Απρ 27 2021
1

Ανοικτή επιστολή 41 φορέων: Η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία πρέπει να έχει κεντρικό ρόλο στην Ανάκαμψη κι Ανθεκτικότητα

By | Δράσεις | No Comments

41 φορείς απευθύνονται με ανοικτή επιστολή στον Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Υπουργό Οικονομικών κ. Χρήστο Σταϊκούρα, τον Υπουργό Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων, κ. Κωστή Χατζηδάκη καθώς και στον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών, κ. Θεόδωρο Σκυλακάκη καθώς και κοινοποιούν στην Ειδική ομάδα της Επιτροπής για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα (RECOVER) ζητάνε η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία να έχει κεντρικό ρόλο στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας “Ελλάδα 2.0”, ενώ εκφράζουν τις ανησυχίες τους σχετικά με την απουσία διαλόγου με τους φορείς Κ.ΑΛ.Ο στον σχεδιασμό και την υιοθέτηση του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας όσο και για την απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στο ρόλο που μπορεί και πρέπει να παίξει η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία στην υγιή, δίκαιη, πράσινη και ανθεκτική ανάκαμψη.

Αθήνα, Δευτέρα  26 Απριλίου 2021

 Ανοιχτή επιστολή για το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας: Η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία πρέπει να έχει κεντρικό ρόλο

Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,

Αξιότιμοι κ.κ Υπουργοί Οικονομικών και Εργασίας

Αξιότιμε κ. Αναπληρωτή Υπουργέ,

Οι υπογράφουσες συλλογικότητες της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, φορείς υποστήριξης της Κ.ΑΛ.Ο καθώς και οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών θα θέλαμε με την παρούσα επιστολή – που συντάχθηκε με πρωτοβουλία του «Παρατηρητηρίου Θεσμικών Εξελίξεων για τους Συνεταιρισμούς και την Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία» – να εκφράσουμε τις ανησυχίες μας σχετικά με την απουσία διαλόγου με τους φορείς Κ.ΑΛ.Ο στον σχεδιασμό και την υιοθέτηση του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας όσο και για την απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στο ρόλο που μπορεί και πρέπει να παίξει η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία στην υγιή, δίκαιη, πράσινη και ανθεκτική ανάκαμψη.

Η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία εκπροσωπεί σήμερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο 13,6 εκατομμύρια εργαζόμενους/ες, 2,8 εκατομμύρια επιχειρήσεις και, περίπου, το 10% του ΑΕΠ. Στην Ισπανία η Κ.ΑΛ.Ο αντιπροσωπεύει το 10% του ΑΕΠ και το 12,5% της απασχόλησης, δημιουργώντας περισσότερες από 2,2 εκατομμύρια άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας μέσω περισσότερων από 43.000 εταιρειών και οντοτήτων, ενώ στην Πορτογαλία η κοινωνική οικονομία απασχολεί το 6,4% των ανθρώπων, βελτιώνοντας και τις δεξιότητες τους μέσω της κατάρτισης. Θα μπορούσε και στην Ελλάδα να αναπτυχθεί μια παρόμοια δυναμική, που θα απορροφήσει τα τεράστια οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που δημιουργούνται από την κρίση, και δεν θα αφήνει κανέναν/καμία κατεστραμμένο/η, εφόσον παίξει το ρόλο της στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου και γενικότερα στην Ανάκαμψη και Ανθεκτικότητα.

Σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία έδειξε σημαντική ανθεκτικότητα απέναντι στην υγειονομική, κοινωνική και οικονομική κρίση, και συνέβαλε στο μετριασμό κοινωνικών προβλημάτων, ακόμα και μέσα στην κατάσταση φυσικής αποστασιοποίησης και υγειονομικών προκλήσεων, όπως είναι κοινώς αποδεκτό πλέον. Η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία προσφέρει, όμως, και τις βάσεις για ένα νέο μοντέλο για το Μέλλον της Ευρώπης και του κόσμου.

Η πανδημία ανέδειξε και συχνά διεύρυνε προϋπάρχουσες κοινωνικές ανισότητες, αλλά από την άλλη προσέφερε πιο ξεκάθαρη εικόνα για τις ευκαιρίες και δυνατότητες που υπάρχουν για να προωθηθεί η κοινωνική συνοχή και η ένταξη ευάλωτων ομάδων, η στοχευμένη εκπαίδευση των πολιτών σε θέματα νέων τεχνολογιών, η στροφή προς πιο βιώσιμες και πράσινες πόλεις, η επιτάχυνση της κοινωνικής και πράσινης καινοτομίας. Η επόμενη μέρα, η μετά την πανδημία COVID-19 εποχή, δεν μπορεί να είναι μια από τα ίδια, ούτε να σημαίνει επιστροφή στο παρελθόν. H ανάκαμψη δεν μπορεί παρά να οδηγεί σε ένα πιο ανθεκτικό, υγιές, πράσινο, κοινωνικά δίκαιο, κλιματικά ουδέτερο και βιώσιμο μέλλον. Κατά συνέπεια η ανάκαμψη θα βασίζεται σε νέες αξίες και ενεργό ρόλο των πολιτών σε μια βαθιά αλλαγή. Διεθνείς οργανισμοί και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν αναγνωρίσει τον σημαντικό ρόλο που έπαιξε η κοινωνική οικονομία στην ανθεκτικότητα και αλληλεγγύη μέσα στην κρίση. Μάλιστα, η EE δημιούργησε ειδική σελίδα για παρουσίαση καλών παραδειγμάτων κοινωνικής οικονομίας μέσα στην κρίση.

Μια σειρά εξελίξεων σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, υπενθυμίζουν ότι ο σχεδιασμός της ανάκαμψης θα πρέπει να συμπεριλάβει την Κ.ΑΛ.Ο στους σημαντικούς παράγοντες που θα συνεισφέρουν στην δίκαιη και υγιή ανάκαμψη, στην κοινωνική ένταξη και συνοχή, στην δημιουργία θέσεων εργασίας, στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, στην καινοτομία, στην ενεργειακή μετάβαση, στην αποκατάσταση της βιοποικιλότητας, στην προστασία του κλίματος και στην υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs).

Κύριε Πρωθυπουργέ, κύριοι Υπουργοί, κύριε Υφυπουργέ,

θα θέλαμε να σας καλέσουμε να μην επαναληφθούν οι διακρίσεις και ο αποκλεισμός εμμέσως (με κριτήρια τα οποία αποκλείουν εκ των προτέρων την Κ.ΑΛ.Ο) ή αμέσως (αποκλείοντας από τους δικαιούχους τη μορφή αυτή) όλων των επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας από πολλά από τα μέτρα διάσωσης και μετριασμού της κρίσης (π.χ. Αποζημιώσεις Ειδικού Σκοπού, πρόσβαση στο ΤΕΠΙΧ για κεφάλαια κίνησης). Παρόμοιες διακρίσεις και αποκλεισμοί παραβιάζουν την ευρωπαϊκή πολιτική για ισότιμη αντιμετώπιση κάθε επιχείρησης ανεξαρτήτως νομικής μορφής, καθώς και τις συστάσεις του Επιτρόπου Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων να υπάρξουν ισχυρά εργαλεία στήριξης της κοινωνικής οικονομίας μέσα στην κρίση.

Κύριε Πρωθυπουργέ, κύριοι Υπουργοί, κύριε Υφυπουργέ,

Μας ανησυχεί ιδιαίτερα η πλήρης αγνόηση της Κ.ΑΛ.Ο από την διαβούλευση και η απουσία ευρείας κοινωνικής συμμετοχής στη διαμόρφωση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όπως εξάλλου έχουν εκφράσει την ανησυχία τους και άλλοι φορείς της κοινωνίας των πολιτών τόσο όσον αφορά την διαβούλευση όσο και το περιεχόμενό του. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 18.4 (στοιχείο ιζ) του «Κανονισμού για το Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας», σύμφωνα με το οποίο τα κράτη μέλη οφείλουν να συμπεριλάβουν «περίληψη της διεξαχθείσας – σύμφωνα με το εθνικό νομικό πλαίσιο – διαδικασίας διαβούλευσης με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, τους κοινωνικούς εταίρους, τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, τις οργανώσεις νεολαίας και άλλους σχετικούς ενδιαφερόμενους/ες, και τον τρόπο με τον οποίο αντικατοπτρίζονται στο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας οι απόψεις που διατυπώνουν τα ενδιαφερόμενα μέρη».

Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι μια τεράστια ευκαιρία για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων από την πανδημία που επηρεάζουν ένα μεγάλο ποσοστό της κοινωνίας και της οικονομίας και, αφετέρου, για την προώθηση επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων που θα συμβάλλουν σε πιο πράσινες και δίκαιες κοινωνίες, ανθεκτικές σε μελλοντικές προκλήσεις, που δεν θα αφήνουν κανένα/καμία πίσω. Δεν μπορεί, κατά συνέπεια, να αφήσει εκτός την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία, η οποία μπορεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάκαμψη προσφέροντας ευκαιρίες και δυνατότητες σε ένα σημαντικό ποσοστό της κοινωνίας που πλήττεται ιδιαιτέρως, όπως οι ευάλωτοι πληθυσμοί, νοικοκυριά που βιώνουν τη φτώχεια (συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής φτώχειας που εντοπίζεται ακόμα και μέσα στην εργασία), άστεγους/-ες, τα άτομα που έχασαν τις δουλειές τους, αυτοαπασχολούμενους/ες επαγγελματίες, ανθρώπους του πολιτισμού, πρόσφυγες/ισσες, μετανάστες/στριες, καθώς και νέους/ νέες γενικότερα.

Είμαστε στη διάθεσή σας για ουσιαστικό διάλογο που θα συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και του Σχεδίου Δράσης για την Κοινωνική Οικονομία, που θα βασίζεται στις πραγματικές ανάγκες για ένα βιώσιμο, κοινωνικά δίκαιο, ανθεκτικό, υγιές και πράσινο μέλλον που δεν αφήνει κανέναν/καμία πίσω.

Ενδεικτικά, θα θέλαμε να παραθέσουμε κάποιες από τις ευρωπαϊκές εξελίξεις που αναδεικνύουν τη σημασία της Κ.ΑΛ.Ο στην ανάκαμψη και ανθεκτικότητα:

    1. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο διεξάγεται ήδη μια ευρεία συζήτηση για το Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Οικονομία (European Action Plan for the Social Economy), που θα παρουσιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το τέταρτο τρίμηνο του 2021. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε μάλιστα πρόσφατα τον οδικό χάρτη της σχετικής δημόσιας διαβούλευσης. Ο αρμόδιος Ευρωπαίος Επίτροπος Nicolas Schmit έχει επισημάνει την χωρίς αποκλεισμούς έμπρακτη προστασία και υποστήριξη της κοινωνικής οικονομίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ενώ παράλληλα προτάσσει την υποστήριξη της ανάπτυξης επιμέρους οικοσυστημάτων κοινωνικής οικονομίας ως σημαντικό παράγοντα στην αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης από κάθε Κράτος Μέλος
    2. Τον Νοέμβριο 2020 παρουσιάστηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα αποτελέσματα μιας σημαντικής έρευνας σχετικά με τον αντίκτυπο της Πρωτοβουλίας Κοινωνικών Επιχειρήσεων (Social Business Initiative SBI), που δημιούργησε, από το 2011 μέχρι σήμερα, ένα σχέδιο δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την ανάπτυξη περιβάλλοντος ευνοϊκού για τις κοινωνικές επιχειρήσεις. Τους τελευταίους μήνες έχουν υπάρξει περισσότερες από 20 πρωτοβουλίες από την Επιτροπή σχετικά με τις δυνατότητες της κοινωνικής οικονομίας
    3. Η Ισπανία διοργάνωσε στις 4 Δεκεμβρίου του 2020 την “Διεθνή Διάσκεψη Κορυφής για την Κοινωνική Οικονομία για μια χωρίς αποκλεισμούς, βιώσιμη και δίκαιη ανάκαμψη”, κατά τη διάρκεια της οποίας τα συμμετέχοντα κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, υπέγραψαν την Διακήρυξη του Τολέδο “για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία ως βασικό μοχλό για ένα χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμο μέλλον.
    4. Η Πορτογαλική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ διοργάνωσε (29/3/3021) συνδιάσκεψη υψηλού επιπέδου με τίτλο «Ο ρόλος της κοινωνικής οικονομίας στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην εφαρμογή του ευρωπαϊκού πυλώνα των κοινωνικών δικαιωμάτων». Στην συνδιάσκεψη η Ana Mendes Godhino, Υπουργός Εργασίας, Αλληλεγγύης και Κοινωνικής Ασφάλισης της Πορτογαλίας, επιβεβαίωσε την ευρωπαϊκή δέσμευση για την προώθηση της κοινωνικής οικονομίας “ως καθοριστικό παράγοντα προόδου από οικονομική και κοινωνική άποψη για όλους και όλες”, ενώ επισήμανε ότι “η πανδημία έδειξε την ικανότητα της κοινωνικής οικονομίας να δημιουργεί θέσεις εργασίας σε μια περίοδο κρίσης”.
    5. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) έχει εκπονήσει 15 γνωμοδοτήσεις που σχετίζονται με την κοινωνική οικονομία.
    6. Ο ΟΟΣΑ συνεργάζεται με την κοινωνική οικονομία μέσω του προγράμματος «LEAD» για την απασχόληση και την τοπική ανάπτυξη και με το πρόγραμμα «Επιχείρηση για μια Συμπεριληπτική Μεγέθυνση», το οποίο επιδιώκει υπεύθυνες πρακτικές μεταξύ βασικών οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων και αναδεικνύει ότι “είναι δυνατόν να συνδυαστούν οικονομικοί στόχοι με περιβαλλοντικές και κοινωνικές απαιτήσεις, συμπεριλαμβανομένων βιώσιμων πρακτικών που σέβονται την υπεροχή των ανθρώπινων αναγκών και των φυσικών οικοσυστημάτων”.
    7. H “Alliance Covid Action Agenda” με την υποστήριξη του World Economic Forum αναγνωρίζει το ρόλο της κοινωνικής οικονομίας και προτείνει συγκεκριμένες δράσεις που κάθε τομέας μπορεί να αναλάβει για να υποστηρίξει την κοινωνική οικονομία και τους κοινωνικούς επιχειρηματίες σε αυτές τις δύσκολες εποχές. Ο οδικός χάρτης 2021 περιλαμβάνει ένα πακέτο 21 προγραμμάτων δράσης και 10 περιοχές στις οποίες οι αλλαγές είναι σημαντικές για το πεδίο.
    8. Η «Stand Up for the Social Pillar Alliance», μια συμμαχία για την προώθηση του κοινωνικού πυλώνα, ζητάει το “Ταμείο Ανάκαμψης” να χρηματοδοτήσει δράσεις που εφαρμόζουν τον “Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων” (EPSR) και οι οποίες αναζωογονούν το Ευρωπαϊκό Σχέδιο, με βάση ακμάζουσες οικονομίες, προηγμένα κοινωνικά μοντέλα και ευρεία ευημερία, ενώ τονίζει το ρόλο της κοινωνικής οικονομίας στην προώθησή του. Στη συμμαχία συμμετέχουν η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Βιομηχανικών Συνεταιρισμών και Υπηρεσιών (European Confederation of Industrial and Service Cooperatives), η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων (ETUC), η Κοινωνική Οικονομία Ευρώπη (Social Economy Europe) και η Κοινωνική Πλατφόρμα (Social Platform).
    9. H Social Economy Europe, το ευρωπαϊκό δίκτυο δικτύων κοινωνικής οικονομίας, παρουσίασε πρόσφατα το έγγραφο πολιτικής “Σχεδιάζοντας από κοινού το Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Οικονομία: για μια οικονομία που λειτουργεί για τους ανθρώπους και τον πλανήτη“. Οι προτάσεις για ένα αποτελεσματικό Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Οικονομία περιλαμβάνουν 7 τομείς προτεραιοτήτων ευρωπαϊκής δράσης με στόχο την υποστήριξη της ανάπτυξης της κοινωνικής οικονομίας και 51 συγκεκριμένες προτάσεις δράσης, που όλες στοχεύουν σε 3 κύρια αντικείμενα:

 

 

    • Κινητοποίηση του δυναμικού της κοινωνικής οικονομίας, ώστε να συμβάλει στην ανάκαμψη και στην οικονομική και κοινωνική πρόοδο της ΕΕ: ενίσχυση της δημιουργίας ποιοτικών θέσεων εργασίας από την κοινωνική οικονομία, υποστήριξη της επιχειρηματικότητας της κοινωνικής οικονομίας για να συμβάλει σε βασικούς στόχους, όπως η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, διευρύνοντας την ευημερία και την κοινωνική προστασία και διασφαλίζοντας ότι οικοδομούμε συλλογικά μια Ένωση στην οποία κανείς δεν μένει πίσω.
    • Προώθηση ενός ευνοϊκού οικοσυστήματος για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας στην Ευρώπη, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας να έχουν πλήρη πρόσβαση στις ευκαιρίες της ενιαίας αγοράς, των κονδυλίων της ΕΕ και των χρηματοοικονομικών μέσων
    • Προώθηση της σύγκλισης και του συντονισμού των διαφόρων δημόσιων αρχών που εμπλέκονται στην προώθηση της κοινωνικής οικονομίας με τον καθορισμό στρατηγικών στοχεύσεων, βασικών στόχων και σημείων αναφοράς σε επίπεδο ΕΕ.

 

 

Κύριε Πρωθυπουργέ, κύριοι Υπουργοί, κύριε Υφυπουργέ,

Είμαστε στην διάθεσή σας, άμεσα, έστω και τώρα, και πάντως πριν ολοκληρωθεί η συζήτηση και ψήφιση του “Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας- Ελλάδα 2.0” στο Ελληνικό Κοινοβούλιο και αποσταλεί στην Κομισιόν, να συμμετάσχουμε σε ουσιαστική και δομημένη διαβούλευση και να καταθέσουμε προτάσεις για την αναμόρφωσή του, ώστε να είναι αφενός συμβατό με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις και τις ανάγκες της κοινωνίας μας, και αφετέρου να μην προκληθούν επιπλέον καθυστερήσεις στην έγκρισή του εξαιτίας της παραβίασης του Κανονισμού και της αγνόησης του ρόλου της Κ.ΑΛ.Ο στην ανάκαμψη.

Με εκτίμηση,

Παρατηρητήριο Θεσμικών Εξελίξεων για του Συνεταιρισμούς και την Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία

Οι φορείς ΚΑΛΟ, υποστηρικτικοί φορείς, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών:

  1. Άνεμος Ανανέωσης
  2. ACTIVE LAND Κοιν.Σ.Επ.
  3. Action Plus ΚΟΙΝΣΕΠ 
  4. AgroID Κοιν.Σ.Επ.
  5. ART Κοιν.Σ.Επ.
  6. Για τη Φύση Κοιν.Σ.Επ.
  7. ΕΝ.ΤΟ.ΠΟ Συρος Κοιν.Σ.Επ
  8. Ένωση Φορέων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας Κεντρικής Μακεδονίας «ΕΝ ΚΑΛΟ ΚΕΜ»
  9. Ένωση Φορέων Κ.Αλ.Ο. Κρήτης – “CretanSCENT”
  10. Ένωση Φορέων ΚΑΛΟ Νοτίου Αιγαίου
  11. ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ Π.ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ
  12. Ευφραίνειν Κοιν.Σ.Επ.
  13. GREEΝ TRAVEL Κοιν.Σ.Επ.
  14. Κοινοπραξία φορέων Κ.ΑΛ.Ο. “Τα Πάντα RE”
  15. ΚοινΣΕπ Agrodiaetus nephohiptamenos
  16. ΚοινΣΕπ Αργώ 
  17. ΚοινΣΕπ Βιολογική Προοπτική
  18. ΚοινΣΕπ Δημιουργίες
  19. ΚοινΣΕπ Δια Βίου Ανέλιξη
  20. Κοιν.Σ.Επ. Ελλάδα Παντού
  21. Κοιν.Σ.Επ. “ΕΠΤΑΣΤΙΚΤΟΣ”
  22. ΚοινΣΕπ Εργαστήρι Χωρίς Σύνορα
  23. ΚοινΣΕπ Εσπερίδες
  24. ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ ΗΛΕΚΤΡΑ ΕΝΕRGY
  25. ΚοινΣΕπ Υποστήριξη ΚΑΛΟ
  26. ΚοινΣΕπ Σπείρα Γης
  27. ΚοινΣΕπ Ecoroutes
  28. ΚοινΣΕπ SolidarIT
  29. Κοινωνικός Καταναλωτικός Συνεταιρισμός Θεσσαλονίκης “Βίος Coop”
  30. Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας
  31. Naxos Trekking Κοιν.Σ.Επ.
  32. Novelty Mind Games Kοιν.Σ.Επ
  33. Περιβαλλοντικό Πάρκο Απάνω Μεριάς Σύρου Κοιν.Σ.Επ.
  34. ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο (Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την Κ.ΑΛ.Ο.)
  35. Συνεταιρισμός Κοινωνικής Διαχείρισης Αποβλήτων “Αναβίωσις”
  36. Το Μιτάτο της Αμοργού ΑΜΚΕ
  37. Γυναίκες σε Δίκτυο ΑΜΚΕ 
  38. Ολύμπους Άρωμα ΚοινΣΕπ 
  39. ΚοινΣΕπ Ιπποκράτεια Διαβίωση
  40. ΚοινΣΕπ Infotaxis 
  41. ΚοινΣΕπ Bioherbal

 

 

Απρ 27 2021
0

#16 Green Deal Φυσικό αέριο για θέρμανση προς το 2030 – μήπως χάνουμε τις ευκαιρίες για καθαρή ενεργειακή μετάβαση;

By | Δράσεις | No Comments

Το φυσικό αέριο είναι σήμερα ό,τι ήταν και ο λιγνίτης πριν από 10 χρόνια… Δεν είναι τυχαίο ότι απεντάχθηκαν όλα αυτά τα έργα και από το Ταμείο Ανάκαμψης. Σύμφωνα με την ταξινομία των καθαρών τεχνολογιών, οι οποίες θα μπορούν να λαμβάνουν χρηματοδότηση από Ευρωπαϊκά Ταμεία και να θεωρούνται ότι συνεισφέρουν στην ενεργειακή μετάβαση και το Ευρωπαϊκό Green Deal, το φυσικό αέριο, μετά από αρκετή πίεση, τέθηκε εκτός της λίστας μαζί με την πυρηνική ενέργεια και θα επανεξεταστεί στο τέλος του χρόνου από τα κράτη μέλη και όλα δείχνουν ότι δεν συνάδει με τους ενεργειακούς στόχους πια. Η Ευρώπη, επίσης, έθεσε τα θεμέλια του πρώτου Κλιματικού Νόμου με αύξηση του στόχου για τα αέρια του θερμοκηπίου που απαιτεί υπερ-πολλαπλάσιες πράσινες επενδύσεις (μόνο για την Ελλάδα απαιτούνται πάνω από 10 GW νέες ΑΠΕ ως το 2030 σε συνδυασμό με το στόχο των επενδύσεων στην ενεργειακή εξοικονόμηση), κάτι που θέτει τη βιωσιμότητα του φυσικού αερίου ως καύσιμο μη εφικτή…

Ο Άνεμος Ανανέωσης και το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας έχουν ξεκινήσει έναν ουσιαστικό διάλογο με ερευνητές, εκπροσώπους επαγγελματικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών φορέων καθώς και ειδικούς για την Πράσινη Συμφωνία (Green Deal) και τι θα σήμαινε αυτή για την Ελλάδα, ιδιαίτερα σε τέσσερις θεματικούς τομείς:

  • Κλίμα και ενέργεια
  • Αγρο-διατροφικός τομέας
  • Κατοικία, πόλη, μετακινήσεις
  • Πράσινη χρηματοδότηση

και σε τέσσερις οριζόντιες πολιτικές:

  • κοινωνική συνοχή, κοινωνική πολιτική, κοινωνικός πυλώνας
  • εκπαίδευση, νεολαία, απασχόληση
  • διάσταση φύλου, κοινωνικές ανισότητες και διακρίσεις
  • κοινωνική επιχειρηματικότητα, κοινωνική κι αλληλέγγυα οικονομία

Στόχος είναι να διαμορφωθεί μέσα από μια συστηματική διαβούλευση μια πρόταση για ένα Green Deal που δεν θα αφήνει κανένα/καμία πίσω αλλά και θα συμβάλλει στην δημιουργία ένα νέου παραγωγικού – καταναλωτικού μοντέλου. Στο πλαίσιο αυτό ξεκινήσαμε την δημοσίευση μιας σειράς άρθρων στα θέματα αυτά και θα ακολουθήσουν εργαστήρια και στρογγυλά τραπέζια. 

Στο πλαίσιο αυτό δημοσιεύουμε το 16ο άρθρο, του Βλάση Οικονόμου, Διευθυντή του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής και Κλιματικής Πολιτικής (Institute for European Energy and Climate Policy) που επικεντρώνει στο θέμα της καθαρής ενεργειακής μετάβασης και των αλλαγών που συντελούνται, με έμφαση στο θέμα της χρήσης φυσικού (ορυκτού) αερίου, που πρέπει να το αντιμετωπίσουμε ως ένα καύσιμο που οδεύει προς το τέλος της χρήσης του.  

Φυσικό αέριο για θέρμανση προς το 2030 – μήπως χάνουμε τις ευκαιρίες για καθαρή ενεργειακή μετάβαση;

 

του Βλάση Οικονόμου

Διευθυντή

του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής και Κλιματικής Πολιτικής  

Institute for European Energy and Climate Policy 

Στις 21 Απριλίου 2021 παρουσιάστηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή η ταξινομία των καθαρών τεχνολογιών, οι οποίες θα μπορούν να λαμβάνουν χρηματοδότηση από Ευρωπαϊκά ταμεία και να θεωρούνται ότι συνεισφέρουν στην ενεργειακή μετάβαση και το Ευρωπαϊκό Green Deal. Το φυσικό αέριο, μετά από αρκετή πίεση, τέθηκε εκτός της λίστας μαζί με την πυρηνική ενέργεια και θα επανεξεταστεί στο τέλος του χρόνου από τα κράτη μέλη και όλα δείχνουν ότι δε συνάδει με τους ενεργειακούς στόχους πια.

Η Ευρώπη, επίσης, έθεσε τα θεμέλια του πρώτου Κλιματικού Νόμου με αύξηση του στόχου για τα αέρια του θερμοκηπίου που απαιτεί υπερ-πολλαπλάσιες πράσινες επενδύσεις (μόνο για την Ελλάδα απαιτούνται πάνω από 10 GW νέες ΑΠΕ ως το 2030 σε συνδυασμό με το στόχο των επενδύσεων στην ενεργειακή εξοικονόμηση), κάτι που θέτει τη βιωσιμότητα του φυσικού αερίου σαν καύσιμο μη εφικτή..

Μέσα σε όλο αυτό το πλαίσιο εξάλλου, την ίδια εβδομάδα η Ελληνική πολιτεία δήλωνε ότι η χώρα δεν μπορεί να γίνει πεδίο εξορύξεων ορυκτών καυσίμων (μετά και την αποχώρηση αρκετών κοινοπραξιών), το οποίο σηματοδοτεί και μια ακόμα εξέλιξη που δεν παρέχει ασφάλεια εφοδιασμού για το φυσικό αέριο. Η ερώτηση λοιπόν είναι ότι δεδομένης της καθαρής ενεργειακής μετάβασης που έχουμε στοχεύσει σαν χώρα και σαν Ευρώπη, εύλογα διερωτάται κανείς ότι πώς το φυσικό αέριο, που ανήκει στα ορυκτά καύσιμα, θα συμβάλει στους στόχους αυτούς και πως θα βοηθήσει την κοινωνία σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο;

Παρακάτω θέτουμε κάποια ερωτήματα που μπορεί να μας διευκολύνουν στο παζλ..

Το έργο των νέων αγωγών υποστηρίζεται από Ευρωπαϊκή Χρηματοδότηση; Οι συγκεκριμένες επενδύσεις δεν λαμβάνουν εφεξής ευρωπαϊκή χρηματοδότηση στην περίοδο 2021-2030, λόγω της μη θεώρησής του ως μεταβατικό καύσιμο. Επιπλέον το “Κύμα Ανακαίνισης” και οι προβλέψεις της Ευρώπης για τα κτίρια που θα μειώσουν το 2030 τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 60% (σε σχέση με το 2015), μέσω κτιριακών αναβαθμίσεων και αντικατάστασή τους από ηλεκτρικές αντλίες θερμότητας, δεν αφήνουν πολύ χώρο για το φυσικό αέριο μετά από αυτή την περίοδο. Αυτό σημαίνει ότι οι επενδύσεις αυτές κινδυνεύουν να γίνουν stranded assets – και ευλόγως τίθεται το ερώτημα γιατί να μην επενδύσουμε απευθείας σε ρύθμιση της ζήτησης μέσω ενεργειακής απόδοσης (η Επίτροπος Ενέργειας ευθαρσώς δήλωσε ότι η ενεργειακή αναβάθμιση θα είναι η νέα νόρμα) και καθαρότερες μορφές. Όπως, όλα δείχνουν, αυτή τη στιγμή το φυσικό αέριο είναι ό,τι ήταν και ο λιγνίτης πριν από 10 χρόνια… Δεν είναι τυχαίο ότι απεντάχθηκαν όλα αυτά τα έργα και από το Ταμείο Ανάκαμψης…Είναι εξίσου κλασική πια η φράση του επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων «το αέριο τελείωσε»..

Μπορεί το φυσικό αέριο να είναι βιώσιμο και φτηνό για τον οικιακό και εμπορικό καταναλωτή; Η βιωσιμότητα τέτοιων επενδύσεων και το όφελος στον καταναλωτή είναι αρκετά αμφισβητήσιμα πια γιατί η τιμή του φυσικού αερίου αρχίζει και γίνεται αρκετά ευμετάβλητη πλέον (αρκεί να δει κανείς την αύξηση των τιμών λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών στην Ευρώπη αυτές τις μέρες), ενώ αυτή τη στιγμή δεν έχει υπολογιστεί η μεγάλη αύξηση του κόστους της από την τιμή του CO2 στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που τείνει να φτάσει στα 45 Ε/τ με κατεύθυνση τα 100-150 Ε/τ CO2 (άρα θα αυξήσει και την τιμή του ορυκτού αερίου).

Επιπλέον, η αύξηση του κόστους θα είναι πολύ μεγάλη μετά και την εισαγωγή του κτιριακού τομέα στο καθεστώς της Εμπορίας Αδειών Αερίων του Θερμοκηπίου (όπως δηλώθηκε και επισήμως από την Κοινοτική Επίτροπο και θα αποφασιστεί αυτό το καλοκαίρι στην Επιτροπή) όπου κάθε μονάδα θέρμανσης από φυσικό αέριο θα υπόκειται στην αυξημένη τιμή του CO2.

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που και η Ευρωπαϊκή Ένωση Καταναλωτών έστειλε υπόμνημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή που ζητάει να απομακρυνθούν τα ορυκτά καύσιμα από τη θέρμανση και ψύξη (ακολουθώντας τον Ευρωπαϊκό στόχο για πλήρη απαναθρακοποίηση της θέρμανσης και ψύξης του κτιριακού τομέα).

Η αύξηση της τιμής του καυσίμου στην θέρμανση δε θα οδηγήσει και σε μείωση της ζήτησής του (λόγω της μεγάλης ανελαστικότητας ζήτησης), ενώ η αλλαγή σε μια νέα καθαρότερη τεχνολογία (όταν δεν έχει αποσβεστεί η αξία του φυσικού αερίου) δεν θα είναι εύκολη (καθότι θα απαιτείται και κόστος νέας εγκατάστασης τεχνολογίας).

Εν κατακλείδι λοιπόν, δε μπορεί κανείς να εγγυηθεί ότι το φυσικό αέριο θα είναι ένα φθηνό καύσιμο για τον καταναλωτή στην επόμενη περίοδο (δεδομένης και της μείωσης των τιμών των εναλλακτικών καυσίμων όπως πχ των φωτοβολταϊκών στη στέγη σε συνδυασμό με αντλίες θερμότητας).  Είναι, επίσης, χρήσιμο να γνωρίζουν οι καταναλωτές ότι η εμπειρία άλλων ευρωπαϊκών χωρών (πχ Ολλανδία η οποία εγκαταλείπει το φυσικό αέριο) δείχνει ότι, μετά το πέρας της κάθε νοικοκυριό πρέπει να πληρώσει από 30-40.000 ευρώ για να αλλάξει καύσιμο…

Μπορεί το φυσικό αέριο να είναι πιο αποδοτικό για τον οικιακό και εμπορικό τομέα; Το θέμα της εξοικονόμησης κόστους κατά 40% που αναφέρεται είναι αρκετά συζητήσιμο και ίσως είχε μια λογική πριν από κάποια χρόνια. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και η απόδοση του φυσικού αερίου σε οικιακό/εμπορικό τομέα (με τους πιο καινούργιους καυστήρες να είναι 98.5% απόδοση, πια πολύ χαμηλότερη από αντίστοιχες αντλίες θερμότητας – με πάνω από 300% απόδοση). Το κόστος του καυσίμου εξαρτάται φυσικά, οπότε αν όντως συνδυαστεί η αντλία με ΑΠΕ, τότε είναι σίγουρα φθηνότερη (αντίστοιχα και ο χρόνος ζωής ενός καυστήρα είναι 8-12 χρόνια ενώ της αντλίας 15-25 χρόνια). Επιπλέον, η τάση στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία είναι η επιβολή α) ελάχιστων στάνταρ απόδοσης σε εξοπλισμό θέρμανσης, τα οποία θα πετάξουν εκτός αγοράς τους νέους καυστήρες φυσικού αερίου έως το 2030 (όπως ήδη έγινε στη Δανία και τη Νορβηγία), και β) ελάχιστα στάνταρ ενεργειακής απόδοσης σε υφιστάμενα κτίρια, τα οποία θα προωθήσουν τις ενεργειακές αναβαθμίσεις κτιρίων και αλλαγές συστημάτων θέρμανσης θέτοντας χρονοδιαγράμματα, με βάση τα οποία τα κτίρια θα πρέπει να συμμορφώνονται με ενεργειακά και κλιματικά κριτήρια (όπως έγινε στη Σκωτία και την Ολλανδία). 

Οι πρώτες αποτιμήσεις με βάση τον κύκλο ζωής ενός καυστήρα φυσικού αερίου δείχνουν ότι θα μπορούσε να ήταν πολύ οικονομικότερο και αποδοτικότερο να γίνει μετατροπή σε αντλίες εξαρχής (με ή χωρίς συστήματα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)). Βασική ερώτηση, λοιπόν, είναι μήπως θα ήταν χρησιμότερο να ζητηθεί ένα πρόγραμμα από τα διαθέσιμα του ΕΣΠΑ και από το νέο ΕΣΠΑ (ή και του Ταμείου Ανάκαμψης) για αντλίες θερμότητας σε όλα τα κτίρια και αύξηση του ρυθμού των ενεργειακών αναβαθμίσεων (>1% ώστε να προλάβουμε και τους στόχους του Κύματος Ανακαίνισης);

H Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις κατευθυντήριες οδηγίες για τη δημόσια χρηματοδότηση προκρίνει την μεγιστοποίηση των εναποθέσεων κεφαλαίων για ενεργειακές αναβαθμίσεις, καθώς είναι και η μόνη ουσιαστική και διαρθρωτική λύση για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας (η οποία λαμβάνει μεγάλες διαστάσεις στη χώρα μας). 

Υπάρχει προοπτική για υδρογόνο στο μέλλον; Η συγκεκριμένη επένδυση αν γίνει θα πρέπει να αποσκοπεί σε υδρογόνο στο μέλλον χωρίς να χρειάζονται μετατροπές στο υπάρχον δίκτυο (άρα χωρίς σκαψίματα πάλι και νέο κόστος…) και να αφορά αποκλειστικά τις μεταφορές. Στον οικιακό και εμπορικό τομέα, το υδρογόνο είναι πανάκριβο (βλ. https://energypress.gr/news/ydrogono-gia-thermansi-ktirion-stin-ellada-ehei-noima) και με πολύ χαμηλή απόδοση (ενδεικτικά το υδρογόνο σε οικιακό καυστήρα έχει απόδοση 47-59%, όταν η αντλία θερμότητας με ηλεκτρισμό από ΑΠΕ έχει αντίστοιχη απόδοση 270%!). Αντίστοιχα και το ετήσιο κόστος θέρμανσης με καυστήρα υδρογόνου είναι 1200-3700 Ευρώ όταν με αντλία θερμότητας από ΑΠΕ μόλις 600 Ευρώ.

Το φυσικό αέριο μπορεί να φέρει θέσεις εργασίας; Οι πρόσφατες μελέτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν ότι οι επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα προσφέρουν πολύ λιγότερες θέσεις εργασίας (γιατί έχουν μικρό κύκλο εργασιών μετά την κατασκευή – παραμένει μόνο η συντήρηση) σε σχέση με το πιο σημαντικό κομμάτι του κτιρίου, τις ενεργειακές ανακαινίσεις κτιρίων και εξοικονόμηση ενέργειας.

Για κάθε 1 εκατομμύριο € που επενδύεται σε ενεργειακές ανακαινίσεις κτιρίων και εξοικονόμηση ενέργειας δημιουργούνται 18 μακροχρόνιες και τοπικές θέσεις εργασίας (που θα μείνουν τοπικά), ενώ για ορυκτά καύσιμα μόλις 5 θέσεις εργασίας (βλ. και εδώ https://ecopress.gr/peloponnisos-ape-kai-energeiaki…/…). Χωρίς παρεμβάσεις στα κτίρια και ρύθμιση της ενεργειακής ζήτησης, δεν έχει κανένα απολύτως νόημα να προβούμε σε επεκτάσεις δικτύων (που αντιτίθεται και στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό της Ενεργειακής Απόδοσης Πρώτα).

Οι Δήμοι που ξεκινούν το Φυσικό Αέριο δεν θα κερδίσουν; Οι δήμοι οι οποίοι έχουν διαμορφώσει ή διαμορφώνουν τα Σχέδια Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια και το Κλίμα (ΣΔΑΕΚ) θέτοντας στόχους για τη νέα περίοδο, θα πρέπει να αντιληφθούν ότι με μαζική χρήση ενός ορυκτού καυσίμου θα αυξήσουν και το κλιματικό τους αποτύπωμα, άρα θα επιβαρύνουν την επίτευξη των στόχων τους και θα αναγκαστούν να κάνουν πολύ περισσότερες δράσεις. Επιπλέον, δεδομένου ότι οι Ευρωπαϊκοί χρηματοδοτικοί φορείς έχουν λάβει απόφαση περί αποφυγής χρηματοδότησης επενδύσεων σε ορυκτά καύσιμα, αυτό σημαίνει ότι οι δήμοι δεν θα έχουν ίσες ευκαιρίες χρηματοδότησης από ενεργειακά και κλιματικά προγράμματα (έναντι άλλων που πορεύονται με καθαρότερες τεχνολογίες) και αυτό θα δημιουργήσει θέματα εξεύρεσης πόρων στο άμεσο μέλλον…

Με βάση τα ανωτέρω, ίσως είναι χρήσιμο να γίνει ένας γόνιμος διάλογος στις τοπικές κοινωνίες με φορείς για να συζητηθούν τα θέματα αυτά. Η πραγματική ενεργειακή μετάβαση μπορεί να αποτελέσει τον πραγματικό μοχλό εκκίνησης της τοπικής οικονομίας, χωρίς να βασίζεται σε εισαγόμενα καύσιμα. Ας μην ξεχνάμε και το γνωστό ρητό της Διεθνούς Επιτροπής Ενέργειας “η ενεργειακή εξοικονόμηση είναι το πρώτο καύσιμο”.

Μήπως να γίνει μια σοβαρή συζήτηση για το πόσο αποφάσεις που πάρθηκαν πριν από 10 χρόνια έχουν νόημα σήμερα και να παρουσιαστούν όλα τα στοιχεία περί της βιωσιμότητας τέτοιων επενδύσεων για διαβούλευση (με παρουσίαση των αναγκών των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, τις καταναλώσεις τους κλπ) και να βρεθούν οι βέλτιστες λύσεις;

Photo by Olav Tvedt on Unsplash

Απρ 24 2021
0

#15 Green Deal Η διάσταση του φύλου στην ανάκαμψη και ανθεκτικότητα

By | Δράσεις | No Comments
Οι ανισότητες μεταξύ των φύλων ήταν σημαντικές ακόμα και πριν την πανδημία. Η κρίση του κοροναϊού ενίσχυσε τις διακρίσεις και τις ανισότητες μεταξύ των φύλων, αφενός λόγω αυτών που προϋπήρχαν αλλά και των δυσανάλογων επιπτώσεων της κρίσης και των μέτρων στις γυναίκες. Η ανάκαμψη από την πανδημία είναι μια ευκαιρία να επιταχυνθεί η πρόοδος και να υπάρξουν αποτελέσματα και ως προς την ισότητα των φύλων. 

Ο Άνεμος Ανανέωσης και το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας έχουν ξεκινήσει έναν ουσιαστικό διάλογο με ερευνητές, εκπροσώπους επαγγελματικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών φορέων καθώς και ειδικούς για την Πράσινη Συμφωνία (Green Deal) και τι θα σήμαινε αυτή για την Ελλάδα, ιδιαίτερα σε τέσσερις θεματικούς τομείς:

  • Κλίμα και ενέργεια
  • Αγρο-διατροφικός τομέας
  • Κατοικία, πόλη, μετακινήσεις
  • Πράσινη χρηματοδότηση

και σε τέσσερις οριζόντιες πολιτικές:

  • κοινωνική συνοχή, κοινωνική πολιτική, κοινωνικός πυλώνας
  • εκπαίδευση, νεολαία, απασχόληση
  • διάσταση φύλου, κοινωνικές ανισότητες και διακρίσεις
  • κοινωνική επιχειρηματικότητα, κοινωνική κι αλληλέγγυα οικονομία

Στόχος είναι να διαμορφωθεί μέσα από μια συστηματική διαβούλευση μια πρόταση για ένα Green Deal που δεν θα αφήνει κανένα/καμία πίσω αλλά και θα συμβάλλει στην δημιουργία ένα νέου παραγωγικού – καταναλωτικού μοντέλου. Στο πλαίσιο αυτό ξεκινήσαμε την δημοσίευση μιας σειράς άρθρων στα θέματα αυτά και θα ακολουθήσουν εργαστήρια και στρογγυλά τραπέζια. 

Δημοσιεύουμε το δέκατο πέμπτο (15) άρθρο στη σειρά αυτή, του Νίκου Χρυσόγελου που προτείνει την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου και νέα εργαλεία για την προώθηση της ισότητας μέσα στα σχέδια ανάκαμψης και την Πράσινη Συμφωνία. 

Του Νίκου Χρυσόγελου,
προέδρου της ΔΕ του Ανέμου Ανανέωσης,
πρώην ευρωβουλευτή και
Περιφερειακού Συμβούλου Ν. Αιγαίου
Οι ανισότητες μεταξύ των φύλων στην ΕΕ και στην Ελλάδα

Σύμφωνα με την EIGE’s Gender Equality Index Report 2020 η βελτίωση σε θέματα ισότητας είναι πολύ αργή στο σύνολο της ΕΕ, με κάποιες χώρες να προχωράνε λίγο καλύτερα και άλλες να έχουν μείνει πολύ πίσω. Η βαθμολογία του δείκτη βελτιώνεται κατά μέσο όρο κατά 1 βαθμό κάθε 2 χρόνια. Με τον σημερινό ρυθμό η Ευρωπαϊκή Ένωση θα χρειαστεί τουλάχιστον 60 χρόνια για να φτάσει στην ισότητα των φύλων. Η μεγαλύτερη βελτίωση παρατηρήθηκε σε θέματα ισότιμης συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων, η οποία οδήγησε το μεγαλύτερο μέρος της αλλαγής στον δείκτη ισότητας των φύλων. Από το 2010, “ο τομέας της εξουσίας” έχει συνεισφέρει το 65% του συνολικού οφέλους στην ισότητα των φύλων στην ΕΕ. Αυτό οφείλετε κατά ένα σημαντικό ποσοστό σε νομοθετικά μέτρα και άλλες πολιτικές ενέργειες.

H Ελλάδα κατατάσσεται τελευταία στον κατάλογο με βάση τον Δείκτη Ισότητας Φύλων, με 52,5 μονάδες στις 100, υπολειπόμενη κατά 15,7 μονάδες από τον μέσο όρο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η βαθμολογία της παραμένει περίπου η ίδια από το 2010. Η κρίση της πανδημίας είναι αναμενόμενο να επιδείνωσε την κατάσταση.

Οι υψηλότερες βαθμολογίες της Ελλάδας καταγράφονται στον τομέα της υγείας (84,0 μονάδες) και στον τομέα των χρημάτων (72,5 μονάδες). Και στους δύο αυτούς τομείς, η Ελλάδα συγκεντρώνει μία από τις χαμηλότερες βαθμολογίες ανάμεσα σε όλες τις χώρες (κατατάσσεται στην 21η και στην 22η θέση αντίστοιχα). Οι ανισότητες των φύλων είναι εντονότερες στους τομείς της εξουσίας (27,0 μονάδες), του χρόνου (44,7 μονάδες) και της εργασίας (64,4 μονάδες). Στους τομείς αυτούς οι επιδόσεις της Ελλάδας είναι επίσης χαμηλές σε σύγκριση με άλλα κράτη μέλη (κατατάσσεται στην 27η θέση και στους τρεις). Από το 2010 και μετά, η βαθμολογία της Ελλάδας βελτιώθηκε κυρίως στον τομέα του χρόνου (+9,1 μονάδες) και
της εξουσίας (+4,7 μονάδες). Από το 2017 η βαθμολογία της Ελλάδας στον τομέα της εξουσίας αυξήθηκε κατά 2,7 μονάδες. Από το 2010 οι βαθμολογίες της Ελλάδας μειώθηκαν στον τομέα των χρημάτων (–2,8 μονάδες) και της υγείας (–0,3 μονάδες). Στον τομέα της εργασίας καταγράφεται στασιμότητα (+0,8 μονάδες).

Επιπτώσεις της κρίσης στις γυναίκες
Πολλοί διεθνείς οργανισμοί, μεταξύ των οποίων η ΕΕ, ο ΟΗΕ καθώς και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προειδοποιούσαν ήδη από την άνοιξη του 2020 ότι οι γυναίκες είχαν υποστεί και θα μπορούσαν να υποστούν σοβαρό πλήγμα από την πανδημία.  Τα παραδείγματα του δυσανάλογου αντίκτυπου των πολιτικών lockdown στις γυναίκες και τα κορίτσια δυστυχώς αφθονούν:
Από την άλλη η “κοινωνική αποστασιοποίηση” έπληξε επαγγέλματα και εργαζόμενους/ες που δεν μπορούν να εργαστούν από μακριά ή χρησιμοποιώντας τον υπολογιστή τους. Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες αυτοί που έχουν σηκώσει το μεγαλύτερο βάρος της κρίσης είναι αυτοί που έχουν μικρότερες αντοχές να την αντιμετωπίσουν: είναι οι φτωχοί και οι νέοι/ες σε κακοπληρωμένες θέσεις εργασίας. Μια έρευνα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Δ.Ν.Τ) εκτιμάει ότι το 15% των εργαζομένων είναι σε κίνδυνο γιατί δεν μπορεί να κάνει την εργασία του από το σπίτι με τηλεργασία. Σύμφωνα με την έρευνα αυτή, αν και υπάρχουν διαφορές από χώρα σε χώρα ή και μεταξύ επαγγελμάτων, φαίνεται ότι οι πιο πλούσιοι μπορεί να εργάζονται πιο εύκολα από απόσταση, ενώ μεταξύ αυτών που πλήττονται περισσότερο είναι οι νέοι, οι γυναίκες και άτυπα εργαζόμενοι/ες.

Ωστόσο, μερικές κοινωνικές ομάδες είναι πιο ευάλωτες από άλλες, σύμφωνα με την έρευνα του ΔΝΤ:

  • Οι γυναίκες θα μπορούσαν να πληγούν ιδιαίτερα, με κίνδυνο να αναιρεθούν τα βήματα προόδου  που πραγματοποιήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες σε θέματα ισότητας των φύλων. Αυτό συμβαίνει επειδή οι γυναίκες εργάζονται δυσανάλογα περισσότερο σε τομείς που έχουν πληγεί περισσότερο, όπως η ψυχαγωγία, ο πολιτισμός, η κοινωνική φροντίδα, η καθαριότητα, τα ταμεία μαγαζιών. Επιπλέον, οι γυναίκες φέρουν ένα μεγαλύτερο βάρος της φροντίδας των παιδιών και των οικιακών μικροδουλειών, ενώ η παροχή αυτών των υπηρεσιών στην αγορά έχει διακοπεί.
  • Οι νέοι /νέες εργαζόμενοι/ες και όσοι/ες δεν έχουν πανεπιστημιακή εκπαίδευση είναι λιγότερο πιθανό να εργαστούν από απόσταση. Ο κίνδυνος συνδέεται και με την ηλικία των εργαζομένων στους τομείς που πλήττονται περισσότερο από την καραντίνα και τις πολιτικές “κοινωνικής αποστασιοποίησης”. Η κρίση θα μπορούσε να ενισχύσει την ανισότητα και μεταξύ των γενεών.
  • Οι εργαζόμενοι με μερική απασχόληση και οι εργαζόμενοι μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο απώλειας θέσεων εργασίας. Οι εργαζόμενοι/ες με μερική απασχόληση είναι συχνά οι πρώτοι/ες που μένουν άνεργοι/ες όταν επιδεινώνονται οι οικονομικές συνθήκες, όπως τώρα, και οι τελευταίοι/ες που προσλαμβάνονται όταν βελτιώνονται οι συνθήκες. Είναι, επίσης, λιγότερο πιθανό να έχουν πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και κοινωνική ασφάλιση, ιδιαίτερα σε χώρες με υψηλά ποσοστά ανασφάλιστης, άτυπης και μαύρης εργασίας όπως η Ελλάδα, για να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε μέτρα και ενισχύσεις που μπορούν να τους βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν την κρίση. Στις οικονομίες που είναι λιγότερο αναπτυγμένες, οι εργαζόμενοι/ες με μερική απασχόληση και εκείνοι/ες που εργάζονται σε άτυπες μορφές εργασίας αντιμετωπίζουν έναν εντυπωσιακά υψηλότερο κίνδυνο να πέσουν στη φτώχεια.
Η υπόθεση της ισότητας αφορά ολόκληρη την κοινωνία, όχι μόνο τις γυναίκες
Όμως, η ισότητα των φύλων δεν είναι μόνο υπόθεση των γυναικών αλλά και των ανδρών. Δεν αφορά μόνο τις γυναίκες αλλά και μια πιο δίκαιη, ανθεκτική και συμπεριληπτική κοινωνία. Η ανισότητα δεν είναι μόνο σε βάρος των γυναικών αλλά και της κοινωνίας που δεν μπορεί να αξιοποιήσει ικανότητες, δεξιότητες, γνώσεις και ταλέντα που μπορεί να έχουν οι γυναίκες. Σήμερα πολλές δυνατότητες των γυναικών παραμένουν αναξιοποίητες λόγω των σημαντικών ανισοτήτων μεταξύ των φύλων σε ολόκληρη την ΕΕ. Εάν επιθυμούμε να δημιουργήσουμε μια πιο δίκαιη, ανθεκτική, κοινωνικά συνεκτική και ενωμένη Ευρώπη, πρέπει να εξαλείψουμε τις ανισότητες αυτές.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις που βασίζονται στις έρευνες του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) – του οργανισμού της ΕΕ που επικεντρώνει το έργο του αποκλειστικά στην ισότητα των φύλων –  οι βελτιώσεις στον τομέα της ισότητας των φύλων θα μπορούσαν να δημιουργήσουν έως και 10,5 εκατομμύρια επιπλέον θέσεις εργασίας μέχρι το 2050! Το 2050 το ποσοστό απασχόλησης θα ανερχόταν σε σχεδόν 80 % και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της ΕΕ θα μπορούσε να αυξηθεί κατά σχεδόν 10 %. Η αύξηση της απασχόλησης των γυναικών, βελτιώνει την οικονομική ευημερία για όλους και όλες.
Η αφύπνιση λόγω της πανδημίας για την εξάλειψη των ανισοτήτων με βάση το φύλο

Η πανδημία COVID-19 είναι φυσικά μια μεγάλη κρίση και έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και την ίδια τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων, από την άλλη είναι, όμως, και μια πρό(σ)κληση για αλλαγές, μεταξύ άλλων ένα κάλεσμα αφύπνισης για ισότητα των φύλων στην Ευρώπη, και στη χώρα μας.  Η υγειονομική κρίση έριξε περισσότερο φως στις καθημερινές κοινωνικές ανισότητες, μεταξύ άλλων και στις ανισότητες μεταξύ των φύλων που συχνά περνάνε απαρατήρητες: από την πολλαπλάσια παρουσία γυναικών σε υπηρεσίες καθαριότητας ή νοσηλευτικές υπηρεσίες και την μικρότερη παρουσία τους μεταξύ του ιατρικού προσωπικού έως την πραγματικότητα της ενδοοικογενειακής βίας που αντιμετωπίζουν πολλές γυναίκες  ή την ανάγκη να διακόψουν την εργασία τους σε κρίσιμους οικονομικούς τομείς για να φροντίσουν τα παιδιά ή άτομα με χρόνια προβλήματα στο σπίτι, στην διάρκεια της πανδημίας και του lockdown.

Μάλλον θα χρειαστεί ακόμη αρκετός χρόνος για να κατανοήσουμε πλήρως τις συνέπειες της πανδημίας COVID-19, και των μέτρων που ελήφθησαν, στις διάφορες κοινωνικές ομάδες και στους διάφορους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας, όπως και σε θέματα  ισότητα των φύλων, είναι, όμως, σαφές ότι αν δεν υπάρξουν πιο στοχευμένα μέτρα στα σχέδια ανάκαμψης υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να απειληθούν τα εύθραυστα επιτεύγματα που σημειώθηκαν την τελευταία εικοσαετία σε θέματα ισότητας των φύλων.

Να μάθουμε από τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν προσωρινά μέσα στην κρίση

Οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι ακόμα χειρότερες αν δεν υπήρχαν ήδη κάποια κυβερνητικά μέτρα σε διάφορες χώρες. Το COVID-19 Global Gender Response Tracker του ΟΗΕ δείχνει ότι οι χώρες θέσπισαν σχεδόν 1.000 μέτρα πολιτικής για την αντιμετώπιση προκλήσεων που σχετίζονται με το φύλο. Αυτές περιλαμβάνουν άδεια μετ ‘αποδοχών για γυναίκες, μέτρα προστασίας της εργασίας, πιο ευέλικτη εργασία και υποστήριξη εισοδήματος / σε είδος για τα ευάλωτα νοικοκυριά ή λειτουργία των σχολείων για εργαζόμενους/ες σε κρίσιμες υπηρεσίες υγείας, όπως πχ νοσοκομεία. Μια έρευνα του ΔΝΤ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αυτά τα μέτρα λειτουργούν. Ο προσωρινός, όμως, χαρακτήρας πολλών μέτρων ή η πρόωρη απόσυρσή του μπορεί στην μετά COVID περίοδο να εντείνει τις ανισότητες.

Περισσότερες γυναίκες σε πράσινα επαγγέλματα καθώς και στην υλοποίηση της πράσινης ανάκαμψης
Τώρα που οι κυβερνήσεις σχεδιάζουν τα προγράμματα ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, καθώς και τα σχέδια για την Πράσινη Συμφωνία και το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027, είναι αναγκαίο να ενσωματώσουν την διάσταση του φύλου σε αυτά, όπως για παράδειγμα η Ελλάδα στο “Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – Ελλάδα 2.0”.
Τα Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας καθώς και η Πράσινη Συμφωνία πρέπει, όμως, να υιοθετήσουν νέα εργαλεία που θα ενσωματώνουν την διάσταση του φύλου, όχι με γενικόλογο τρόπο – όπως γίνεται μέχρι σήμερα – αλλά με συγκεκριμένο και αποτελεσματικό. Στόχος πρέπει να είναι να συμβάλλουν στη γρήγορη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων και να δημιουργήσουν μια πιο δίκαιη κοινωνία. Δύο από τα εργαλεία που μπορούν να εφαρμοστούν είναι ο λεγόμενος “προϋπολογισμών των φύλων” που (πρέπει να) διαπερνάει όλα τα προγράμματα ανάκαμψης και η παρακολούθηση των αποτελεσμάτων ως προς τους στόχους ισότητας με τη βοήθεια του “Δείκτη Ισότητας των Φύλων“.
Με δεδομένο ότι οι γυναίκες είναι αναλογικά περισσότερο ευαισθητοποιημένες σε θέματα περιβάλλοντος, κλίματος και κοινωνικής δικαιοσύνης, η πιο ενεργή συμμετοχή των γυναικών σε πράσινες θέσεις εργασίας και στα προγράμματα που θα στηρίξει το Σχέδιο Ανάκαμψης  – που θα έπρεπε να εστιάζει στην Πράσινη Ανάκαμψ –  θα έδινε μεγαλύτερη ώθηση στην προώθηση της μετάβασης σε μια πιο ανθεκτική, δίκαιη και πράσινη οικονομία.
Η βελτίωση της συμμετοχής των γυναικών σε πράσινα επαγγέλματα θα συμβάλλει και στην αύξηση του ποσοστού των γυναικών σε συγκεκριμένα επαγγέλματα, όπως μηχανικοί όπου η αναλογία γυναικών μηχανικών ως προς άνδρες μηχανικούς είναι πολύ χαμηλή (21% γυναίκες, 79% άνδρες).
Πώς θα δημιουργηθούν εργαλεία που θα συμβάλλουν στην εξάλειψη των ανισοτήτων;

Βέβαια και σε προηγούμενα προγράμματα, ιδιαίτερα τα λεγόμενα ΕΣΠΑ, θεωρητικά υπήρχε η διάσταση του φύλου. Μόνο που συνήθως αυτό κατέληγε να είναι ένα ευχολόγιο που όσοι σχεδίαζαν προγράμματα ήξεραν ότι έπρεπε να διατυπώσουν με ωραία λόγια την ισότιμη συμμετοχή των φύλων στα προγράμματα. Στην πράξη, όμως, δεν υπήρχαν ούτε δείκτες αποτελεσματικότητας ούτε, κυρίως, μια αξιολόγηση σχετικά με το τι λειτούργησε και τι όχι στην προσπάθεια ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στα προγράμματα και μέτρα που έχουν τρέξει.

Τα τελευταία χρόνια έχει προταθεί – και τώρα αυξάνεται το ενδιαφέρον για αυτόν – ο “προϋπολογισμός των φύλων”, ως εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει τις χώρες να εστιάσουν πόρους στις γυναίκες και να διασφαλίσουν ότι οι μελλοντικοί δημόσιοι (και γιατί όχι και οι ιδιωτικοί/εταιρικοί) προϋπολογισμοί είναι καλύτεροι σε αυτό το θέμα από τους προηγούμενους και ότι πράγματι επιτυγχάνουν τους στόχους εξάλειψης της ανισότητας που περιγράφουν στα λόγια. Ο “προϋπολογισμός των φύλων” μπορεί να συνοδεύεται από τον “Δείκτη Ισότητας των Φύλων” που χρησιμοποιεί το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων. 

Προϋπολογισμός φύλου – ένας οδηγός

Το πρώτο βήμα είναι ο σχεδιασμός και η υιοθέτηση συνεκτικών πολιτικών ανάκαμψης και πράσινης μετάβασης με συμμετοχή των πολιτών, της κοινωνίας των πολιτών και των διαφόρων ομάδων που κινητοποιούνται για την ισότητα των φύλων. Αλλά η υιοθέτηση τέτοιων πολιτικών είναι μόνο το ήμισυ της προσπάθειας. Οι επιπτώσεις τους μπορούν να ενισχυθούν περαιτέρω ως μέρος μιας συνεκτικής στρατηγικής για το φύλο που βασίζεται στην ανάγκη, έχει σχεδιαστεί αποτελεσματικά, ευθυγραμμίζεται με τη διαδικασία του προϋπολογισμού και παρακολουθείται και αξιολογείται για τη βελτίωση της εφαρμογής του. Σύμφωνα με τους/τις υποστηρικτές/τριες του εργαλείου, η ουσία του Προϋπολογισμού για τα Φύλα είναι ότι ενσωματώνει το φύλο στις πολιτικές και τις διαδικασίες της Δημόσιας Οικονομικής Διαχείρισης και των Δημόσιων Οικονομικών, αξιοποιώντας το ισχυρό εργαλείο και τους πόρους των “εθνικών προϋπολογισμών” για να αντιμετωπίσει τις ανισότητες μεταξύ των φύλων.

Η κατάρτιση “προϋπολογισμού για τα φύλα” είναι μια συνεχής και μακροπρόθεσμη επένδυση, απαιτεί αξιοποίηση της υπάρχουσας εμπειρίας άλλων χωρών, επεξεργασία και χρήση δέσμης μέτρων και δράσεων. Προϋποθέτει ότι υπάρχουν αξιόπιστα και διαρκώς επικαιροποιημένα δεδομένα, όπως για παράδειγμα η εκτίμηση του αντικτύπου της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων στις γυναίκες και τα κορίτσια. Είναι αδύνατον να σχεδιαστούν αποτελεσματικά μέτρα χωρίς αναλυτικά, ποσοτικά αλλά και τοπικοποιημένα δεδομένα για τα προβλήματα, ώστε να σχεδιαστούν κατάλληλες πολιτικές και μέτρα, με τη συμμετοχή των πολιτών, ιδιαίτερα των γυναικών και των νέων που πλήττονται περισσότερο.

Για την κατάρτιση του “προϋπολογισμού για τα φύλα” χρειάζεται να υπάρχουν αξιόπιστα δεδομένα για το πώς εξελίσσονται οι τομείς στους οποίους κυριαρχούν οι γυναίκες στη χώρα, σε ποιες υπηρεσίες βασίζονται οι γυναίκες για να καλύψουν ανάγκες όπως εκπαίδευση παιδιών, φροντίδα ατόμων με χρόνια προβλήματα, τι άλλα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι γυναίκες κ.ά.

Το γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τις Γυναίκες (UN-Women) εφάρμοσε με γρήγορες διαδικασίες ένα σύστημα καταγραφής σε ένα έγγραφο “Εκτίμηση των Αναγκών του Φύλου” (Gender Needs Assessment) και κατάφερε μέσα σε μόλις ένα μήνα, στην αρχή της πανδημίας, να πραγματοποιήσει μια αξιολόγηση των αναγκών των φύλων στην Ουκρανία βάσει τηλεφωνικών και διαδικτυακών ερευνών. Παρόμοιες “Εκτιμήσεις των Αναγκών του Φύλου” μπορούν να εντοπίσουν ανεπιθύμητες προκαταλήψεις για το φύλο ή επιπτώσεις από την εφαρμογή ενός συστήματος επιδότησης των μισθών που απλώς αφήνει απέξω τους άτυπους εργαζόμενους (όπως οι γυναίκες που φροντίζουν τα παιδιά τους ή μακροχρόνια ανέργους) που σηκώνουν διπλό βάρος. Επίσης, μια άστοχη φορολογική πολιτική θα μπορούσε να αποθαρρύνει τις γυναίκες από την εργασία.

Οι πολιτικές που βασίζονται σε δεδομένα μπορούν να είναι πιο στοχευμένες και αποτελεσματικές. Αυτό δεν σημαίνει ότι παρά τα δεδομένα οι πολιτικές που σχεδιάζονται δεν μπορεί να αποδειχθούν άστοχες ή αναποτελεσματικές. Για να αποφευχθεί ο κακός σχεδιασμός πολιτικής είναι σημαντικό να συμμετέχουν στην όλη διαδικασία από την συγκέντρωση στοιχείων και την διαμόρφωση των πολιτικών μέχρι την εκτίμηση των προβλημάτων υλοποίησης ή των επιπτώσεων στο φύλο από την εφαρμογή των πολιτικών και των μέτρων οι γυναίκες δικαιούχες.

Στην Αυστρία και τον Καναδά, οι εκτιμήσεις επιπτώσεων στο φύλο αποτελούν πλέον μέρος όλων των νέων προτάσεων προϋπολογισμού.

Οι πολιτικές πρέπει να στηρίζονται και σε ανάλογη διάθεση πόρων

Η ιδέα του προϋπολογισμού για το φύλο βασίζεται στην διαπίστωση ότι χωρίς να διατεθούν επαρκείς πόροι στις πολιτικές για το φύλο για να μετατραπούν οι στόχοι σε δράση, οι πολιτικές θα παραμείνουν ένα ευχολόγιο. Αν θέλουμε να μειωθούν οι ανισότητες πρέπει να αυξηθούν οι πόροι που διατίθενται προς τις γυναίκες. Για παράδειγμα, το πρόγραμμα του ΔΝΤ στην Αίγυπτο περιελάμβανε μέτρα για τη στήριξη υψηλότερων πιστώσεων για στοχευμένες πληρωμές μετρητών σε γυναίκες και βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών φροντίδας παιδιών.

Καθώς οι κυβερνήσεις προετοιμάζουν προϋπολογισμούς για την ανάκαμψη – στην Ελλάδα 32 δις ευρώ – ο “προϋπολογισμός για τα φύλα” θα μπορούσε να δημιουργήσει μια στέρεη βάση για να διοχετευτούν πόροι για την ανάκαμψη που θα συμβάλλουν και στην μείωση της ανισότητας  μεταξύ των φύλων, θα αποτελούσε ένα εργαλείο διαφάνειας και απόκτησης εμπιστοσύνης, ενώ θα διευκόλυνε και την αξιολόγηση της πορείας υλοποίησης καθώς και επίτευξης των στόχων. Για παράδειγμα, ένας συγκεκριμένος “προϋπολογισμός για τα Φύλα” όσον αφορά το “Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης κι Ανθεκτικότητας-Ελλάδα 2.0” πρέπει να ενσωματώνει τομείς πολιτικής προτεραιότητας που είναι σημαντικοί και υποστηρίζουν τις γυναίκες, όπως είναι για παράδειγμα οι υπηρεσίες υγείες που είναι αναγκαίες για τις γυναίκες, η διατροφή για την υγεία, η στήριξη της ψυχικής υγείας μέσα στις κρίσεις και η θεραπεία του “τραύματος” που δημιουργείται μέσα σε περιόδους όπως αυτή της πανδημίας, η συμμετοχή των γυναικών στην κυκλική / πράσινη οικονομία και η αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων και ικανοτήτων, η κοινωνική προστασία κ.ά.

Παρακολούθηση και αξιολόγηση

Η παρακολούθηση της απόδοσης των κονδυλίων που διατίθενται από τον προϋπολογισμό με την χρήση “Δεικτών Ισότητας Φύλων”, οι αξιολογήσεις των αποτελεσμάτων και ο συνεχής διάλογος και η συμμετοχή των γυναικών στην διαδικασία αξιολόγησης μπορούν να παρέχουν πληροφορίες και προτάσεις για βελτιώσεις και αλλαγές που πιθανόν θα απαιτηθούν για να διασφαλιστεί ότι οι πολιτικές λειτουργούν.

Από την έναρξη της πανδημίας, περισσότερες από 55 χώρες έχουν επενδύσει στην κατάρτιση σε θέματα Προϋπολογισμού για το Φύλο. Σχεδόν όλες οι χώρες έχουν στόχους για την ισότητα των φύλων αλλά φαίνεται ότι μόνο οι μισές έχουν νομικό πλαίσιο για την υλοποίησή τους και τελικώς μόνο το ένα τέταρτο των χωρών αυτών χρησιμοποιούν καθιερωμένες πρακτικές όπως οι Δηλώσεις Προϋπολογισμού για το Φύλο και οι Εκτιμήσεις Επιπτώσεων στο Φύλο. Ορισμένες χώρες έχουν ήδη εφαρμόσει τον Προϋπολογισμό για το Φύλο, ενώ κι αυτές έχουν περιθώρια βελτίωσης. Πολλές άλλες όμως, δεν έχουν καν σχεδιάσει ένα τέτοιο μοντέλο, και πολύ περισσότερο δεν έχουν διαμορφώσει ένα τέτοιο μοντέλο μέσω συμμετοχικού σχεδιασμού, σε συνεργασία με τις ενδιαφερόμενες γυναίκες και οργανώσεις.

Photo by Diane Helentjaris on Unsplash