Οκτ 30 2023
0

Πρόγραμμα GRAPE: ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ για τη Σίφνο

By | sifnos, Δράσεις | No Comments

H κλιματική κρίση επιδεινώνεται. Ακραία καιρικά φαινόμενα πλήττουν πολλές περιοχές του πλανήτη με ένταση και συχνότητα που αποδίδονται στην επιταχυνόμενη κατάρρευση του κλίματος. Χαρακτηριστικά ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ δηλώνει: ” τέρμα η κλιματική κρίση, έχουμε μπει στη εποχή που ο κόσμος βράζει”. Η κλιματική κρίση και η απειλή εξαφάνισης πολλών ειδών έρχονται να συναντήσουν στα νησιά μια σειρά από άλλα προβλήματα: υπερ-τουρισμός, υπερβολική δόμηση, ασθενείς κοινωνικές υποδομές, ένα τοπίο που αλλάζει ραγδαία, προβλήματα με το νερό, κατάληψη παραλιών από ξαπλώστρες και υποβάθμιση του παράκτιου οικοσυστήματος, μια γεωργία που συρρικνώνεται για πολλούς λόγους και αυξάνει τον κίνδυνο διατροφικής κρίσης.

Και όμως υπάρχουν προτάσεις και λύσεις. Στην λογική αυτή ο Άνεμος Ανανέωσης – η κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση για την προώθηση της πράσινης και κοινωνικής οικονομίας – προετοίμασε μέσα από μια συμμετοχική διαδικασία μια ολοκληρωμένη πρόταση για ένα ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ για τη Σίφνο, ως μια πρόταση για τη μετάβαση του νησιού σε ένα πιο πράσινο και κοινωνικά δίκαιο και ανθεκτικό μοντέλο, με το ρόλο της κοινωνικής οικονομίας να είναι ιδιαίτερα σημαντικός.

Το ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ για τη Σίφνο εκπονήθηκε από τον ΑΝΕΜΟ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ ως πρόταση προς τους φορείς και τους πολίτες της Σίφνου αλλά μπορεί, όταν ολοκληρωθεί, να αποτελέσει ένα πιλότο για παρόμοια σχέδια δράσης και για άλλα νησιά.

Η πρόταση είναι αποτέλεσμα αρκετών συζητήσεων, εργαστηρίων, ημερίδων, ανάλυσης SWOT, έρευνας για 2 χρόνια αλλά και αξιοποίησης καλών πρακτικών από διάφορες άλλες παρόμοιες περιοχές, ιδιαίτερα των περιοχών των εταίρων του προγράμματος GRAPE και μικρών νησιών που συμμετέχουν στο δίκτυο SMILO. To ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ για τη Σίφνο διαμορφώθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος GRAPE – COSME στο οποίο συμμετέχουν ο ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ και ο  Δήμος Σίφνου και ενσωμάτωσε προτάσεις που προέκυψαν και από το πρόγραμμα SMILO MED.

Ο στόχος του Σχεδίου Δράσης

Ο στόχος του σχεδίου δράσης είναι να δρομολογήσει μια συζήτηση επί στρατηγικών θεμάτων για το μέλλον της Σίφνου αλλά και γενικά μικρών νησιών που έχουν παρόμοια ζητήματα. Και να βοηθήσει στην αντιμετώπισή τους μέσω μιας στρατηγικής πράσινης και κοινωνικής μετάβασης προς ένα πιο βιώσιμο μοντέλο.
Αυτό που ξέραμε ως μικρό νησί, κοινωνία, τοπίο και περιβάλλον είναι σε μια διαδικασία μετάβασης και αλλαγής χωρίς όμως να έχουν συζητηθεί οι διάφορες δυναμικές που ωθούν στις αλλαγές ούτε όμως προς ποια κατεύθυνση επιθυμούν οι πολίτες της Σίφνου να κατευθυνθούν αυτές οι αλλαγές. Το ίδιο συμβαίνει και με πολλά άλλα νησιά.
Το Σχέδιο Δράσης περιλαμβάνει διαπιστώσεις και προτάσεις που είναι ίσως γνωστές σε πολλούς/ες κατοίκους μια και συζητούνται ευρέως πλέον, κι αποτυπώθηκαν στην ανάλυση SWOT, αλλά αυτά τα θέματα πρέπει να αντιμετωπιστούν με συστηματικό, οργανωμένο και συνεκτικό τρόπο.
Παρουσιάζονται στοιχεία σχετικά με την επίδραση της κλιματικής κρίσης στην Αν. Μεσόγειο και τη Σίφνο (μείωση βροχοπτώσεων, προβλήματα στις καλλιέργειες, υψηλές θερμοκρασίες κ.ά.) αλλά και την ανάγκη κλιματικής προσαρμογής, καθώς και φαινόμενα που δεν έχουν απασχολήσει ακόμα το νησί, όπως η σταδιακή εισβολή ειδών – εισβολέων στο θαλάσσιο οικοσύστημα της Σίφνου, όπως τα ψάρια γερμανοί – αγριόσαλπες με τα τοξικά πτερύγια, το λιονταρόψαρο και ο τοξικός λαγοκέφαλος που είναι πιθανόν να κυριαρχήσουν επί των άλλων ειδών ψαριών στο μέλλον και να συρρικνώσουν τα φύκια.
Επίσης παρουσιάζονται στοιχεία, που προέκυψαν από πρόσφατη επιτόπια καταγραφή στο πλαίσιο ερευνητικού προγράμματος, για τη συρρίκνωση κατά 50-89% ανάλογα με τις περιοχές που εξετάστηκαν, των λιβαδιών Ποσειδωνίας ως αποτέλεσμα των αγκυροβολίων από σκάφη αναψυχής στους κόλπους της Σίφνου (Φάρος, Πλατύ Γιαλός, Βαθύ).
Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα και για τις μακροχρόνιες επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα από την αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας που καταγράφεται το τελευταίο διάστημα.
Η κλιματική κρίση και η προσαρμογή στα νέα κλιματικά δεδομένα – Ενεργειακή μετάβαση 
Το Σχέδιο Δράσης περιλαμβάνει όμως και αλλά σοβαρά ζητήματα που ελάχιστα έχουν συζητηθεί στη Σίφνο, όπως πχ οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην Αν Μεσόγειο και κατά συνέπεια στη Σίφνο με βάση τις πιο επικαιροποιημένες μελέτες και διαπιστώσεις επιστημονικών μελετών και διεθνών οργανισμών. Ή σχετικά με την ανάγκη οργανωμένης προετοιμασίας και προσαρμογής της Σίφνου (και φυσικά όχι μόνο της Σίφνου και των νησιών) στα νέα κλιματικά δεδομένα που γίνονται όλο και πιο ακραία και θα επηρεάσουν τις ερχόμενες δεκαετίες όλες τις εκφάνσεις της ζωής και της οικονομίας.
Το 2023 είναι μια εποχή καμπής. Το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2023 βιώσαμε πολύ έντονα καιρικά φαινόμενα σε διάφορες μεσογειακές (και όχι μόνο) χώρες. Η Ελλάδα επλήγει και από πολύ υψηλές θερμοκρασίες, από άγριες πυρκαγιές και μεγάλες πλημμύρες που δοκίμασαν τις αντοχές όλων δομών της χώρας αλλά και των υποδομών της. Η κοινωνική, οικονομική ζημιά είναι τεράστια και μεγάλο μέρος της χώρας (Έβρος, Θεσσαλία) θα χρειαστεί χρόνια για να ανακάμψει, ενώ και άλλες περιοχές έχουν υποστεί πρωτοφανείς καταστροφές τα τελευταία χρόνια (Εύβοια, Ρόδος κ.ά.). Μετά το 2023 τίποτα δεν θα είναι ίδιο. Έχουμε δηλαδή μπει στην εποχή όπου οι κρίσεις είναι η νέα κανονικότητα και οι κοινωνίες δεν έχουν προετοιμαστεί για αυτό.
Στο Σχέδιο Δράσης διατυπώνονται προτάσεις και για τη συμμετοχή της Σίφνου στην ενεργειακή και πράσινη μετάβαση, και στην έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα μέχρι το 2035.
Επιπλέον των προτάσεων που διατυπώνονται για την επιτάχυνση της ενεργειακής αποτελεσματικότητας και την στροφή σε προσαρμοσμένες εφαρμογές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και της υπογραφής συμφωνιών συνεργασίας του Ανέμου Ανανέωσης και εταίρων του προγράμματος σε θέματα ενεργειακής μετάβασης, διατυπώνονται και δύο καινοτόμες προτάσεις για την δημιουργία:
– ενός ανοιχτού κλιματικού οικολογικού εργαστηρίου όπου θα παρακολουθούνται συστηματικά και σε βάθος χρόνου οι αλλαγές που συντελούνται στο νησιωτικό οικοσύστημα και ιδιαίτερα στην περιοχή NATURA εξαιτίας της κλιματικής κρίσης, και θα ερευνώνται καλές πρακτικές προσαρμογής (climate adaptation), αξιοποιώντας λύσεις με βάση τη φύση (nature based solutions)
– ενός ανοιχτού εργαστηρίου αναζήτησης και δοκιμών ενεργειακών εφαρμογών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που ταιριάζουν καλύτερα, είναι προσαρμοσμένες στα χαρακτηριστικά των μικρών και μεσαίων νησιών.

Ο ρόλος της ξερολιθιάς σε σχέση με την αναγεννητική γεωργία, της προστασία του εδάφους, τον εμπλουτισμό των υπόγειων νερών, την άμυνα απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα και την πολιτιστική κληρονομιά

Στο Σχέδιο Δράσης αναδεικνύονται νέες προσεγγίσεις:
– Νέοι περιβαλλοντικοί ρόλοι για γεωργούς και άλλα επαγγέλματα στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης.
– Ανάκαμψη της καλλιέργειας και γενικότερα της γεωργίας στη Σίφνο, μέσα και από την ανάδειξη του ρόλου της στην προστασία του κλίματος (πχ απορρόφηση αερίων του θερμοκηπίου μέσω της καλλιέργειας ελιάς ή του υγιούς εδάφους) καθώς και στην αποκατάσταση της φύσης και στην διατήρηση της γενετικής ποικιλότητας (καταγραφή και ενίσχυση της καλλιέργειας τοπικών σπόρων και ποικιλιών που έχουμε καταγράψει στο πλαίσιο του προγράμματος SMILO-MED και του Σχεδίου Δράσης στο πλαίσιο του GRAPE)
– Συντήρηση των ξερολιθιών στο πλαίσιο μιας ουσιαστικής πολιτικής μετριασμού της κλιματικής κρίσης και ενίσχυσης της άμυνας απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα. Χρειάζονται, όμως, εκπαίδευση, μεταφορά τεχνογνωσίας και γνώσης αλλά και αναζήτηση χρηματο-οικονομικών και άλλων εργαλείων για τη συντήρηση ενός δικτύου 2-3000 χλμ ξερολιθιάς που είναι έργο μερικών χιλιάδων χρόνων (από την αρχαιότητα) αλλά και δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων. Η γνώση και οι τεχνικές της ξερολιθιάς έχουν ενταχθεί στην Άυλη Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά του σχετικού καταλόγου της UNESCO.
Μια από τις προτάσεις που διερευνώνται είναι η δημιουργία ενός “φθινοπωρινού σχολείου για τις τεχνικές ξερολιθιές” για εκπαίδευση θεωρητικά και πρακτικά ενδιαφερομένων, με έδρα τη Σίφνο, και οργάνωση ανάλογων δράσεις σε άλλα νησιά. Αυτή η πρόταση έρχεται να απαντήσει στην ανάγκη να μην χαθεί η υπάρχουσα ακόμα γνώση και η εμπειρία αλλά και στην “απαίτηση” που υπάρχει για κάτι τέτοιο, όπως έδειξε και το 3ημερο εργαστήριο και οι συζητήσεις για την ξερολιθιά και τη σημασία της που οργανώθηκε από τον Άνεμο Ανανέωσης στη Σίφνο 24-26/10/2023 με τη συμμετοχή 40 τουλάχιστον ενδιαφερομένων και από άλλα νησιά των Κυκλάδων.
Προστασία και βιώσιμη διαχείριση του φυσικού πλούτου και της περιοχής NATURA της Σίφνου 

Η Σίφνος διαθέτει μια πολύ ενδιαφέρουσα φυσική περιοχή NATURA. Στο Σχέδιο Δράσης αναδεικνύονται προτάσεις ώστε η προστασία και η διαχείρισή της να συμβάλλει όχι μόνο στην διατήρηση του σημαντικού οικοσυστήματος αλλά και στην δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας και στην ευημερία ολόκληρη του νησιού.

Τι μοντέλο τουρισμού: υπερτουρισμός vs βιώσιμος τουρισμός δροσισμού, οικο- και αγρο-τουρισμός
Βασικά στοιχεία του Σχεδίου Δράσης αφορούν, επίσης, στο τοπίο, στις χρήσεις γης και στη μεταρρύθμιση του τουριστικού μοντέλου σταδιακά από τον καλοκαιρινό τουρισμό (που θα συρρικνωθεί σε κάποια χρόνια λόγω των καυσώνων και των υψηλών θερμοκρασιών που θα επικρατούν το καλοκαίρι), την ανεξέλεγκτη και εκτός σχεδίου υπερδόμηση προς ένα βιώσιμο “τουρισμό της δροσιάς”, κυρίως άνοιξη και φθινόπωρο, που θα σέβεται στις αντοχές του νησιού και θα επικεντρώνει κυρίως σε μορφές
– οικοτουρισμού, με δεδομένο ότι η σε καλή κατάσταση και μοναδική για νησιωτικό χώρο περιοχή NATURA του νησιού, το δίκτυο 200 χλμ μονοπατιών και οι διαδρομές του νερού και τα πολυάριθμα βότανα και αρωματικά φυτά του νησιού είναι μια υλική βάση που μπορεί να στηρίξει ένα τέτοιο μοντέλο,
– αγροτουρισμού, που θα βοηθήσει και στην ανάκαμψη της γεωργίας και την σημαντική παράδοση γαστρονομίας και καλλιέργειας τοπικών σπόρων και ποικιλιών, με μοντέλο παραδοσιακής γεωργίας που είναι πολύ κοντά σε αυτά της οικολογικής γεωργίας,
– πολιτιστικού τουρισμού, ακολουθώντας στα μονοπάτια των εργαστηρίων κεραμικής, των αρχαίων πύργων, των ανεμόμυλων και νερόμυλων (και της τεχνολογίας τους), των παραδοσιακών – βιοκλιματικών οικισμών, των κτιρίων μεγάλης σημασίας (αγροτικά κτίσματα, εκκλησίες και μοναστήρια) καθώς και των πολυάριθμων μεταλλείων.
Η μεγάλη σημασία της κοινωνικής οικονομίας για την πράσινη μετάβαση, την ενίσχυση κοινωνικών δομών και την αναβάθμιση των δυνατοτήτων της τοπικής κοινωνίας
Στο Σχέδιο Δράσης διατυπώνονται προτάσεις που αφορούν στο ρόλο της κοινωνικής οικονομίας στην ενίσχυση:
– της κλιματικής πολιτικής 
– της αναγεννητικής γεωργίας,
– των κοινωνικών υπηρεσιών, ιδιαίτερα δημιουργίας νέων υπηρεσιών φροντίδας για ηλικιωμένους που αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα,
– της ανθεκτικότητας απέναντι στις νέες απειλές για την υγεία που συνοδεύουν την κατάρρευση του κλίματος,
– της πράσινη μετάβασης, περιβαλλοντικών υποδομών, οικολογικού τουρισμού και ξεναγήσεων, προστασίας και διαχείρισης της περιοχής Natura και των φυσικών πόρων
– της στροφής προς ένα πιο βιώσιμο μοντέλου τουρισμού, ξεναγήσεων και δημιουργίας νέων διαδρομών (πολιτιστικών, τοπικής παραγωγής, τεχνολογίας της αρχαιότητας κ.ά.)
– των υποστηρικτικών δομών για την τοπική κοινωνία και εξεύρεσης χρηματο-οικονομικών εργαλείων για την στήριξη των αλλαγών που απαιτούνται σε θέματα εκπαίδευσης, κατάρτισης, επενδύσεων για την πράσινη μετάβαση, εξερεύνηση (νέων) πηγών χρηματοδότησης των πράσινων υποδομών και των κοινωνικών δομών.   
Τα επόμενα βήματα

Το Σχέδιο Δράσης δημοσιοποιήθηκε στις αρχές Αυγούστου ώστε να γίνουν παρατηρήσεις και προσθήκες. Στάλθηκε σε πάνω από 100 άτομα που είχαν συμμετάσχει σε διάφορες φάσεις διαβούλευσης. Γνωστοποιήθηκε μέσα από το Newsletter που στέλνει ο Άνεμος Ανανέωσης σε περίπου 4000 άτομα καθώς και από τα σόσιαλ μίντια.

Βασικά στοιχεία του Σχεδίου Δράσης παρουσιάστηκαν, επίσης, δημόσια με διάφορες ευκαιρίες (συνέδριο για τη γεωργία, εκδηλώσεις για τις ξερολιθιές – Σίφνος 25,26 Οκτωβρίου, ημερίδα για το τοπίο στη Σίφνο – 27 Οκτωβρίου 2023)

Μετά και από νέες παρατηρήσεις και ενσωμάτωση των προτάσεων που έχουν κατατεθεί μετά τη δημοσιοποίησή του, το τελικό ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ για τη Σίφνο θα παρουσιαστεί επισήμως στο νέο Δημοτικό Συμβούλιο που αναλαμβάνει από 1/1/2024 και ελπίζουμε θα συζητηθεί τον Φεβρουάριο 2024.

Προτάσεις προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς

Οι προτάσεις που περιέχονται στο ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ για τη Σίφνο δεν δεσμεύουν τον Δήμο παρά μόνο τους συντάκτες ούτε και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Λαμβάνοντας υπόψη και τα ανάλογα Σχέδια Δράσης των υπόλοιπων εταίρων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα GRAPE, θα συνταχθεί ένα έγγραφο με προτάσεις και συστάσεις που θα απευθυνθεί και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Επίσης θα απευθυνθεί σε ευρωπαϊκά δίκτυα που σχετίζονται με θέματα που διαπραγματεύεται το Σχέδιο Δράσης, ενώ περιλαμβάνει καλά παραδείγματα και από τη Σίφνο και άλλα νησιά που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από τα μέλη του δικτύου μικρών νησιών SMILO.

Σχετικά με το πρόγραμμα COSME – GRAPE

Το έργο GRAPE, “Τοπικά κοινωνικά πράσινα σχέδια δράσης για μικρά και περιφερειακά μέρη”, αποσκοπεί στη συνεργασία σε στρατηγικές κοινωνικής και πράσινης ανθεκτικότητας για την προώθηση τοπικών λύσεων σε τοπικά προβλήματα.  Συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του προγράμματος για την ενιαία αγορά, ΜSMP-COSME-2021-RESILIENCE-SEM (G.A. 101074093) Ξεκίνησε τον Μάιο του 2022 και ολοκληρώνεται τον Οκτώβριο του 2023.

Περιλαμβάνει 4 μικρούς ευρωπαϊκούς δήμους από αγροτικές, ορεινές και νησιωτικές περιοχές: Malegno (Ιταλία), Mirabella Imbaccari (Ιταλία), Bonares (Ισπανία), Σίφνος (Ελλάδα). Κάθε δήμος υποστηρίζεται από έναν τοπικό φορέα κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας: Sol.Co Camunia (Malegno), Fondazione di Comunità di Messina (Mirabella Imbaccari), COOPINTE (Bonares), Άνεμος Ανανέωσης / Wind of Renewal (Σίφνος). Αυτές οι τοπικές συμπράξεις υποστηρίζονται περαιτέρω από ένα ευρωπαϊκό δίκτυο, το REVES – Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πόλεων και Περιφερειών για την Κοινωνική Οικονομία και το FAECTA, το δίκτυο συνεταιρισμών της Ανδαλουσίας.  Επικεφαλής αυτής της κοινοπραξίας είναι το Κοινοτικό Ίδρυμα της Μεσσίνας / Fondazione di Comunità di Messina (Σικελία, Ιταλία).

Το έργο αποσκοπεί στον εντοπισμό και την προώθηση ανθεκτικών στρατηγικών για την αντιμετώπιση των οικονομικών, ενεργειακών και κλιματικών κρίσεων σε τοπικό επίπεδο και στη χάραξη διαδρομών για μια βιώσιμη και δίκαιη πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, αναπτύσσοντας τοπικές λύσεις για τις τοπικές ανάγκες. Στο πλαίσιο αυτό, η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία συμβάλλει στην “εδαφική ανθεκτικότητα” μέσω του πειραματισμού καινοτόμων λύσεων που βασίζονται στην αλληλεγγύη, κινητοποιώντας τους τοπικούς φορείς να συνεργαστούν και να χρησιμοποιήσουν τους πόρους τους για να προσαρμοστούν στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.

Οκτ 29 2023
0

#potavristou : Μια καινοτόμα εκστρατεία κοινωνικής δικτύωσης από την Κύπρο φέρνει την επιστήμη στα χέρια των πολιτών  

By | Δράσεις | No Comments

Τα τελευταία 5 χρόνια, κάθε Σεπτέμβριο διεξάγεται μια ιδιαίτερη εκστρατεία με πυρήνα την Κύπρο και εμβέλεια που ξεπερνάει τα σύνορα μιας χώρας. Ο Κυπριακός Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός ΑΚΤΗ, Κέντρο Μελετών και Έρευνας, διοργανώνει κάθε Σεπτέμβρη τη δράση #Potavristou, με στόχο την ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση του κοινού σχετικά με τα θαλάσσια απορρίμματα.

“Ποταβρίστου” στην κυπριακή διάλεκτο σημαίνει “άπλωσε το χέρι σου”. Τόσο απλό είναι αυτό που καλεί η επιστημονική ομάδα της ΑΚΤΗς τον κόσμο να κάνει: Όπου κι αν βρίσκεται τον μήνα Σεπτέμβριο, να καθαρίσει θάλασσες και ακτές, να καταγράψει τα σκουπίδια που συνέλλεξε και να στείλει ένα μήνυμα στα social media της ΑΚΤΗς, συμπεριλαμβάνοντας δεδομένα και φωτογραφικό υλικό. Μπορεί, επίσης, να ανεβάσει τις φωτογραφίες στους δικούς του λογαριασμούς με τα hashtags #potavristou, #akti και #SeaTheChange στην περιγραφή της ανάρτησης. 

Απ’ ό,τι φαίνεται, ο κόσμος υποδέχθηκε θερμά αυτήν την πρόκληση, καθώς μόνο τον φετινό Σεπτέμβριο 2.832 εθελοντές του #potavristou συγκέντρωσαν 30 τόνους σκουπίδια από 294 σημεία σε 15 χώρες. Αρωγός στο έργο της ΑΚΤΗς υπήρξε για μια ακόμη φορά και ο Άνεμος Ανανέωσης, ο οποίος φρόντισε να υποστηρίξει και να διαδώσει το ηχηρό μήνυμα του #Potavristou στην Ελλάδα.                                                                                                                                                                   
Στα πέντε συναπτά έτη υλοποίησής της δράσης, συμμετείχαν πάνω από 10.000 εθελοντές, οι οποίοι μάζεψαν 77 τόνους σκουπιδιών από 1050 τοποθεσίες της Κύπρου και 250 τοποθεσίες του εξωτερικού. Το 86% των απορριμμάτων που συλλέχθηκαν τα προηγούμενα χρόνια μέσω του #potavristou είναι πλαστικά, τα οποία αν δεν συλλέγονταν, θα παρέμεναν στη φύση, ξεκινώντας να αποσυντίθενται για να επιστρέψουν «εκδικητικά» σε εμάς με την μορφή των μικροπλαστικών.

Από τον πρώτο χρόνο πραγματοποίησης της δράση του, το #potavristou έχει ξεπεράσει τα σύνορα της Κύπρου: βραβεύτηκε το 2020 από τον Διεθνή Οργανισμό Ocean Conservancy, ως μια από τις 10 πιο καινοτόμες δράσεις παγκοσμίως για καθαρές ακτές και θάλασσες και το 2021 από το δίκτυο των Μεσογειακών ΜΚΟ για το περιβάλλον και τον πολιτισμό MIO-ESCADE. Το 2022 η καμπάνια του #potavristou έλαβε την υποστήριξη του διεθνούς οργανισμού Ocean Conservancy, στο πλαίσιο της εκστρατείας #TeamSeas και βραβεύτηκε με αργυρό βραβείο στα Carob Awards 2022.

Τι είναι , όμως, αυτό που καθιστά το #potavristou κάτι πολύ πιο σύνθετο και καινοτόμο από μια απλή εκστρατεία κοινωνικής δικτύωσης? 

Το #potavristou συνιστά μια πετυχημένη περίπτωση δράσης “Επιστήμης του Πολίτη”: ο πολίτης συμβάλει ενεργά στην εξέλιξη της επιστήμης, αναλαμβάνοντας δράση για ένα συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο, στην προκειμένη περίπτωση για την αντιμετώπιση των θαλάσσιων απορριμμάτων, καταγράφοντας δεδομένα πεδίου, συλλέγοντας φωτογραφικό υλικό και παρέχοντας τα μέσα από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης τους. 

Η επιστημονική ομάδα της ΑΚΤΗς προχωρά στην ανάλυση αυτών των δεδομένων, στην εξαγωγή συμπερασμάτων και στην παροχή επιστημονικών τεκμηριωμένων εργαλείων πολιτικής στους αρμόδιους φορείς για την καταπολέμηση της ρύπανσης από τα θαλάσσια απορρίμματα. Παράλληλα, καθ’ όλη τη διάρκεια πραγματοποίησης της δράσης, “τρέχει” μια ειδική καμπάνια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της ΑΚΤΗς, μέσω της οποίας παρουσιάζονται καλές πρακτικές περί αποτελεσματικής διαχείρισης των θαλάσσιων απορριμμάτων.

Η έλλειψη συμμετοχής των πολιτών στην λήψη αποφάσεων και στην χάραξη στρατηγικής είναι μια πραγματικότητα, η οποία δεν έχει αντιμετωπιστεί με συστηματικότητα στην Κύπρο. Δράσεις όπως το #potavristou έρχονται να προωθήσουν την ενεργό πολιτότητα μέσα από τον εθελοντισμό, την επιστήμη των πολιτών και την καλλιέργεια της περιβαλλοντικής – και όχι μόνο – ευαισθητοποίησης.

#potavristou …μπορείς! Για θάλασσες χωρίς σκουπίδια.

Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα της ΑΚΤΗς για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις δράσεις της:  https://www.akti.org.cy/

 

Οκτ 19 2023
0

24, 25, 26 Οκτωβρίου, Σίφνος: Μαθαίνουμε και ανταλλάσσουμε εμπειρίες μεταξύ νησιών για τη σημασία της ξερολιθιάς

By | sifnos | No Comments

Ο ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ σε συνεργασία με τον Αγροτικό και Μελισσοκομικό Συνεταιρισμό Σίφνου, το δίκτυο μικρών νησιών SMILO και την Ομάδα ΦΛΕΑ διοργανώνουν 24– 25-26 Οκτωβρίου δράση για τις ξερολιθιές,  στη Σίφνο, με αντικείμενο: τη σημασία της διατήρησης της για τη γεωργία, το περιβάλλον, το νερό, τον πολιτισμό και το κλίμα. Στη δράση συμμετέχουν επίσης η ομάδα ΜΙΤΑΤΟ της Αμοργού και ο Σύλλογος ΑΜΠΑΣΑΔΑ της Τήνου, ο Σύλλογος Φίλων Αρχαιολογικού Μουσείου Νήσου Κύθνου κ.ά,

Η δραστηριότητα οργανώνεται σε δύο επίπεδα:

  • τα πρωινά 25 και 26 Οκτωβρίου, πρακτικές αποκατάστασης ξερολιθιάς στο πεδίο, με στόχο την πρακτική εκπαίδευση αλλά και την καταγραφή της τεχνικής και της γνώσης.
  • τα απογεύματα 25 και 26 Οκτωβρίου (18.30 – 21.30) στο Ίδρυμα Πρόκου, συζητήσεις, προβολές ταινιών και ανταλλαγή εμπειριών σε σχέση με την ξερολιθιά και τη σημασία της διατήρησής της την εποχή της κλιματικής κρίσης.

Στόχοι είναι:

  • η μεταφορά της γνώσης και των διαφόρων πρακτικών
  • η ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ πρωτοβουλιών που αγωνίζονται για την διατήρηση της ξερολιθιάς
  • η παρέμβαση σε περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για μια συγκροτημένη πολιτική και την διαμόρφωση / αξιοποίηση εργαλείων που θα κάνουν βιώσιμη την προστασία των ξερολιθιών στα νησιά.

Η όλη εμπειρία θα αξιολογηθεί και θα αποτελέσει τη βάση για την προετοιμασία – σε συνεργασία με τοπικούς και εκπαιδευτικούς φορείς – μιας “φθινοπωρινής σχολής” εκπαίδευσης, ανάπτυξης ικανοτήτων και δεξιοτήτων καθώς και ανταλλαγής εμπειριών στην παραδοσιακή τεχνική αποκατάστασης ξερολιθιών. Ήδη εργαστήρια πραγματοποιούνται στην Αμοργό, την Τήνο κ.ά.

Στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων διοργανώνονται τα:

– Πρωινά (24,25,26.10)

Πιλοτική αποκατάσταση ενός τμήματος ξερολιθιάς, από τεχνίτες της Σίφνου που γνωρίσουν την παραδοσιακή τεχνική. Η αποκατάσταση  ξερολιθιάς θα χρησιμοποιηθεί και ως εργαστήριο πρακτικής εξάσκησης ενδιαφερόμενων από διάφορα νησιά αλλά και φοιτητών. Στην συνάντηση – εκπαίδευση συμμετέχουν:

  • Τεχνίτες, γεωργοί και νέοι από τη Σίφνο
  • Ενδιαφερόμενοι από άλλα νησιά και παρόμοιες πρωτοβουλίες σε Αμοργό, Τήνο, Κύθνο, Σέριφο, Κουφονήσια, Μύκονο κ.ά.)
  • Φοιτητές αρχιτεκτονικής και άλλοι ενδιαφερόμενοι. 

– Απογεύματα στο Ίδρυμα Πρόκου, Απολλωνία (25, 26/10):

Συζητήσεις για το ρόλο και τη σημασία των ξερολιθιών για την καλλιέργεια, το νερό, το περιβάλλον αλλά και για την προστασία μας απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα, ανταλλαγές καλών πρακτικών, μεταφορά τεχνογνωσίας, προβολές σχετικών ταινιών.

Τετάρτη 25/10:

  • Προβολή του ντοκιμαντέρ: “Πέτρα και Χρόνος. Οι ξερολιθιές της Κύθνου“. του Γιάννη Σπηλιόπουλου, μία παραγωγή του Δήμου Κύθνου και του Συλλόγου Φίλων Αρχαιολογικού Μουσείου Νήσου Κύθνου
  • Προβολή του  ντοκιμαντέρ, “Οι γητευτές της πέτρας“, του Γιάννη Μαχαίρα, διάρκειας 30′, το οποίο αναφέρεται στο έργο των αδελφών Γκούμα, που ήταν δεξιοτέχνες και από τους πιο ξακουστούς πετράδες της Κύθνου.
  • Χαιρετισμός του διευθυντή του δικτύου μικρών νησιών SMILO Sylvain Petit.
  • Συζήτηση για τις τεχνικές της ξερολιθιάς και πρωτοβουλίες σε διάφορα νησιά (Τήνος, Αμοργός, Σίφνος, Κύθνος). Η σημασία και ο ρόλος της ξερολιθιάς για την αναγεννητική γεωργία, την προστασία του εδάφους, την διατήρηση της βιοποικιλότητας και την άμυνα απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα λόγω κλιματικής κρίσης.

Πέμπτη 26/10

  • Προβολή της ταινίας: “Ξερολιθιές. Στηρίγματα στο Αιγαίο“, παραγωγοί: Αμαλία Ζέπου, Λυδία Καρρά, φωτογραφία: Χρήστος Ασημακόπουλος, Μοντάζ: Ελένη Τόγια (2011). H ταινία καταγράφει αυθεντικές στιγμές παραδοσιακών κτιστάδων στη Σίφνο που επικοινωνούν αυτο-σχεδιάζοντας με δίστιχα ενώ διδάσκουν σε εθελοντές την τέχνη του κτισίματος και της συντήρησης της ξερολιθιάς. Η εικοσάλεπτη ταινία είναι μια εισαγωγή στην πανάρχαια και πλούσια αυτή τέχνη, “με πάνω από 20 διαφορετικές λέξεις της τοπικής διαλέκτου να περιγράφουν την έννοια τ ης πέτρας. Οι ξερολιθιές όχι μόνο σώζουν το χώμα από τη διάβρωση και το νησί από την ερημοποίηση, αλλά πλαισιώνουν ένα δίκτυο μονοπατιών που προσελκύει όλο και περισσότερους πεζοπόρους, διευρύνοντας χρονικά και ποιοτικά την τουριστική περίοδο. Κι έτσι, κατά τη διάρκεια της ταινίας, βιώνει και ο θεατής τη διάσωση“.
  • Προβολή ψηφιακού υλικού για τις ξερολιθιές της Κύθνου, “Τα στήματα της Κύθνου“, του Δημήτρη Μπακάλη. Έζησε την τριετία 2020-23 στην Κύθνο δουλεύοντας ως εκπαιδευτικός στο δημοτικό σχολείο του νησιού. “Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν σε διάφορες εποχές σε περιηγήσεις στα υπέροχα μονοπάτια του νησιού“. Στην Κύθνο, κατά τη γνώμη του, “υπάρχουν ακόμη, οι πιο εξαιρετικές ξερές λιθοδομές στις Κυκλάδες σε πολύ καλή κατάσταση. Χαρακτηριστικό τους είναι τα στήματα, τα οποία συνεργούν σε μια ξεχωριστή αισθητική απεικόνιση, πολυμορφία και δυναμική αλληλεπίδραση με το περιβάλλον τους και με τους ανθρώπους. Στους λίθινους αυτούς φράχτες ο Κυθνιός, με “κυκλώπεια” διάθεση, ανακάτεψε το τυχαίο, την τεχνική, την ανάγκη και το παιχνίδι. Κατασκεύασε άπειρες φόρμες για αιώνες εκφράζοντας την ταυτότητα του. Αναζητώντας στοιχεία ταυτότητας στην εκπαίδευση των παιδιών της Κύθνου, ασχοληθήκαμε με την ξερολιθιά και πραγματοποιήσαμε μια δράση επιδιόρθωσης βουλισμένης ξερολιθιάς με την καθοδήγηση του τεχνίτη Γιάννη Φιλιππαίου. Ο Γιάννης Σπηλιόπουλος επιμελήθηκε το βίντεο της δράσης“.
  • Σύντομη παρουσίαση της δουλειάς του συλλόγου ΑΜΠΑΣΑΔΑ στην Τήνο και του μήνα δράσης για τις ξερολιθιές που οργανώνει τον Νοέμβριο.
  • Σύντομη παρουσίαση από τον Νίκο Χρυσόγελο του ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ για τη Σίφνο την εποχή της κλιματικής κρίσης που προετοίμασε ο Άνεμος Ανανέωσης στο πλαίσιο του προγράμματος GRAPE.
  • Συζήτηση για την εμπειρία από το 3ήμερο εργαστήριο αποκατάστασης ξερολιθιές με την βοήθεια Σιφνιών τεχνιτών ξερολιθιάς Νίκος Κακάκης, Γιώργος Λουκιανός και Γιάννης Ποριώτης.

Οι δραστηριότητες υλοποιούνται με την ευγενική υποστήριξη του δικτύου μικρών νησιών SMILO και του προγράμματος  SMILO MED, του προγράμματος  GRAPE, του  Cyclades Preservation Fund (CPF), του Ιδρύματος Ευγενίδου, του Ιδρύματος Στυλιανού Πρόκου και της Aegean Sea Lines

  • Το πρόγραμμα SMILO MED είναι μια συνεργασία μεταξύ του ΑΝΕΜΟΥ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ και του δικτύου μικρών νησιών SMILO και υποστηρίχθηκε από το  Foundation Prince Albert II του Μονακό

 

Σε συνεργασία με: