Προς

– Υπουργό Περιβάλλοντος κ. Κ. Χατζηδάκη

– ΡΑΕ

κοινοποίηση:

– Ευρωπαίο Επίτροπο, εκτελεστικό αντιπρόεδρο Κομισιόν Mr Frans Timmermans

– Ευρωπαίο Επίτροπο για την Ενέργεια Ms Kadri Simson

– Σύμφωνο των Δημάρχων

– Γραμματεία για Καθαρή Ενέργεια στα νησιά της ΕΕ

– REScoop.eu

– MME

ΘΕΜΑ: ΑΜΕΣΗ ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΑΔΕΙΩΝ ΠΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ κι ΑΓΝΟΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΤΗΣ ΣΙΦΝΟΥ ΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΕΙ Η ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ

Αγαπητοί

Η Σίφνος είναι ένα μικρό νησί των Κυκλάδων με μεγάλη παράδοση στη σοφή διαχείριση του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος.  Έχοντας συνειδητοποιήσει η κοινωνία της Σίφνου την ανάγκη να συμβάλλουμε όλοι μας στη μείωση των πιέσεων στο περιβάλλον και στην προστασία του κλίματος συζητάει και προσπαθεί να αποτελέσει θετικό παράδειγμα στους τομείς της ανακύκλωσης, της μείωσης των πλαστικών σακουλών, της διατήρησης του φυσικού και οικολογικού πλούτου, της διατήρησης των παραδοσιακών οικισμών και του πολιτισμικού της πλούτου. Έχοντας μεγάλη παράδοση στους ανεμόμυλους, στην βιώσιμη διαχείριση βιομάζας από κλαδέματα ελαιόδεντρων και στα καΐκια που κινούνταν με την βοήθεια του ανέμου, είναι κατανοητό η τοπική κοινωνία να επιδιώκει (ξανά) στροφή προς την πράσινη, ανανεώσιμη ενέργεια.

Εκπρόσωποι της τοπικής κοινωνίας έχουν βρεθεί σε πολλές εκδηλώσεις στο Ευρωκοινοβούλιο, σε συνέδρια στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες για να αποκτηθεί εμπειρία και να ενισχυθεί η ενεργειακή μετάβαση της Σίφνου μέσα από συνεργασίες όπως με την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενεργειακών Συνεταιρισμών REScoop.eu, το Σύμφωνο των Δημάρχων, τη Γραμματεία για την Καθαρή Ενέργεια στα νησιά της ΕΕ, ερευνητικούς φορείς και ενεργειακούς οργανισμούς. Πριν μερικά χρόνια δημιουργήθηκε και ενεργειακός συνεταιρισμός για να συμβάλλει στην ενεργειακή μετάβαση της Σίφνου σε ένα πράσινο μέλλον.

Ενώ, όμως, η Σίφνος

– Συμμετέχει στην διαμόρφωση του σχεδίου ενεργειακής μετάβασής της με ένα τρόπο που θα εγγυάται την ενεργειακή δημοκρατία, δηλαδή μέσα από μια δημοκρατική και συμμετοχική διαδικασία, ώστε να έχουν λόγο όλοι οι Σιφνιοί και Σιφνιές στο πώς θα παράγεται και πώς θα αξιοποιείται η ενέργεια για τις ανάγκες του νησιού, αλλά και να έχουν οι ίδιοι οι κάτοικοι τον έλεγχο των επενδύσεων που πρέπει να γίνουν.

– Αναμένει την επίσημη απάντηση και τις παρατηρήσεις στην αίτηση που έχει καταθέσει στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας η Ενεργειακή Συνεταιριστική Εταιρία Σίφνου για την επένδυση παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ (η αίτηση είναι σε εκκρεμότητα από το 2016, χωρίς να έχει απορριφθεί επίσημα ή να έχουν προταθεί τελικές αλλαγές στο συγκεκριμένο σχέδιο),

η δημοτική αρχή μαθαίνει τυχαία ότι έχουν δοθεί ήδη με διαδικασίες εξπρές 4 άδειες παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές πάνω στο νησί σε εταιρίες που ούτε έχουν σχέση με τη Σίφνο ούτε έχουν ενημερώσει στοιχειωδώς την τοπική κοινωνία και τον Δήμο για τα σχέδια τους. Αν υλοποιηθούν τα σχέδια αυτά δύο εταιρίες θα ελέγχουν στην πραγματικότητα περίπου το 80% της ηλεκτρικής ενέργειας που χρειάζεται σήμερα το νησί. Μάλιστα απαντώντας οι αρχές σε σχετικό τηλεφώνημα για επίσημη ενημέρωση της Δημάρχου, δόθηκε η προκλητική απάντηση ότι “δεν υπάρχει  υποχρέωση ενημέρωσης της δημοτικής αρχής και της τοπικής κοινωνίας στο πλαίσιο της διαδικασίας αδειοδότησης”.

Παρόμοιες πρακτικές που αφήνουν την τοπική κοινωνία ΕΚΤΟΣ των διαδικασιών σχεδιασμού και υλοποίησης της ενεργειακής μετάβασης έχουν προκαλέσει δυσπιστία κι έντονες αντιδράσεις σε πολλά νησιά απέναντι σε σχέδια επενδύσεων στις ΑΠΕ που επιβάλλονται απέξω, αντί να είναι το αποτέλεσμα συμμετοχικού σχεδιασμού και ενεργής συμμετοχής της τοπικής κοινωνίας. Επίσης, θέτουν θέμα σύγκρουσης με την ευρωπαϊκή πολιτική και νομοθεσία.

Οι αρχές που προχώρησαν σε αδειοδότητη των 4 επενδυτικών σχεδίων αγνόησαν προκλητικά ότι:

– Η Σίφνος είναι μεταξύ των πρωτοπόρων νησιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε θέμα ενεργειακής μετάβασης, έχοντας δεσμευτεί και σχεδιάζοντας, σε συνεργασία με ευρωπαϊκούς και εθνικούς φορείς, την ενεργειακή μετάβασή της σε καθαρή ενέργεια με τη συμμετοχή της ίδιας της τοπικής κοινωνίας. Οι αποφάσεις έχουν παρθεί μετά από εκτενή διάλογο, επισκέψεις σε άλλα νησιά, συνεργασία με ευρωπαϊκούς φορείς και ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο Σίφνου.

– Η κοινωνία της Σίφνου έχει συνειδητοποιήσει την ανάγκη προστασίας του κλίματος μια και οι νησιώτες βιώνουμε ήδη τις δραματικές αλλαγές στο κλίμα και είμαστε ιδιαίτερα εκτεθειμένοι απέναντι στην κλιματική κρίση, την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας και την επέκταση της ζώνης της ερήμου προς την περιοχή μας: κίνδυνος ερημοποίησης εδαφών που διατηρήθηκαν με σοφία και στήριξαν την επιβίωση των κατοίκων χιλιάδες χρόνια, μείωση βροχοπτώσεων και ανατροπή του υδατικού ισοζυγίου, ακραία καιρικά φαινόμενα και κίνδυνος καταστροφικών συνεπειών στην παράκτια ζώνη και στην οικονομία του νησιού, δραματικές επιπτώσεις στις καλλιέργειες και στο ευαίσθητο μεσογειακό οικοσύστημα του νησιού.

– Η νησιωτική μας κοινωνία έχει μακροχρόνια παράδοση στην προστασία του περιβάλλοντος και στην επίλυση προβλημάτων με ενεργή συμμετοχή των κατοίκων, δεν περιμένει από άλλους να βρουν και να εφαρμόσουν τις λύσεις για το νησί, όπως δείχνουν:

     – η σοφή γεωργική πρακτική που ακολουθήθηκε επί αιώνες και σήμερα συζητιέται (με σύγχρονους όρους) στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής “από το χωράφι στο πιάτο” (farm2fork),

    – το δίκτυο χιλιάδων χιλιομέτρων ξερολιθιών – πολιτιστικό μνημείο και υπόδειγμα οικολογικής πρακτικής για την προστασία των εδαφών για αιώνες όσο και σήμερα απέναντι στην κλιματική κρίση καθώς και για την αποτροπή πλημμυρών,

   – η σοφή διαχείριση των περιορισμένων υδατικών πόρων (με συλλογή του βρόχινου νερού, επαναχρησιμοποίηση νερού και οικολογική διαχείριση των πηγών),

   – ο στην πραγματικότητα βιοκλιματικός σχεδιασμός που ακολουθούσαν οι χτίστες κατασκευάζοντας τα κτίρια και τους παραδοσιακούς οικισμούς,

   – η ανάδειξη σημαντικών προσωπικοτήτων των γραμμάτων, των τεχνών και της πολιτικής με καινοτόμες ιδέες, το ενδιαφέρον για το κοινό συμφέρον και καλό.

– Ο Δήμος Σίφνου είναι μέλος του Συμφώνου των Δημάρχων και δεσμεύεται να προχωρήσει στην ενεργειακή μετάβαση.

– Η Σίφνος συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενεργειακών Συνεταιρισμών REScoop.eu εδώ και περίπου μία 10ετία.

– H Σίφνος έχει επιλεγεί ως ένα από τα έξι νησιά που στηρίζονται από την Γραμματεία για Καθαρή Ενέργεια στα νησιά της ΕΕ για την ενεργειακή τους μετάβαση και είναι σε εξέλιξη η διαμόρφωση, σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία, της Ατζέντας για Μετάβαση σε Καθαρή Ενέργεια. Βασικά κριτήρια για την επιλογή των νησιών – και της Σίφνου – είναι “η ενεργή συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και της αυτοδιοίκησης του νησιού, η στήριξη από τους επαγγελματικούς και κοινωνικούς φορείς κ.ά.”

Οι 4 μέχρι σήμερα άδειες για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές δόθηκαν χωρίς να παρέχεται η δυνατότητα στην τοπική κοινωνία να διαμορφώσει εκείνη και κατά προτεραιότητα το δικό της σχέδιο ενεργειακής μετάβασης σε καθαρή ενέργεια. Ούτε υπήρξε έστω στοιχειώδης ενημέρωση της Δημοτικής Αρχής και της Τοπικής Κοινωνίας είτε από τις εταιρίες που υπέβαλαν τις αιτήσεις είτε από την δημόσια αρχή, όπως απαιτεί η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την ενεργειακή μετάβαση, η Συνθήκη του Άαρχους για την Περιβαλλοντική Ενημέρωση αλλά και η ευρωπαϊκή νομοθεσία (Ενεργειακό Πακέτο, Καθαρή Ενέργεια για Όλους τους Ευρωπαίους) καθώς και το πρόσφατο «Memorandum of Split»:

–  Ήδη από τις 25/2/2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή  παρουσιάζοντας το Ενεργειακό Πακέτο της ΕΕ (Energy Union package) δήλωνε “το πιο σημαντικό, το όραμά μας είναι για μια Ενεργειακή Ένωση με τους πολίτες στο κέντρο της, όπου οι πολίτες παίρνουν την ιδιοκτησία της ενεργειακής μετάβασης, επωφελούνται από τις νέες τεχνολογίες για να μειώσουν τους λογαριασμούς τους και συμμετέχουν ενεργά στην αγορά, και όπου οι ευάλωτοι καταναλωτές προστατεύονται¨ (Most importantly, our vision is of an Energy Union with citizens at its core, where citizens take ownership of the energy transition, benefit from new technologies to reduce their bills, participate actively in the market, and where vulnerable consumers are protected).

– Το νομοθετικό πακέτο της ΕΕ “Καθαρή Ενέργεια  για όλους τους Ευρωπαίους”  (EU’s Clean Energy for All Europeans legislative package), ιδιαίτερα το Άρθρο 18 (6) προνοεί για “πληροφόρηση, ευαισθητοποίηση, κατεύθυνση και εκπαίδευση», και απαιτεί από τα Κράτη Μέλη, σε συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, να αναπτύσσουν με κατάλληλο τρόπο “πληροφόρηση, ευαισθητοποίηση, κατεύθυνση και εκπαιδευτικά προγράμματα για να ενημερώνονται οι πολίτες πώς να ασκήσουν τα δικαιώματά τους ως ενεργοί καταναλωτές, καθώς και πρακτικά θέματα, περιλαμβάνοντας τεχνικά και οικονομικά αναπτύσσοντας πρότζεκτ για ανανεώσιμη ενέργεια μέσω αυτο-κατανάλωσης και Ενεργειακές Κοινότητες ΑΠΕ» (Information, awareness raising, guidance and training – Art. 18(6) of the REDII requires that Member States, along with local and regional authorities when appropriate, develop information, awareness-raising, guidance or training programmes to inform consumers how to exercise their rights as active customers, as well as practical aspects, including technical and financial, of developing renewables projects through self-consumption and RECs). Ενώ το Άρθρο 22 προνοεί ότι «οι συμμετέχοντες σε ενεργειακές κοινότητες δεν αντιμετωπίζονται με άδικο κι ανισότιμο τρόπο».

– Στο «Μνημόνιο Συν-αντίληψης του Σπλιτ» (το Memorandum of Split) που συνυπέγραψαν στις 24.06.2020 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και 14 Κράτη – Μέλη αναφέρεται ρητά ότι «Το Μνημόνιο του Σπλιτ θα δώσει την απαραίτητη υποστήριξη στα νησιά για την προετοιμασία των μεταβατικών προγραμμάτων τους, ενώ προωθεί τη συμμετοχή, την δέσμευση και την ενδυνάμωση των πολιτών. Επιπλέον, η δομημένη συνεργασία θα διευκολύνει την δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων στα νησιά». Σε αυτή την κατεύθυνση εξάλλου μεριμνά πρακτικά η «Γραμματεία για την Καθαρή Ενέργεια στα νησιά της ΕΕ», παρέχοντας στήριξη μεταξύ άλλων νησιών και στη Σίφνο.

Θα θέλαμε να ζητήσουμε την ενεργή υποστήριξή σας στις ενέργειές μας που αποσκοπούν αφενός στο να ανακληθούν άμεσα οι συγκεκριμένες άδειες (πληροφόρηση φορέων, αιτήσεις αναθεώρησης ενώπιον της ΡΑΕ ή και δικαστική προσφυγή[1] σε υλοποίηση της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου Σίφνου, επιστολές διαμαρτυρίας προς το ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή) και αφετέρου στην προώθηση των ενεργειακών επενδύσεων από την ίδια την τοπική κοινωνία ώστε να πετύχουμε σταδιακά την δίκαιη κι ολοκληρωμένη ενεργειακή μετάβαση της Σίφνου με την συμμετοχή των κατοίκων της: εξοικονόμηση ενέργειας και κτήρια μηδενικών εκπομπών (nZEB), παραγωγή, αποθήκευση, ανταλλαγή και χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, μετασχηματισμός του συνολικού ενεργειακού μοντέλου (μετακινήσεις στην ξηρά, ακτοπλοϊκές συνδέσεις, θέρμανση / ψύξη χώρων κ.ά.).

Είμαστε στη διάθεσή σας να συζητήσουμε τρόπους που κρίνετε ότι θα μπορούσαν να βοηθήσουν την προσπάθειά μας, ώστε η Σίφνος να γίνει ένα καλό παράδειγμα ενεργειακής μετάβασης με συμμετοχή των πολιτών, να αναδειχθεί σε πρωτοπόρο νησί ενεργειακής δημοκρατίας, κάτι που θα δώσει ώθηση σε παρόμοιες πρωτοβουλίες σε πολλά άλλα νησιά που παρακολουθούν τις εξελίξεις.

Με εκτίμηση

Μαρία Ναδάλη, Δήμαρχος Σίφνου

Θωμάς Γοζαδίνος, Πρόεδρος Επιτροπής Περιβάλλοντος Δήμου Σίφνου

Νίκος Χρυσόγελος, πρόεδρος ΔΕ “ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ, πρώην ευρωβουλευτής

Dirk Vansintjan (president of REScoop.eu)

[1]          Σε υλοποίηση της υπ’ αρ. 124/2020 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου κατατέθηκαν στις 13.07.2020 ενώπιον της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας αιτήσεις αναθεώρησης του Δήμου Σίφνου κατά των παρακάτω αποφάσεων της ΡΑΕ:

• κατά της υπ’ αριθμ. 530/2020 απόφασης της ΡΑΕ για χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Υβριδικό Σταθμό εγγυημένης ισχύος 1 MW, αποτελούμενο από φωτοβολταϊκό σταθμό ισχύος 1,99 MW, στη θέση «Χερρόνησος – Χώνη» (αρ. πρωτ. αίτησης: I-285246/13.7.2020),
• κατά της υπ’ αριθμ. 531/2020 απόφασης της ΡΑΕ για χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Υβριδικό Σταθμό εγγυημένης ισχύος 1 MW, αποτελούμενο από φωτοβολταϊκό σταθμό ισχύος 1,99 MW, στη θέση «Άσπρη Βίγλα – Αντρί» (αρ. πρωτ. αίτησης: I-285247/13.7.2020),
• κατά της υπ’ αρ. 653/2020 απόφασης της ΡΑΕ για χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Υβριδικό Σταθμό εγγυημένης ισχύος 1,65 MW, αποτελούμενο από φωτοβολταϊκό σταθμό ισχύος 5,421 MW, στη θέση «Διαβρούχας – Ερίνα – Βίγλα» (αρ. πρωτ. αίτησης: I-285245/13.7.2020),
• κατά της υπ’ αρ. 716/2020 απόφασης της ΡΑΕ για χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Υβριδικό Σταθμό εγγυημένης ισχύος 0,5 MW, αποτελούμενο από φωτοβολταϊκό σταθμό ισχύος 1,5 MW, στη θέση «Άγιος Συμεών» (αρ. πρωτ. αίτησης: I-285244/13.7.2020).