίας
• Να απλοποιηθούν και να εναρμονιστούν τα κριτήρια που προβλέπονται για τα νομικά πρόσωπα που αυτοδίκαια χαρακτηρίζονται ως Φορείς ΚΑΛΟ (ΚΟΙΝΣΕΠ, ΚΟΙΣΠΕ και ΣΥΝΕΡΓ) και τα έτερα νομικά πρόσωπα (διόρθωση των προβλέψεων για τη διανομή των κερδών, τη σύγκλιση των αμοιβών, και την οριζόντια δικτύωση). Να εξεταστεί η διεύρυνση των νομικών προσώπων που χαρακτηρίζονται αυτοδίκαια ως φορείς ΚΑΛΟ (π.χ. γυναικείοι και αγροτικοί συνεταιρισμοί του Ν. 4384/16)
• Να αφαιρεθούν οι προβλέψεις που θέτουν προβλήματα λειτουργίας (25% μισθοδοτική δαπάνη)
• Να παραμείνει, όπως εξάλλου αποτυπώνεται στις βασικές αρχές του συνεταιριστικού κινήματος, εθελοντική η εγγραφή εργαζομένων ως μελών, με πλήρη διασφάλιση όμως της συστηματικής ενημέρωσής τους και επίσημης πρόσκλησής τους να γίνουν μέλη εφόσον επιθυμούν
• Να αφαιρεθούν οι εξειδικευμένες προβλέψεις αναφορικά με τις εργασιακές σχέσεις ανά νομικό πρόσωπο Φορέα ΚΑΛΟ (π.χ. αποκλειστικά σύμβαση εξαρτημένης εργασίας για μέλη σε ΚΟΙΝΣΕΠ)
• Να εξειδικευτούν οι διαδικασίες για την παραχώρηση κινητής και ακίνητης περιουσίας σε Φορείς ΚΑΛΟ με βάση την εμπειρία πιλοτικών εφαρμογών όπως η δημοτική αγορά Κυψέλης και η Στοά Εμπόρων στην Αθήνα
• Να επισπευσθεί η διαδικασία ενσωμάτωσης κριτηρίων κοινωνικής αναφοράς στις δημόσιες συμβάσεις και να αναληφθούν οι απαραίτητες υποστηρικτικές δράσεις για την πλήρη και αποτελεσματική ενσωμάτωσή τους στην καθημερινή πρακτική της διοίκησης και των αρμοδίων οργανισμών
• Να τροποποιηθεί η πρόβλεψη για τη δημιουργία της Εθνικής Επιτροπής έτσι ώστε να περιλαμβάνει τον ελάχιστο απαραίτητο αριθμό θεσμικών εκπροσώπων και να δίνει μεγαλύτερο χώρο σε Ενώσεις Φορέων ΚΑΛΟ
• Να προβλεφθεί η δημιουργία περιφερειακών οργάνων διαβούλευσης

Αναφορικά με τη δημόσια διοίκηση:

• Να αποσταλεί εγκύκλιος ως προς τον τρόπο καταχώρισης των Φορέων ΚΑΛΟ στις φορολογικές αρχές (μέχρι σήμερα δεν υπάρχει το νομικό πρόσωπο της ΚΟΙΝΣΕΠ)
• Να αποσταλεί εγκύκλιος ως προς τον τρόπο καταχώρισης των Φορέων ΚΑΛΟ στον ΕΦΚΑ με διάκριση των υποχρεώσεων ανά νομικό πρόσωπο.