GRAPE: Τοπικά Κοινωνικά Πράσινα Σχέδια Δράσης για μικρούς και περιφερειακούς τόπους

By | Δράσεις | No Comments

Τοπικά Κοινωνικά Πράσινα Σχέδια Δράσης για  μικρούς και περιφερειακούς τόπους

    1. Τι είναι το πρόγραμμα GRAPE: Συνεργασία για στρατηγικές κοινωνικής και πράσινης ανθεκτικότητας για την προώθηση τοπικών λύσεων σε τοπικά προβλήματα

    2. Αποστολή στην πόλη Mirabella (Σικελία). Στην Mirabella Imbaccari οι πρώτες συναντήσεις εργασίας, σύγκριση κοινών προτεραιοτήτων και ανταλλαγή καλών πρακτικών

    3. Αποστολή στη Σίφνο: Βαθύτερη ανάλυση των πρωτοβουλιών στις περιοχές των εταίρων του προγράμματος

    4. Αποστολή στην πόλη Bonares.

—————————————————————————————————————————

Αναλυτικά

  1. Πρόγραμμα Grape, Συνεργασία για στρατηγικές κοινωνικής και πράσινης ανθεκτικότητας για την προώθηση τοπικών λύσεων σε τοπικά προβλήματα 

Το έργο GRAPE, “Τοπικά Κοινωνικά Πράσινα Σχέδια Δράσης για  μικρούς και περιφερειακούς τόπους” που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του προγράμματος για την ενιαία αγορά (SMP-COSME), ξεκίνησε τον Μάιο του 2022 και θα ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2023. Περιλαμβάνει 4 μικρούς ευρωπαϊκούς δήμους από αγροτικές, ορεινές και νησιωτικές περιοχές: Malegno (Ιταλία), Mirabella Imbaccari (Ιταλία), Bonares (Ισπανία), Σίφνος (Ελλάδα). Κάθε Δήμος υποστηρίζεται από έναν τοπικό παράγοντα κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας (SSE): Sol.Co Camunia (Malegno), Fondazione di Comunità di Messina (Mirabella Imbaccari), COOPINTE (Bonares), Άνεμος Ανανέωσης / Wind of Renewal (Σίφνος). Αυτές οι τοπικές συνεργασίες υποστηρίζονται περαιτέρω από ένα ευρωπαϊκό δίκτυο, το REVES– Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πόλεων και Περιφερειών για την Κοινωνική Οικονομία και από το FAECTA, το δίκτυο συνεταιρισμών της Ανδαλουσίας. Επικεφαλής της κοινοπραξίας αυτής είναι το Ίδρυμα της Κοινότητας της Messina / Fondazione di Comunità di Messina (Σικελία, Ιταλία).

Το έργο στοχεύει στον εντοπισμό και την προώθηση ανθεκτικών στρατηγικών για την αντιμετώπιση οικονομικών, ενεργειακών και κλιματικών κρίσεων σε τοπικό επίπεδο και στην χάραξη μονοπατιών για μια βιώσιμη και δίκαιη πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, αναπτύσσοντας τοπικές λύσεις για τις τοπικές ανάγκες. Σε αυτό το πλαίσιο, η Κοινωνική και η Αλληλέγγυα Οικονομία συμβάλλουν στην «εδαφική ανθεκτικότητα» μέσω του πειραματισμού καινοτόμων λύσεων που βασίζονται στην αλληλεγγύη, κινητοποιώντας τους τοπικούς ενδιαφερόμενους να συνεργαστούν και να χρησιμοποιήσουν τους πόρους τους για να προσαρμοστούν στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.

Τρεις φάσεις

Το GRAPE αναπτύσσεται σε τρεις φάσεις:

– Στην πρώτη, οι εταίροι συμμετέχουν σε τρεις Αποστολές Κοινωνικής Οικονομίας (SEM), την πρώτη στην Mirabella (Ιούλιος 2022), στη συνέχεια στη Σίφνο (Σεπτέμβριος 2022) και στην Bonares (Νοέμβριος 2022). Οι δραστηριότητες μάθησης από ομοτίμους και η ανάλυση μελετών περιπτώσεων / εμπειριών σε τοπικό επίπεδο παρέχουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για μια γόνιμη συνεργασία μεταξύ των εταίρων. Κάθε αποστολή έχει συνεδρίες αφιερωμένες στην παρουσίαση τεχνικών για την κατάρτιση ενός τοπικού Σχεδίου Δράσης και στην ανταλλαγή καλών πρακτικών στις περιοχές που συμμετέχουν, έτσι ώστε να αναπτυχθούν πιθανές συνέργειες μεταξύ των εταίρων και η δυνατότητα αναπαραγωγής μιας συγκεκριμένης καλής πρακτικής σε διαφορετικές περιοχές

– Κατά τη δεύτερη φάση, οι εταίροι συμμετέχουν στη σύνταξη τοπικών Σχεδίων Δράσης για την κοινωνική και περιβαλλοντική ανθεκτικότητα για κάθε περιοχή εταίρου. Το περιεχόμενο των σχεδίων δράσης προέρχεται από προτάσεις που εκπονήθηκαν κατά τη διάρκεια των Αποστολών, χρησιμοποιούν συμμετοχικές μεθοδολογίες κατά τη σύνταξή τους προκειμένου να συμμετάσχουν τοπικοί φορείς, συμπεριλαμβανομένων των φορέων της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας και των οργανώσεων της κοιν

ωνίας των πολιτών.

Η τρίτη και τελευταία φάση συνίσταται στη συν-δημιουργία μιας ψηφιακής εργαλειοθήκης που θα βασίζεται στην εμπειρία που συγκεντρώθηκε κατά τη διάρκεια του έργου και θα λειτουργήσει ως οδηγός για μικρούς Δήμους που ενδιαφέρονται να αναπαράγουν τη διαδικασία που ακολουθούν οι εταίροι κατά την από κοινού διαμόρφωση του Τοπικού Σχεδίου Δράσης για την πράσινη και κοινωνική μετάβαση και την προώθηση της ανθεκτικότητας των περιοχών.

2. Στη Mirabella Imbaccari οι πρώτες συναντήσεις, συγκρίνοντας κοινές προτεραιότητες και συζητώντας καλές πρακτικές

Η πρώτη Αποστολή Κοινωνικής Οικονομίας στο πλαίσιο του προγράμματος GRAPE πραγματοποιήθηκε στη Σικελία, στον Δήμο Mirabella Imbaccari, από τις 13 έως τις 15 Ιουλίου 2022. Σε αυτήν την Αποστολή – επίσκεψη μελέτης οι εταίροι είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν δια ζώσης, όχι μόνο διαδικτυακά, και να αρχίσουν να μοιράζονται εμπειρίες και δεξιότητες. Η αποστολή επικεντρώθηκε γύρω από ορισμένους βασικούς στόχους:

– την εισαγωγική παρουσίαση από τις κοινότητες – εταίρους του προγράμματος των δικών τους δυνατών αλλά και αδύνατων σημείων,

– τον προσδιορισμό κοινών προτεραιοτήτων για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση σε κάθε κοινότητα,

– την ανταλλαγή υφιστάμενων ή σχεδιαζόμενων καλών πρακτικών,

– την αξιολόγηση συνεργειών και προϋποθέσεων επαναληψιμότητας των προτεινόμενων πρωτοβουλιών και τέλος

– τη συζήτηση  των πρώτων στοιχείων για την διαμόρφωση ενός τοπικού Σχεδίου Δράσης.

Της συνάντησης προηγήθηκε η επεξεργασία και η ανταλλαγή κειμένων και υλικού που περιγράφουν την πραγματικότητα σε κάθε κοινότητα, ώστε να διευκολυνθούν οι συγκρίσεις και ανταλλαγές απόψεων. Συγκεκριμένα, τα εισαγωγικά κείμενα περιελάμβαναν μια γενική περιγραφή κάθε πλαισίου και της κοινωνικοοικονομικής δυναμικής του, την παρουσίαση πρωτότυπων δράσεων και τοπικών πρωτοβουλιών για τον μετασχηματισμό με στόχο τη βιωσιμότητα κάθε κοινότητας και μια ανάλυση των εσωτερικών και εξωτερικών δυνατοτήτων και αδυναμιών της.

Κοινά στοιχεία

Η πρώτη μέρα της συνάντησης στην Mirabella ήταν αφιερωμένη στην παρουσίαση των εταίρων και των αντίστοιχων πλαισίων, παρέχοντας στη συνέχεια μια σαφή απεικόνιση των κοινών στοιχείων μεταξύ των διαφορετικών περιοχών. Αυτή η δραστηριότητα επέτρεψε να βρεθούν οι σημαντικές κοινές προτεραιότητες, όπως: προστασία και προώθηση της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς, αποτελεσματική και βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων, υγιές και βιώσιμο αγροδιατροφικό σύστημα. Μια τέταρτη προτεραιότητα, που συνδέεται με το θέμα «δίκαιη μετάβαση», έχει προσδιοριστεί ως προτεραιότητα που διαπερνά όλες τις πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις που προβλέπονται στο Σχέδιο Δράσης  Κάθε πρωτοβουλία θα πρέπει, δηλαδή, να λαμβάνει υπόψη τον κοινωνικό της αντίκτυπο, ώστε να μην αφήνει κανέναν πίσω, ιδιαίτερα τα πιο ευάλωτα τμήματα της κοινωνίας. Από αυτή την άποψη, ο ρόλος της κοινωνικής οικονομίας είναι ακόμη πιο κρίσιμος για να εξασφαλιστεί ένα τέτοιο αποτέλεσμα.

Η δεύτερη μέρα ξεκίνησε με μια τεχνική συνεδρία σχετικά με τον τρόπο σύνταξης Τοπικών Σχεδίων Δράσης για την κοινωνική και περιβαλλοντική ανθεκτικότητα, με την εισαγωγή ορισμένων βασικών στοιχείων για το σχεδιασμό τους. Η βραδιά ήταν αφιερωμένη στην ξενάγηση σε τοπικές καλές πρακτικές, με παρουσίαση πέντε τοπικών επιχειρήσεων από τον ψηφιακό και τον αγροδιατροφικό τομέα. Έχει αποδειχθεί χρήσιμο να μαθαίνουμε απευθείας από τους τοπικούς φορείς για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες για μια μετάβαση προς τη βιωσιμότητα.

Η Αποστολή ολοκληρώθηκε με μια δημόσια συνάντηση, ανοιχτή σε ολόκληρη την κοινότητα της Mirabella Imbaccari, κατά την οποία εξηγήθηκαν οι στόχοι του έργου και τα αναμενόμενα επιτεύγματα.

 3. Στη Σίφνο μια βαθύτερη ανάλυση των πρωτοβουλιών στο πεδίο από τους εταίρους 

Στις Κυκλάδες, στο νησί της Σίφνου, φιλοξενήθηκε η δεύτερη Αποστολή Κοινωνικής Οικονομίας του προγράμματος GRAPE. Η ανταλλαγή καλών πρακτικών στη Σίφνο και η βαθύτερη ανάλυση των πρωτοβουλιών και των έργων των εταίρων σχετικά με την προστασία και την προώθηση της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς, την αποτελεσματική και βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων, το υγιές και βιώσιμο αγροδιατροφικό σύστημα ήταν οι στόχοι αυτής της συνάντησης, που πραγματοποιήθηκε από τις 20 έως τις 24 Σεπτεμβρίου. Η προεργασία για την εκπόνηση τοπικών Σχεδίων Δράσης αναπτύχθηκε περαιτέρω.

Την πρώτη μέρα, οι εταίροι συμμετείχαν σε συναντήσεις ένας-προς-ένας, που οργανώθηκαν προκειμένου να μάθουν περισσότερα από τις πρωτοβουλίες που υπάρχουν σε κάθε περιοχή και να συζητήσουν τις δυνατότητες αναπαραγωγής καλών πρακτικών από την μία περιοχή στην άλλη. Οι ανταλλαγές μεταξύ εταίρων με παρόμοιες προτεραιότητες είναι ιδιαίτερα σημαντικές και προσφέρουν σημαντική γνώση. Μερικές πολύ ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες προέκυψαν κατά τη διάρκεια αυτών των συναντήσεων, περιγράφουμε μερικές από αυτές.

Αναγέννηση, ανακύκλωση και βιώσιμη κινητικότητα

Όσον αφορά την προτεραιότητα «προστασία και ανάδειξη της τοπικής κληρονομιάς», το Κοινοτικό Ίδρυμα Μεσσήνης και ο Δήμος Mirabella Imbaccari μοιράστηκαν με τους υπόλοιπους εταίρους την διαδικασία που οδήγησε στην ανάπλαση και επαναλειτουργία του ιστορικού κτιρίου Palazzo Biscari, το οποίο αποτελεί πλέον κόμβο βιώσιμης ανάπτυξης για την ευρύτερη περιφέρεια.

Προσπαθώντας να επινοήσει λύσεις για ένα υγιές και βιώσιμο αγροδιατροφικό σύστημα, ο Δήμος Malegno ξεκίνησε την ανάκτηση των σήμερα εγκαταλελειμμένων εκτάσεων που κάποτε καλλιεργούνταν με αμπέλια, προκειμένου να προστατεύσει το έδαφος από την υδρογεωλογική αστάθεια και να προωθήσει την κοινωνική οικονομία με τη συμμετοχή ενός αγροτικού συνεταιρισμού. που θα καλλιεργεί ελιές και σταφύλια.

Ο Δήμος Bonares παρουσίασε το μακροπρόθεσμο σχέδιό του για βιώσιμη κινητικότητα με στόχο τη μείωση της ρύπανσης και της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων. Όσον αφορά τις πιο ευάλωτες ομάδες, ο Δήμος επεξεργάστηκε ένα μονοετές σχέδιο για την ενίσχυση της απασχόλησης που χρησιμοποιεί κοινωνικές πτυχές ως κριτήρια αξιολόγησης των υποψηφίων, ευνοώντας έτσι τα άτομα που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη δυσκολία.

Ηλιακά πάνελ, τεχνολογία LED, ξερολιθιές

Όσον αφορά τον πυλώνα «αποτελεσματική και βιώσιμη χρήση των πόρων», οι Δήμοι Mirabella Imbccari, Bonares και Malegno παρουσίασαν τις εμπειρίες τους με στόχο να καταστήσουν τον δημόσιο τομέα πιο πράσινο και πιο αποτελεσματικόΕγκαταστάθηκαν ηλιακοί συλλέκτες σε κτίρια που ανήκουν στη δημόσια αρχή, προκειμένου να αυξηθεί η αυτοπαραγωγή ενέργειας (Mirabella, Bonares). Τέτοια κτίρια μονώθηκαν για να εξασφαλιστεί υψηλότερη ενεργειακή απόδοση, χρησιμοποιώντας μαλλί προβάτου, που διαφορετικά απορρίπτεται ως απόβλητο (Malegno).

Η τεχνολογία LED χρησιμοποιήθηκε για φωτισμό δημόσιων χώρων για μεγαλύτερη απόδοση και χαμηλότερη κατανάλωση (Bonares).

Ο Δήμος Σίφνου και ο Άνεμος Ανανεώσης μοιράστηκαν με τους άλλους εταίρους το σχέδιό τους για την προστασία των ξερολιθικών, μια δραστηριότητα στο πλαίσιο του προγράμματος SMILO MED που εκπληρώνει τόσο την προτεραιότητα προστασίας και ανάδειξης της τοπικής κληρονομιάς όσο και την προτεραιότητα της αποτελεσματικής χρήσης των φυσικών πόρων καθώς και της εφαρμογής πράσινων λύσεων με βάση τη φύση. Pαρουσιάστηκαν επίσης καλά παραδείγματα βιώσιμης και ορθολογικής διαχείρισης των υδατικών πόρων από το παρελθόν, με προστασία των πηγών, συλλογή του βρόχινου νερού σε στέρνες-δεξαμενές και επανάχρηση του νερού. Επιπλέον, συζητήθηκε το πρόβλημα του υπερ-τουρισμού, τονίζοντας τον αρνητικό αντίκτυπο μιας ανθρωπικής πίεσης που μπορεί να καταστρέψει το ίδιο το νησί εάν δεν συνοδεύεται από συνειδητή και σεβαστή χρήση των πόρων.

Κατά την πρώτη ημέρα της συνάντησης πραγματοποιήθηκε ημερίδα με επίκεντρο την αειφόρο διαχείριση των φυσικών πόρων, την προστασία των ξερολιθιών, των μικρών οικοσυστημάτων – υγροτόπων, την καλλιέργεια τοπικών ανθεκτικών ειδών και τη σοφή διαχείριση των υδατικών πόρων. Σε αυτό το εργαστήριο συμμετείχαν η τοπική κοινότητα. ο Αγροτικός και Μελισσοκομικός Συνεταιρισμός και αρκετοί εκπρόσωποι τοπικών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και κάτοικοι.

Τοπικά Σχέδια Δράσης

Η δεύτερη μέρα ήταν αφιερωμένη στην εξήγηση των κύριων φάσεων της κατάρτισης ενός Τοπικού Σχεδίου Δράσης:

  • καθορισμός ενός «σημείου αναφοράς» (δηλαδή, τι, θεωρητικά μπορεί να επιτευχθεί),
  • προσδιορισμός των αναγκών των τοπικών κατοίκων (ενδιαφερομένων),
  • ορισμός ενός ενοποιημένου δείκτη αναφοράς (που λήφθηκε με συνδυασμό των προηγούμενων βημάτων),
  • συμμετοχικός σχεδιασμός των δράσεων που πρέπει να αναληφθούν και
  • σύνταξη τοπικού στρατηγικού σχεδίου.

Κάθε εταίρος συνέβαλε στην πρόταση διαφορετικών ειδών δράσεων που θα πρέπει να υλοποιηθούν τοπικά για να καταστούν λειτουργικά τα μεμονωμένα αποσπάσματα: τέτοιες προτάσεις θα επισημοποιηθούν κατά τη διάρκεια της τρίτης αποστολής στο Bonares.

Η αποστολή ολοκληρώθηκε με μια ξενάγηση στο χωριό Φάρος, όπου οι εταίροι επισκέφτηκαν μερικές από τις εμπειρίες διαχείρισης φυσικών πόρων που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου της πρώτης ημέρας.

                                   

GRAPE-COSME: Αποστολή Κοινωνικής Οικονομίας στη Σίφνο

By | Uncategorized | No Comments

 

2° SOCIAL ECONOMY MISSION

Sifnos island (Greece), 20-23 September 2022

2η Αποστολή Κοινωνικής Οικονομίας – Επίσκεψη και συνάντηση εργασίας στη Σίφνο των εταίρων του προγράμματος GRAPE 

Local Social Green Resilience Action Plans for small and peripheral territories

Grant Agreement no. 101074093

Ο Δήμος Σίφνου και ο Άνεμος Ανανέωσης (Κοιν.Σ.Επ) φιλοξένησαν στη Σίφνο, 21-23 Σεπτεμβρίου, την 2η αποστολή Κοινωνικής Οικονομίας που πραγματοποιήθηκε, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος GRAPE, με τη συμμετοχή εκπροσώπων- εταίρων του προγράμματος από “μικρές” περιοχές της Ιταλίας (πόλη Mirabella της Σικελίας και Malegno της Β. Ιταλίας) και Ισπανίας (πόλη Bonares). Το πρόγραμμα στο οποίο είναι εταίρος ο Δήμος Σίφνου στηρίζουν με τεχνογνωσία και μεταφορά εμπειριών και καλών πρακτικών, ο Άνεμος Ανανέωσης, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο δημόσιων φορέων και επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας REVES, το περιφερειακό δίκτυο συνεταιρισμών FAECTA, το Ίδρυμα της κοινότητας της Messina – Fondazione di Comunità di Messina (συντονιστής του προγράμματος) για την Mirabella Imbaccari, το Sol.Co. Camunia για το Malegno, η COOPINTE για το Bonares.

Η αποστολή περιλάμβανε τόσο ανταλλαγές εμπειριών και καλών πρακτικών μεταξύ των εταίρων όσο και δυο δημόσιες εκδηλώσεις, ημερίδα για τη βιώσιμη Διαχείριση των Φυσικών Πόρων Σίφνου, στις 21 Σεπτέμβρη (πολιτιστικό Κέντρο Αρτεμώνα), και εργαστήριο ανταλλαγής Καλών Πρακτικών Κοινωνικής Οικονομίας, στις 22 Σεπτεμβρίου (ίδρυμα Πρόκου). Οι εκδηλώσεις ήταν σε συνέχεια της επιτυχημένης διημερίδας με θέμα “Βιώσιμη Διαχείριση Φυσικών Πόρων Σίφνου” που διοργανώθηκε 25 και 26 Ιουνίου στη Σίφνο.

Οι συμμετέχοντες ξεναγήθηκαν, επίσης, στα περίπτερα των εκπροσώπων νησιών που συμμετείχαν στο Φεστιβάλ Κυκλαδικής Γαστρονομίας “Νικόλαος Τσελεμεντές”, καθώς και σε μικρή γαστρονομική δοκιμή στο Φάρο, που οργανώθηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ.

Στόχος της αποστολής κοινωνικής οικονομίας στη Σίφνο

Στόχοι της επίσκεψης ήταν να γνωρίσουν οι εταίροι το νησί και την κοινωνία της Σίφνου, μια από τις περιοχές που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, σε συνέχεια της 1ης αποστολής στη Mirabella της Σικελίας. Μέσα από το πρόγραμμα και την συνεργασία οι κοινωνίες αυτές θα διαμορφώσουν ένα σχέδιο για να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της εποχής, να βελτιώσουν την ανθεκτικότητά τους και την κοινωνική τους οργάνωση απέναντι σε κινδύνους και κρίσεις, καθώς και να στραφούν προς πράσινες λύσεις, αξιοποιώντας τόσο την ευρύτερη εμπειρία της κοινωνικής οικονομίας όσο και γνώσεις και εμπειρίες παραδοσιακής συνεργασίας που έχουν αναπτύξει οι ίδιες στο πέρασμα της ιστορίας.

Για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα COSME – GRAPEΣχέδιο “Κοινωνικής Πράσινης Ανθεκτικότητας για τη Σίφνο” με τη συμμετοχή των πολιτών 

Τα θέματα αυτά θα αναπτυχθούν και θα εμβαθύνουν περαιτέρω σε συνολικά 3 διακρατικές αποστολές: Mirabella, Σίφνος και Μπονάρες. Οι αποστολές βοηθούν στη μελέτη και ανταλλαγή εμπειριών ώστε να διαμορφωθεί, για κάθε μια από τις περιοχές που συμμετέχουν, ένα “Τοπικό Σχέδιο Κοινωνικής Πράσινης Ανθεκτικότητας”, (συνολικά 4), λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτές οι περιοχές είναι μικρές και έχουν διαφορετικές ανάγκες, δυνατότητες, προβλήματα αλλά και ευκαιρίες, σε σύγκριση με μεγάλες πόλεις και περιφέρειες. Θα παραχθεί, επίσης, ένα “έγγραφο συστάσεων” για την αναπαραγωγιμότητα του έργου και τη συμμετοχή κι άλλων περιοχών. σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η βιώσιμη διαχείριση του νερού και των μικρών οικοσυστημάτων, η καλλιέργεια τοπικών σπόρων, δέντρων και αρωματικών φυτών στη Σίφνο και γενικότερα στον νησιωτικό χώρο, η διατήρηση της γονιμότητας του εδάφους,η συντήρηση και αποκατάσταση των ξερολιθιών, η προστασία από την διάβρωση την εποχή της κλιματικής κρίσης καθώς και ο ρόλος της κοινωνικής οικονομίας στην γεωργία, στον τουρισμό, στις κοινωνικές υπηρεσίες και στην ενέργεια θα αποτελέσουν θέματα προς συζήτηση στο πλαίσιο της διαμόρφωσης του σχεδίου “Κοινωνικής Πράσινης Ανθεκτικότητας για τη Σίφνο”.

Για την επιτυχή διαμόρφωσή του θα υπάρχει στήριξη και μεταφορά καλών πρακτικών από δύο προγράμματα που υλοποιούνται στη Σίφνο, το SMILO MED καθώς και το COSME-GRAPE. Με το πρόγραμμα SMILO επιδιώκεται να προωθηθεί ο συμμετοχικός σχεδιασμός της “Βιώσιμης Διαχείρισης των Φυσικών Πόρων” με έμφαση στην βιοποικιλότητα, τις τοπικές ποικιλίες και τις ξερολιθιές, ενώ με την εμπειρία από το GRAPE η ανάπτυξη σύγχρονων δομών κοινωνικής οικονομίας, ως εξέλιξη του συνεργατικού πνεύματος που υπήρχε στη Σίφνο.

Μερικές πρακτικές δραστηριότητες που θα πραγματοποιηθούν στη Σίφνο είναι

  • η αποκατάσταση μιας μικρής σε έκταση ξερολιθιάς σε μια περιοχή, που θα χρησιμοποιηθεί και ως εργαλείο εκπαίδευσης από έμπειρους τεχνίτες προς νεότερους,
  • η συγκέντρωση στοιχείων από άλλα προγράμματα και έρευνες όσον αφορά στην προστασία των νερών της Σίφνου μέσα από ένα συμμετοχικό μοντέλο διαχείρισής τους, αξιοποιώντας παραδοσιακά μοντέλα από κοινού διαχείρισης και σύγχρονες πρακτικές (επανάχρηση, χρήση γκρίζων νερών, ευαισθητοποίηση, ανάδειξη πηγών, χαρτογράφηση κ.ά.)
  • η ανάδειξη του δικτύου γουρνών, δεξαμενών, στερνών, και πηγαδιών που αποτελούσε σοφή διαχείριση αλλά και μια άτυπη χαρτογράφηση των πηγών νερού,
  • η συγκέντρωση παραδοσιακών σπόρων και αλλά και πληροφοριών για σοφές παραδοσιακές πρακτικές καλλιέργειας και εμβολιασμούς δέντρων, που μπορούν να συμβάλλουν σε ένα βιώσιμο μέλλον για τη γεωργία στην σύγχρονη εποχή, ιδιαίτερα όσον αφορά στην διατροφική ασφάλεια και
  • η διερεύνηση του ρόλου των ξερολιθιών (και) στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την κλιματική κρίση στα νησιά.

Ημερίδα για τη Βιώσιμη Διαχείριση των Φυσικών Πόρων Σίφνου 

Η ημερίδα που διοργανώθηκε στις 21.9.2022, στο πλαίσιο του προγράμματος GRAPE, ήταν μια συνεργασία πολλών φορέων: Άνεμος ΑνανέωσηςΔήμος ΣίφνουΕπιτροπή “Βιώσιμης Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Σίφνου”Αγροτικός Μελισσοκομικός Συνεταιρισμός και  Πολιτιστικός Σύλλογος Σίφνου, ο οποίος μάλιστα ενέταξε την ημερίδα στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Κυκλαδικής Γαστρονομίας “Νικόλαος Τσελεμεντές”.

Ήταν, επίσης, συνέχεια διημερίδας με θέμα “Βιώσιμη Διαχείριση Φυσικών Πόρων Σίφνου”, στις 25 και 26 Ιουνίου 2022, όπου συζητήθηκαν τα θέματα της διαχείρισης των νερών, της προστασίας των υγροτόπων και βιοτόπων, του ρόλου των ξερολιθιών, του πώς η κλιματική κρίση επηρεάζει κάθε τομέα και κάθε δραστηριότητα καθώς και η συμβολή μας στην προστασία του κλίματος και την προσαρμογή στην νέα κλιματική πραγματικότητα αξιοποιώντας σύγχρονες “πράσινες λύσεις” κι αξιοποιώντας υπάρχουσες σοφές πράσινες πρακτικές από το παρελθόν.

Μερικά από τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την ημερίδα:

Μια πρώτη καταγραφή 1700 αγροτικών κτισμάτων κοντά σε μονοπάτια της Σίφνου

Η Κατερίνα Κανακάρη (PhD, Περιβαλλοντολόγος) ανέπτυξε, με παράλληλη φωτογραφική ξενάγηση, τον “σημαντικό και πολυσύνθετο ρόλο των ξερολιθιών – πολιτισμικό, οικολογικό, κλιματικό και αγροτικό”.  Αναφέρθηκε, επίσης, σε μια πρώτη καταγραφή – με  πρόγραμμα της Νομαρχίας και της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (2009) – 1700 αγροτικών κτισμάτων (αλώνια, πατητήρια, στέρνες, ανεμόμυλοι, στάβλοι κτλ) που ήταν σε γειτνίαση με τα βασικά μονοπάτια του νησιού. Επισήμανε ότι με τη ραγδαία αλλαγή του τοπίου θα είχε νόημα να συνεχιστεί μια τέτοια καταγραφή είτε σε κάποιο τμήμα του νησιού, είτε στο σύνολο είτε για κάποιον συγκεκριμένο τύπο κτίσματος ή να εντοπιστούν αλλαγές που έχουν ήδη γίνει. “Το θέμα της καταγραφής γενικότερα της σημερινής εικόνας του νησιού είναι πολύ σημαντικό από κάθε πλευρά, ιστορική,  αρχαιολογική, αρχιτεκτονική, εθνολογική, πολιτιστική, κοινωνική. Η καταγραφή βοηθάει να δούμε με άλλο μάτι το τι υπάρχει που το θεωρούσαμε δεδομένο ή το αγνοούσαμε”. Πρότεινε, επίσης, να καταγραφούν και οι ξερολιθιές, μια και για να υπάρξουν προτάσεις για την διατήρησή τους χρειάζεται καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης.

Στην παρέμβασή του ο Νίκος Χρυσόγελος (πρόεδρος του Ανέμου Ανανέωσης) επισήμανε ότι τα, σύμφωνα με εκτιμήσεις, 2.000 με 3.000 χιλιόμετρα ξερολιθιών (πεζούλες) στη Σίφνο παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην προστασία της γονιμότητας του εδάφους, του εμπλουτισμού του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, της δημιουργίας μικρών οικοσυστημάτων με φυτά, έντομα και μικρά ζώα. Βοηθάνε τόσο τη γεωργία (ανθεκτική γεωργία) όσο και γενικότερα τη φύση. Αλλά τώρα πρέπει να δούμε τη συνεισφορά του δικτύου ξερολιθιάς και στην αντιμετώπιση της οικολογικής και κλιματικής κρίσης, στον μετριασμό ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως αμμοθύελες και ανεμοθύελλες, πλημμύρες, που λόγω κλιματικής κρίσης κάνουν πιο έντονη την εμφάνισή τους και στην δική μας κλιματική ζώνη. Στο πλαίσιο αυτό, χρειάζεται να εντοπίσουμε καλές πρακτικές αλλά και να διαμορφώσουμε νέα χρηματοοικονομικά και άλλα εργαλεία που θα κάνουν βιώσιμη τη διαχείριση και αποκατάσταση των ξερολιθιών, στο πλαίσιο της κλιματικής πολιτικής.

Ο Μαρτίνος Γκαίτλιχ (βιολόγος – περιβαλλοντολόγος) στην ομιλία του “Μικροί υγρότοποι, βιότοποι της Σίφνου και η σημασία της βιώσιμης διαχείρισής τους” επισήμανε τον αναντικατάστατο ρόλο τους για την προστασία της φύσης αλλά και για την τοπική κοινωνία.

Ο Γιώργος Λουκής, αντιδήμαρχος Πολιτικής Προστασίας, αναφέρθηκε στις 72 γούρνες και χαβούζες που υπήρχαν στη Σίφνο παλιότερα – τώρα μερικές έχουν ξεραθεί ή καταστραφεί -, στην προσπάθεια παραδοσιακής διαχείριση του νερού στη Σίφνο καθώς και στην πρωτοβουλία  αποκατάστασης κάποιας στο Πέραμα, κοντά στο μοναστήρι της Βρύσης, εκεί από όπου ξεκινούσαν ή διέρχονταν παλιότερα οι γεωργοί. 

Στην παρέμβασή της  η Αλεξάνδρα Κατσίρη, ομότιμη καθηγήτρια ΕΜΠ, με τίτλο “Do as Sifnos has always done – Save water!” τόνισε την ανάγκη να επικοινωνήσουμε στους κατοίκους και τους επισκέπτες της Σίφνου ότι το νερό είναι σπάνιο, κάνοντάς τους κοινωνούς των θαυμαστών τρόπων με τους οποίους οι κάτοικοι του νησιού από την αρχαιότητα μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα διαχειρίζονταν το νερό με σύνεση. Πρότεινε ο Δήμος να προβάλει το νερό ως Δημόσιο αγαθό υψηλής αξίας. Πρότεινε, επίσης, τρεις δράσεις ευαισθητοποίησης για τη μη σπατάλη του νερού: Μια πρώτη δράση θα είναι η ανάδειξη μνημείων νερού, όπως πηγές, πηγάδια, βρύσες, γούρνες, κοινοτικές στέρνες, χαβούζες, υδραύλακες κλπ. Τα μνημεία αυτά θα μπορούσαν αφού αποτυπωθούν και σηματοδοτοθητούν να ενταχθούν σε διαδρομές ή περιπάτους νερού, προσβάσιμες στους κατοίκους και τους επισκέπτες. Μια δεύτερη δράση είναι η ενίσχυση της (επανα)λειτουργίας των στερνών, ακόμα και με οικονομικά κίνητρα,  τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο των μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων, σαν μέσο εξομάλυνσης της καμπύλης της ζήτησης αλλά και άρδευσης των χώρων πρασίνου. Τέλος η τρίτη δράση που θα απευθύνεται σε όλους τους  stakeholders του νησιού είναι η κατάστρωση σχεδίου στρατηγικής επικοινωνίας για την ανάγκη εξοικονόμησης του νερού. Να προάγουμε ως Κοινότητα το νερό σαν παραδοσιακή ηθική αξία και να στηρίξουμε την ιδέα της διαφύλαξης, εξοικονόμησης και της βιωσιμότητας.

Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η παρέμβαση του Νίκου Μπελιού, προέδρου του Αγροτικού Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού Σίφνου και του Γιάννη Λουμίδη, γεωργού και κτηνοτρόφου, για τη γεωργία και κτηνοτροφία σήμερα στη Σίφνο, τους παραδοσιακούς σπόρους και τις παραδοσιακές πρακτικές που μπορούν να συμβάλλουν σε ένα βιώσιμο μέλλον για τη γεωργία στην σύγχρονη εποχή. Οι δύο αναφέρθηκαν στα προβλήματα που προκύπτουν από την επέκταση παραθεριστικών – τουριστικών κατασκευών σε αγρο-κτηνοτροφικές περιοχές και στην συχνά αντιφατική συμπεριφορά, να αρέσει στους ιδιοκτήτες το τοπίο αλλά περισσότερο ως “φόντο”, χωρίς την αγροτική -μελισσοκομική και κτηνοτροφική δραστηριότητα, τις οποίες αντιμετωπίζουν κάποιες φορές ως ενοχλητικές!

Για το εργαστήριο καλών Πρακτικών Κοινωνικής Οικονομίας

Στο “εργαστήριο ανταλλαγής εμπειριών και καλών πρακτικών της κοινωνικής οικονομίας” συζητήθηκαν

– πρακτικές που υλοποιούνται στη γεωργία, τον τουρισμό, τον πολιτισμό αλλά και θέματα καινοτόμων μεθόδων συμμετοχής των πολιτών στην διαμόρφωση των αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο,

– ιδέες για το πώς μπορεί ένας μικρός τόπος, όπως είναι οι περιοχές που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, να περάσουν από μια παραδοσιακή τοπική συνεργατική κουλτούρα και οργάνωση σε σύγχρονες μορφές κοινωνικής οικονομίας για να στηρίξουν την πράσινη μετάβαση τους.

Στην Ιταλία και στην Ισπανία υπάρχουν αναπτυγμένα δίκτυα κοινωνικής οικονομίας τόσο στον γεωργικό τομέα (συνεταιρισμοί που παράγουν και μεταποιούν ή/και εμπορεύονται τα προϊόντα τους, δίκτυα παραγωγών καταναλωτών), στον πολιτισμό, στην ενέργεια (ενεργειακοί συνεταιρισμοί) και στον τουρισμό (συνεταιριστικά ξενοδοχεία) όσο και στην εκπαίδευση και κατάρτιση (κέντρα εκπαίδευσης, μέχρι και πανεπιστημιακές δομές για εκπαίδευση στελεχών, όπως για παράδειγμα το πανεπιστήμιο του συνεταιρισμού Mondragon), ενώ παίζουν σημαντικό ρόλο και στην παροχή υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας και υγείας, ακόμα και κατ οίκον.

Το Ίδρυμα της κοινότητας της Messina – Fondazione di Comunità di Messina που υποστηρίζει προσπάθειες κοινωνικής οικονομίας, δημιουργεί, για παράδειγμα, ένα κέντρο για την Μεσογειακή Βιώσιμη Οικονομία ανακαινίζοντας και διαμορφώνοντας κατάλληλα το πρώην παλάτι της πριγκίπισσας στην πόλη Mirabella – που του παραχωρήθηκε για αυτό το σκοπό, σε συνέχεια ίσως και παλαιότερου φιλανθρωπικού έργου που είχε παράδοση στην περιοχή. Επίσης, έχει δημιουργήσει εδώ και μια δεκαετία έναν ενεργειακό συνεταιρισμό παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (φωτοβολταϊκά) που του αποφέρει έσοδα της τάξης των 300-400.000 ευρώ ετησίως για να μπορεί να στηρίζει τις δραστηριότητές του και να προωθεί παράλληλα πράσινες δράσεις.

Ενδιαφέρον, προκάλεσε, και η ενημέρωση για την ανάπτυξη στην κοινότητα Bonares (Ισπανία) μιας πλατφόρμας επικοινωνίας του Δήμου με τους πολίτες, ιδιαίτερα τους πιο νέους, όχι μόνο μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και με ένα δίκτυο στο Whatsapp, όπου μπορεί να γίνονται δομημένες συζητήσεις για θέματα του Δήμου, με τη βοήθεια συντονιστή κάθε συζήτησης.

Πρώτη (1η) αποστολή κοινωνικής οικονομίας στην Mirabella, Σικελία

Στις 13, 14 και 15 Ιουλίου πραγματοποιήθηκε η πρώτη Αποστολή Κοινωνικής Οικονομίας του προγράμματος στη Mirabella Imbaccari στο Palazzo Biscari. Στην αποστολή συμμετείχαν οι Δήμοι Mirabella, Malegno (Ιταλία), Bonares (Ισπανία), Σίφνος (Ελλάδα) συνοδευόμενοι από το Ίδρυμα της Κοινότητας της Messina (υπεύθυνος έργου), από τους συνεταιρισμούς Sol.Co CamuniaCoopinte και Anemos Ananeosis / Wind of Renewal, από το ευρωπαϊκό δίκτυο REVES και FAECTA δίκτυο συνεταιρισμών στην Ανδαλουσία.

Η αποστολή στη Mirabella επέτρεψε στις τέσσερις εμπλεκόμενες περιοχές να μοιραστούν εμπειρίες και καλές πρακτικές για βιώσιμη ανάπτυξη και να συζητήσουν τις ανάγκες και τα προβλήματα που εντόπισαν ορισμένοι υπό το φως των δυνατοτήτων και των λύσεων που προφέρουν άλλοι. Από τη συζήτηση προέκυψαν ανάγκες και προτεραιότητες που μοιράζονται όλες οι περιοχές, που συνδέονται, για παράδειγμα, με συνεργατικές  εμπειρίες στο τοπικό επίπεδο, με τη βιώσιμη διαχείριση των περιβαλλοντικών πόρων (νερό, έδαφος, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) και, κυρίως, με τον τρόπο που θα καταστήσει τις δικές τους δραστηριότητες οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμες.

Για τον Άνεμο Ανανέωσης

Ο Άνεμος Ανανέωσης είναι κοινωνική συνεταιριστική επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ) δημοσίου συμφέροντος, και ιδρύθηκε το 2014 για την προώθηση της κοινωνικής και πράσινης οικονομίας, του βιώσιμου τουρισμού, της δράσης για το κλίμα, της προώθησης της ενεργειακής αποτελεσματικότητας, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, των ενεργειακών συνεταιρισμών πολιτών και του διαλόγου των πολιτισμών. Μεταξύ άλλων έχει δημιουργεί και το καινοτόμο και συμπεριληπτικό WELCOMMON HOSTEL στην Αθήνα, ως παράδειγμα βιώσιμου τουρισμού αλλά και κέντρου εκπαίδευσης και ένταξης, αξιοποιώντας κοινωνική και πράσινη καινοτομία.

Για το πρόγραμμα SMILO – MED

To Πρόγραμμα “Integrated management of the natural resources of small Mediterranean islands (SMILO-MED)” πραγματοποιείται σε 4 μεσογειακά νησιά (Porquerolles- Γαλλία, Σίφνος – Ελλάδα, Pakleni- Κροατία και Lipari -Ιταλία, με την υποστήριξη του Fondation Prince Albert II de Monaco, του Conservatoire du littoral, και του PIM Initiative. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν το δίκτυο μικρών νησιών SMILO και ο Άνεμος Ανανέωσης, που συνεργάζεται με τον Δήμο Σίφνου.

Ο Άνεμος Ανανέσωσης και η Σίφνος στη συνάντηση του SMILO στο νησί Culatra μαζί με εκπροσώπους 23 μικρών νησιών από 2ο χώρες

By | Δράσεις | No Comments

80 εκπρόσωποι νησιών και φορέων του δικτύου μικρών νησιών SMILO – μεταξύ των οποίων και ο Άνεμος Ανανέωσης – συμμετείχαν για ένα 5ήμερο 23-27 Οκτωβρίου 22 στην συνάντηση στο νησί Culatra (Πορτογαλία) για να μοιραστούν την τεχνογνωσία, τη γνώση και καλές πρακτικές και να ανακαλύψουν καινοτόμες λύσεις για τη βιωσιμότητα των μικρών νησιών.

Στη συνάντηση συμμετείχαν εκπρόσωποι από 23 νησιά και 20 χώρες: Loyalty Islands (Νέα Καληδονία, Γαλλία), Brownsea  Island (Αγγλία, Ηνωμένο Βασίλειο), Chole Island (Τανζανία), Frioul (Μασσαλία, Γαλλία), Saint-Honorat (Γαλλία), Porquerolles (Γαλλία), Culatra (Πορτογαλία), Kerkennah (Τυνησία), Gozo (Μάλτα), Santa-Luzia (Ακρωτήριο), Bolama (Γουινέα-Μπισάου), Zlarin (Κροατία), Pangatalan (Φιλιππίνες), Principe Islands (SAO TOME AND PRINCIPE), Ouvea (Νέα Καληδονία), Gombrani και Rodrigues islands (Μαυρίκιος), Santa-Luzia (Πράσινο Ακρωτήριο).Καθώς και ειδικοί σε θέματα βιοποικιλότητας και βιωσιμότητας μικρών νησιών αλλά και φορείς όπως το National Trust, Σκωτία,

Ο Νίκος Χρυσόγελος εκπροσώπησε τόσο τον Άνεμο Ανανέωσης (είναι πρόεδρος της ΔΕ της κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης) όσο και τη Σίφνο.

Μέσα από διάφορες δραστηριότητες και προγράμματα διερευνώνται οι δρόμοι προς τη βιωσιμότητα για 18 μικρά νησιά, μεταξύ των οποίων και η Σίφνος όπου υλοποιείται το έργο SMILO-MED για τη “Βιώσιμη Διαχείριση των Φυσικών Πόρων Σίφνου“.

Το Διοικητικό Συμβούλιο και η Επιτροπή Αξιολόγησης της SMILO συνεδρίασαν για να αξιολογήσουν και να προχωρήσουν στην απονομή σε 4 νέα νησιά του “σήματος’ SMLO, το 2022.  Στη συνάντηση συζητήθηκαν, επίσης, οι δράσεις του δικτύου SMILO για την επόμενη χρονιά, οι εμπειρίες και καλές πρακτικές νησιών καθώς και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην πορεία τους προς τη βιωσιμότητα. Η τεχνογνωσία, οι ανάγκες και τα βασικά θέματα ενδιαφέροντος που εκφράστηκαν κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων θα ανοίξουν το δρόμο για τις δραστηριότητες δικτύωσης και εκπαίδευσης της SMILO κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους.  Συζητήθηκε επίσης η ανάπτυξη του εργαλείου SMILO για τις επιπτώσεις ως προς τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) στα νησιά, και τη μελλοντική χρήση to από νησιώτες. H συνάντηση έκλεισε με την παρουσίαση της αξιολόγηση 4 νησιών που σμμετείχαν στην διαδικασία για τον χαρακτηρισμό τους ως βιώσιμα νησιά και την τελετή απονομής του σήματος του SMILO Sustainable Island.

Εργαστήρια  συζήτησης για θέματα που απασχολούν μικρά νησιά

Μεταξύ των θεμάτων που συζητήθηκαν μέσα από εργαστήρια είναι:

  • Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε μικρά νησιά, καλές πρακτικές σχετικά με τη βιώσιμη παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας σε μικρά νησιά.
  • Βιώσιμη αλιεία σε μικρά νησιά, λύσεις που βοηθούν στη διατήρηση των ιχθυαποθεμάτων και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, την ανακύκλωση των αλιευτικών απορριμμάτων / αλιευτικών δικτυών, την ενίσχυση των τοπικών πωλήσεων ψαριών, ειδικό σήμα βιώσιμης αλιείας, παραγωγή ενέργειας από τα απόβλητα αλιείας
  • Διατήρηση ενδημικών – αυτόχθονων ειδών
  • Ανακύκλωση απορριμμάτων, τεμαχισμός πλαστικών για χρήση σε οικοδομές
  • Ανταλλαγή τεχνογνωσίας και αναγκών μεταξύ των νησιών
  • Οικολογική αποκατάσταση φυτωρίων κοραλλιών και ψαριών
  • Τεχνητοί ύφαλοι στον κόλπο της Μασσαλίας, στο νησί Frioul
  • Κομποστοποίηση πράσινων και οργανικών υλικών
  • Συλλογή βρόχινου νερού και αφαλάτωση με χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τεχνολογίες διαχείρισης νερού και αποτελεσματική παρακολούθηση διαρροών.

H ενδιαφέρουσα σύγχρονη ιστορία του νησιού Culatra με την μεγάλη οικολογική σημασία

Οι συμμετέχοντες στην συνάντηση είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν την πορεία προς τη βιωσιμότητα του νησιού Culatra (Faros, Πορτογαλία) όπου πραγματοποιήθηκαν οι συζητήσεις και τα εργαστήρια ανταλλαγής εμπειριών και καλών πρακτικών. Το νησί έχει μεγάλη οικολογική σημασία και εντάσσεται σε ένα σημαντικό σύστημα Lagoon και υδροτόπων. Οι 700 κάτοικοί του είναι κυρίως ψαράδες, οι οποίοι κατοχυρώνουν το δικαίωμα να ζουν στο νησί, για όσο συνεχίζουν να είναι ψαράδες και χωρίζονται σε τρεις κοινότητες Farol, Hângares και Culatraς. Εκτος από το ψάρεμα ασχολούνται με την ιχθυοκαλλιέργεια

Το νησί Culatra αποτέλεσε ένα καλό παράδειγμα που συνδυάζαι ενεργειακές πρωτοβουλίες με δράσεις γα το παράκτο οικοσύστημα.  Είναι ένα νησί-φράγμα που βρίσκεται στη Ria Formosa στην περιοχή Algarve της Πορτογαλίας, 10 χλμ. από το Faro και 6 χλμ ανατολικά της πόλης Olhão. Διοικητικά, το νησί ανήκει στην διοικητική ενότητα του Faro (Sé e São Pedro).  Το νησί έχει μήκος περίπου 6 χιλιόμετρα και πλάτος από 100 έως 900 μέτρα. Η δημόσια πρόσβαση στο νησί είναι δυνατή με φέρι όλο το χρόνο από το Faro και το Olhão.  Το νησί έχει μια εκτεταμένη αμμώδη πaραλία προς στην πλευρά του ωκεανού, ενώ η πλευρά της λιμνοθάλασσας χρησιμοποιείται για αγκυροβόλιο για γιοτ και βάρκες. Σε όλο το νησί υπάρχει μια σειρά από προστατευόμενες αμμοθίνες που αποτελούν μέρος της προστατευόμενης περιοχής του φυσικού πάρκου Ria Formosa.  Η πρόσβαση μέσω των αμμόλοφων στην κύρια παραλία της Praia da Culatra γίνεται από υπερυψωμένα ξύλινα μονοπάτια. Στο δυτικό άκρο του νησιού βρίσκεται ο ιστορικός φάρος Farol Santa Maria. 

Την επιστημονική ξενάγηση στους συμμετέχοντες και στις συμμετέχουσες έκαναν ο André Miguel Duarte Pacheco, συντονιστής και ερευνητής του σχεδίου Culatra 2030 στο University of Algarve και ο  Jóni Nichal Buchinho dos Santos, υποψήφιος διδάκτορας του University of Algarve, Πορτογαλία.

Η μικρή κοινότητα έχει οργανώσει υποδομές για τηλε-ιατρική, ένα κοινοτικό κέντρο που υποστηρίζει και τους ηλικιωμένους, ακόμα και με μεταφορά φαγητού με τη χρήση ενός ηλιακού οχήματος. Στο νησί κυκλοφορούν μόνο ποδήλατα και μερικά ηλεκτρικά οχήματα.

Ο ενεργειακός συνεταιρισμός της Culatra

Ο ενεργειακός συνεταιρισμός της Culatra ιδρύθηκε στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας Culatra 2030, για τη βιώσιμη ανάπτυξη του νησιού.  Το έργο αυτό καλύπτει όλες τις κοινωνικοοικονομικές δραστηριότητες στο νησί. Ο κύριος στόχος αυτού του έργου στοχεύει στη διατήρηση της ταυτότητας του Culatra ως ενεργειακά αυτόνομου αλιευτικού οικισμού και κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του κατά 100% από ανανεώσιμες πηγές.

Την τοπική πρωτοβουλία δημιουργίας τους ενεργειακού συνεταιρισμού από τους νέους και τις νέες του νησιού υποστήριξαν οι 3 φορείς του νησιού, η ομάδα του Culatra2030, συμπεριλαμβανομένων των Associação de Moradores da Ilha da Culatra (AMIC), University of Algarve, Make it Better Association, Comissão de Coordenação e Desenvolvimento Regional do Algarve (CCDR).

Ο ενεργειακός συνεταιρισμός είναι Συλλογικός Φορέας Διαχείρισης Αυτοκατανάλωσης, διαχειρίζεται όλες τις μονάδες παραγωγής ενέργειας με Φωτοβολταϊκά (πχ στην ταρλατσα του κοινωνικού κέντρου, στα δύο στέγαστρα στο λιμάνι του νησιού κ.ά.). Φροντίζει για τις ανάγκες της κοινότητας καθώς και για την προώθηση πιλοτικών έργων για αποθήκευση και κοινή χρήση της ενέργειας.

Η επένδυση πραγματοποιήθηκε μέσα σε 2,5 χρόνια και καλύπτει σήμερα ένα μεγάλο μέρος των ενεργειακών αναγκών του νησιού με στόχο σύντομα να φτάσει στο 100%, ενώ έχουν εγκατασταθού και μπαταρίες αποθήκευσης. Αναμένεται ότι η επένδυση θα έχει αποσβεστεί μέσα σε 7,5 χρόνια.

Στην ταράτσα του κοινοτικού κέντρου έχει εγκαταστασθεί φωτοβολταϊκό. Επίσης, ο συνεταιρισμός έχει στη διάθεσή του ένα σκάφος με φωτοβολταϊκά για την μεταφορά των ψαριών από το νησί Cultara στην πόλη Faro.

Ο Νίκος Χρυσόγελος είχε ιδιαίτερες συνομιλίες με τον πρόεδρο του ενεργειακού συνεταιρισμού και τους πανεπιστημιακούς που υποστηρίζουν το πρόγραμμα, Ο Άνεμος Ανανέωσης είναι μέλος της ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας ενεργειακών συνεταιρισμών REScoop.eu

Τόοο στο αεροδρόμιο όσο και στο δρόμο έξω από το αεροδρόμιο σε υποδέχονται φωτοβολταϊκά….