Η τρίτη και τελευταία Αποστολή Κοινωνικής Οικονομίας στο πλαίσιο του προγράμματος GRAPE πραγματοποιήθηκε στο Νοέμβριος 2022 στην πόλη Bonares, μια κοινότητα με περίπου 6000 κατοίκους στην Ανδαλουσία της Ισπανίας.
Το έργο GRAPE, “Τοπικά Κοινωνικά Πράσινα Σχέδια Δράσης για μικρούς και περιφερειακούς τόπους” που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του προγράμματος για την ενιαία αγορά (SMP-COSME), ξεκίνησε τον Μάιο του 2022 και θα ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2023. Περιλαμβάνει 4 μικρούς ευρωπαϊκούς δήμους από αγροτικές, ορεινές και νησιωτικές περιοχές: Malegno (Ιταλία), Mirabella Imbaccari (Ιταλία), Bonares (Ισπανία), Σίφνος (Ελλάδα). Κάθε Δήμος υποστηρίζεται από έναν τοπικό παράγοντα κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας (SSE): Sol.Co Camunia (Malegno), Fondazione di Comunità di Messina (Mirabella Imbaccari), COOPINTE (Bonares), Άνεμος Ανανέωσης / Wind of Renewal (Σίφνος). Αυτές οι τοπικές συνεργασίες υποστηρίζονται περαιτέρω από ένα ευρωπαϊκό δίκτυο, το REVES– Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πόλεων και Περιφερειών για την Κοινωνική Οικονομία και από το FAECTA, το δίκτυο συνεταιρισμών της Ανδαλουσίας. Επικεφαλής της κοινοπραξίας αυτής είναι το Ίδρυμα της Κοινότητας της Messina / Fondazione di Comunità di Messina (Σικελία, Ιταλία).
Το έργο στοχεύει στον εντοπισμό και την προώθηση ανθεκτικών στρατηγικών για την αντιμετώπιση οικονομικών, ενεργειακών και κλιματικών κρίσεων σε τοπικό επίπεδο και στην χάραξη μονοπατιών για μια βιώσιμη και δίκαιη πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, αναπτύσσοντας τοπικές λύσεις για τις τοπικές ανάγκες. Σε αυτό το πλαίσιο, η Κοινωνική και η Αλληλέγγυα Οικονομία συμβάλλουν στην «εδαφική ανθεκτικότητα» μέσω του πειραματισμού καινοτόμων λύσεων που βασίζονται στην αλληλεγγύη, κινητοποιώντας τους τοπικούς ενδιαφερόμενους να συνεργαστούν και να χρησιμοποιήσουν τους πόρους τους για να προσαρμοστούν στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.
Bonares: Tοπικό Σχέδιο Δράσης
Η συνάντηση εργασίας επικεντρώθηκε αρχικά στην διαδικασία που θα ακολουθήσουν όλοι οι εταίροι κατά τους επόμενους 5 μήνες προκειμένου να εκπονηθούν τέσσερα Τοπικά Σχέδια Δράσης, ένα για κάθε εμπλεκόμενη περιοχή.
Οι συγκεκριμένες φάσεις μιας τέτοιας διαδικασίας εξηγήθηκαν και αναλύθηκαν κατά τη διάρκεια της πρωινής συνεδρίας της πρώτης και της δεύτερης ημέρας. Συγκεκριμένα:
- ανάλυση του περιεχομένου και του πλαισίου που υπάρχει και μια πρώτη μακροπρόθεσμη υπόθεση που αφορά στην κοινωνική και περιβαλλοντική μετάβαση σε τοπικό επίπεδο,
- έρευνα σχετικά με πιθανούς νομοθετικούς περιορισμούς αλλά και πιθανούς οικονομικούς πόρους που μπορούν να επιτρέψουν στους Δήμους να υλοποιήσουν το όραμά τους,
- χαρτογράφηση και συμμετοχή των κύριων τοπικών ενδιαφερομένων που θα μοιραστούν όραμα και τις ιδέες,
- προσδιορισμός των προτεραιοτήτων παρέμβασης υπό το πρίσμα των αναγκών, όπως προέκυψαν από το διάλογο με την κοινότητα και τις απαραίτητες αναλύσεις σκοπιμότητας,
- το τελευταίο βήμα συνίσταται στη σύνταξη του Τοπικού Σχέδιο Δράσης, έγγραφο που συλλέγει και συνοψίζει τα αποτελέσματα από τις προαναφερθείσες φάσεις.
Η υλοποίηση αυτής της διαδικασίας, προσαρμοσμένη στα συγκεκριμένα πλαίσια κάθε κοινότητας που συμμετέχει στο πρόγραμμα ως εταίρος, θα επιτρέψει τη συγκέντρωση και σύγκριση των εμπειριών κάθε περιοχής. Επίσης, θα διευκολύνει την περαιτέρω ανάπτυξη ενός διαδικτυακού μέσου που μπορεί να υποστηρίξει άλλες ενδιαφερόμενες κοινότητες στην αναπαραγωγή της διαδικασίας, παρέχοντάς τους πληροφορίες και παραδείγματα.
Συνεταιρισμός
Η Αποστολή Κοινωνικής Οικονομίας επέτρεψε στους εταίρους να έρθουν σε επαφή με την περιοχή Bonares και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Μία από τις πτυχές που εντυπωσίασε περισσότερο τους συμμετέχοντες ήταν το συνεταιριστικό πνεύμα που χαρακτηρίζει όλη την τοπική κοινωνία και που έδωσε ζωή σε αρκετούς συνεταιρισμούς που δραστηριοποιούνται πλέον σε πολλούς οικονομικούς τομείς (γεωργία, μεταφορές, εκπαίδευση).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εμπειρία της COOPINTE. Η COOPINTE είναι ένας δευτεροβάθμιος συνεταιρισμός με περισσότερα από 20 χρόνια εμπειρίας: ιδρύθηκε από το Δήμο του Bonare μαζί με άλλους τοπικούς φορείς για την υποστήριξη των δραστηριοτήτων των µελών του και συνεπώς δηµιουργεί τοπική υπεύθυνη ανάπτυξη.
Κατά τη δεύτερη ημέρα της Αποστολής Κοινωνικής Οικονομίας η προσοχή διευρύνθηκε στο περιφερειακό επίπεδο χάρη στην παρέμβαση τοπικών εκπροσώπων του δικτύου FAECTA που δημιουργήθηκε από τους ανδαλουσιανούς συνεταιρισμούς. Το δίκτυο συμμετέχει ως εταίρος στο πρόγραμμα έργο GRAPE. Οι εκπρόσωποί του δικτύου ανέδειξαν πόσο βαθιές είναι οι ρίζες του τομέα της συνεργασίας στην περιοχή της Ανδαλουσίας, αποτελώντας έτσι έναν από τους πιο ανεπτυγμένους συνεταιριστικούς τομείς σε εθνικό επίπεδο.
Οι αρχές που εμπνέουν τις συνεταιριστικές επιχειρήσεις μπορούν να συνοψιστούν στα εξής: προτεραιότητα στους ανθρώπους παρά στο οικονομικό κέρδος, κοινωνική και περιβαλλοντική ευθύνη, συμμετοχή στην ανάπτυξη της κοινότητας.
Τέτοιες αρχές έχουν περιγραφεί κατά τη διάρκεια της περιοδείας σε μερικά από τα συνεργατικά παραδείγματα της επικράτειας.
Το συνεργατικό πνεύμα αναδύεται σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, όχι μόνο στο επιχειρηματικό πλαίσιο: η συνάντηση με ορισμένους εκπροσώπους των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και η εμπειρία από ορισμένες πολιτιστικές παραδόσεις έδειξαν το υψηλό επίπεδο συνεργασίας και συνοχής που χαρακτηρίζουν την τοπική κοινωνία στο σύνολό της.
Επόμενα βήματα
Οι φορείς που συνεργάζονται στο πρόγραμμα, παρακινούμενοι από τις εμπειρίες που αντάλλαξαν από τις διαφορετικές περιοχές και από την μεταξύ τους σχέση, επιστρέφουν στις δικές τους κοινότητες, και μαζί με τους Δήμους, τους οργανισμούς κοινωνικής οικονομίας εμβαθύνουν στην ανάπτυξη συμμετοχικών διαδικασιών που θα συμβάλλουν στη σύνταξη των Τοπικών Σχεδίων Δράσης για Κοινωνική και Οικολογική Μετάβαση.
Το κείμενο εκφράζει μόνο τον συγγραφέα του και τους εταίρους του προγράμματος GRAPE.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει καμία ευθύνη για οποιαδήποτε πιθανή χρήση πληροφοριών που περιλαμβάνονται σε αυτό
