Στηρίξτε τη φιλοξενία αστέγων προσφύγων στο WELCOMMON HOSTEL στη διάρκεια της πανδημίας

By | Δράσεις, ΝΕΑ-ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ | No Comments

Μέσα στην πανδημία ακόμα πιο αναγκαίο το Welcommon project για άστεγους ευάλωτους πρόσφυγες

Στις 7 Νοεμβρίου ξεκίνησε το lockdown-2, κάτι που σημαίνει ότι όλοι πρέπει να μείνουν σπίτι. Δυστυχώς κάποιοι άνθρωποι δεν έχουν σπίτι για να μείνουν μέσα στην διάρκεια της πανδημίας. Γι’ αυτό αποφασίσαμε ότι το WELCOMMON Hostel θα έμενε ανοιχτό για να μπορέσει να φιλοξενηθεί ένας αριθμός προσφύγων που αλλιώς θα έπρεπε να μείνουν ξανά στο δρόμο ή στις πλατείες.  Αυτή την περίοδο φιλοξενούμε στο Welcommon Hostel περίπου 50 πρόσφυγες, οικογένειες με παιδιά, εγκύους, μητέρες με μωρά που έμεναν στο δρόμο ή στην πλατεία.

Επειδή δεν υπάρχουν οι οικονομικοί πόροι έχουμε ξεκινήσει μια  καμπάνια crowdfunding για να συγκεντρώσουμε ένα μέρος του κόστους. Δείτε εδώ: https://gogetfunding.com/welcommon/ με στόχο να στηριχθούν δύο κοινωνικές δραστηριότητες;

  1. Φιλοξενία στο Welcommon Hostel ενός αριθμού ευάλωτων προσφύγων που δεν έχουν στέγη για όσο διαρκεί η πανδημία, ιδιαίτερα το lockdown καθώς και τα μέτρα προστασίας και κοινωνικής αποστασιοποίησης 

  2. Μαθήματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και δραστηριότητες ενδυνάμωσης, εκμάθησης γλωσσών, τέχνης, επαγγελματικής προετοιμασίας κ.ά. 

Ο Anemos Ananeosis / Wind of Renewal είναι μια κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση που δημιουργήθηκε το 2014 με στόχο να συμβάλλει στην προώθηση της κοινωνικής και πράσινης καινοτομίας και οικονομίας, στην προστασία του κλίματος, στην ενεργειακή μετάβαση, στον διαπολιτισμικό διάλογο, στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και στην υποδοχή και κοινωνική ένταξη προσφύγων και γενικότερα ευάλωτων ομάδων.

Το WELCOMMON HOSTEL είναι ένα καινοτόμο hostel – δημιούργημα του Ανέμου Ανανέωσης – με κοινωνικό και πράσινο αντίκτυπο, που λειτουργεί από τον Ιούλιο 2018. Στόχος είναι όχι μόνο να αυτοχρηματοδοτείται αλλά και από τα έσοδα από βιώσιμα μοντέλα τουρισμού να δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας και να χρηματοδοτούνται κοινωνικά και οικολογικά προγράμματα και δραστηριότητες. Το όραμα που οδήγησε στο Welcommon Hostel είναι η δημιουργία ενός χώρου που φέρνει κοντά ανθρώπους από ολόκληρη τον κόσμο, μέσα από εκπαιδευτικές και διαπολιτισμικές εκδηλώσεις για κάθε είδους ταξιδιώτες, τουρίστες, εθελοντές, πρόσφυγες, μετανάστες αλλά και ντόπιους.

Ο Άνεμος Ανανέωσης ως ΚΟΙΝΣΕΠ δεν μοιράζει κέρδη. Εφόσον υπάρχουν επενδύονται σε κοινωνικές και οικολογικές δραστηριότητες για το κοινό καλό και σε νέες θέσεις εργασίας, ιδιαίτερα για την προστασία του κλίματος και την εξοικονόμηση ενέργειας. Για 1,5 χρόνο (Σεπτέμβριος 2016 έως Φεβρουάριος 2018) ο Άνεμος Ανανέωσης προσέφερε φιλοξενία, ενδυνάμωση, μη τυπική εκπαίδευση και προετοιμασία κοινωνικής ένταξης σε πάνω από 600 πρόσφυγες στο WElCOMMON, ένα κέντρο για πρόσφυγες που βασίζονταν σε ένα μοντέλο “ενδυνάμωση μέσα από την δημιουργία κοινότητας” (“empowerment through building communities”). Το μοντέλο μας όμως δεν αφορούσε μόνο τους πρόσφυγες, ήταν και είναι ένα μοντέλο που αφορά ευάλωτες κοινωνικές ομάδες αλλά και τις τοπικές κοινωνίες, το πώς μπορούμε να επιλύουμε κοινωνικά προβλήματα με καινοτομία. Ένα παρόμοιο μοντέλο αποτελεί και το WELCOMMON Hostel που φέρνει κοντά διαφορετικούς ανθρώπους και δημιουργεί κοινότητες.

Ποιο είναι το πρόβλημα σήμερα και τι κάνουμε εμείς;

Από τον Μάρτιο 2020 – αλλά και μετά τη λήξη του πρώτου lockdown – ακόμα και τα βιώσιμα μοντέλα τουρισμού επλήγησαν. Την ίδια περίοδο χιλιάδες αναγνωρισμένοι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα – μεταξύ των οποίων πολλοί ευάλωτοι, όπως θύματα βασανιστηρίων, σεξουαλικής βίας, βασανιστηρίων ή βάναυσης μεταχείρισης, ηλικιωμένοι, γυναίκες εγκύους ή με νεογέννητα, άτομα με αναπηρίες έμειναν χωρίς στέγαση στη μέση της πανδημίας ως αποτέλεσμα των νέων κυβερνητικών αποφάσεων (παρόλο ότι το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς πόρους).

Το όραμα του Welcommon Hostel, από τη μέρα που άνοιξες, τον Ιούνιο 2018 ήταν να αποτελέσει μια βιώσιμη λύση για όλους τους ταξιδιώτες, χωρίς διακρίσεις. Όποιος έχει επισκεφθεί το Welcommon μπορεί να αντιληφθεί ότι είναι ένας ιδιαίτερος χώρος, ένας χώρος όπου μπορούν να συναντηθούν άνθρωποι και να μάθουν ο ένας από τον άλλο. ..Είναι μια κοινότητα. Special place, people, values.

Πέντε από τους επτά ορόφους του κτιρίου μπορούν να φιλοξενήσουν σε καλαίσθητα και διαφορετικά δωμάτια ή κοιτώνες μέχρι 167 ανθρώπους.

Δύο όροφοι του Welcommon hostel παρέχουν την ευκαιρία στους φιλοξενούμενους, ταξιδιώτες, εθελοντές, πρόσφυγες, ντόπιους να συνεργαστούν και να αλληλοεπιδράσουν.  Ο ξενώνας μας είναι ένας χώρος κοινωνικών και πολιτιστικών ανταλλαγών, να φάνε μαζί, να συζητήσουν, να παίξουν μουσική ή παιχνίδια, να επισκεφθούν μια γκαλερί, ένα μουσείο, ένα πάρκο ή μια ενδιαφέρουσα κοινωνική δραστηριότητα.

Φιλοξενία ευάλωτων προσφύγων στην διάρκεια της πανδημίας COVID-19

Με την κατάσταση που επικρατεί στα στρατόπεδα προσφύγων και στους δρόμους της Αθήνας και κατά την διάρκεια της πανδημίας  COVID-19, είναι πολύ σημαντικό να προσφέρουμε επειγόντως στήριξη και μακροχρόνια στέγαση σε πρόσφυγες (και άλλες κοινωνικές ομάδες χωρίς στέγη) και ευκαιρίες ενδυνάμωσης και κοινωνικοποίησης.  Γι’ αυτό είμαστε ανοιχτοί σε συνεργασίες και αναζητούμε οικονομικούς πόρους, συνέργειες και δωρεές για να χρηματοδοτήσουμε τις δραστηριότητες αυτές. Ξεκινήσαμε από τον Ιούνιο 2020 αλλά ιδιαίτερα από τον Σεπτέμβριο να φιλοξενούμε – έστω και χωρίς να έχουμε προγράμματα ή επαρκείς πόρους 50 πρόσφυγες από τη Συρία, την Τουρκία, το Αφγανιστάν, το Κογκό, το Καμερούν, την Παλαιστίνη κ.ά. Φιλοξενούμε ήδη το 51 μωρό από το 2016, από τότε που ξεκινήσαμε να παρέχουμε στέγαση και υποστήριξη σε πρόσφυγες, ενώ σύντομα θα φιλοξενήσουμε το 52 μωρό.

Στόχος μας είναι να συγκεντρώσουμε άμεσα πόρους για να είμαστε σε θέση να φιλοξενήσουμε 60 με 80 ανθρώπους που ζουν στους δρόμους ή σε καμπς, να τους βοηθήσουμε να ενταχθούν στην κοινωνία, να ενδυναμώσουν και να είναι σε θέση να εργαστούν ή να δημιουργήσουν δικές τους επιχειρήσεις, μαζί ίσως και με Έλληνες. Χαιρόμαστε ιδιαίτερα που με πρωτοβουλία προσφύγων και εθελοντών που συμμετέχουν στις δραστηριότητές μας ξεκινάμε πρωτοβουλίες υποστήριξης άλλων αστέγων, διανομής φαγητού σε άτομα που έχουν ανάγκη κ.ά.

  

Φιλοξενία εθελοντών

Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων μας φιλοξενούμε εθελοντές από ολόκληρη την Ευρώπη, ολόκληρο τον κόσμο για να στηρίξουν τις πρωτοβουλίες μας, τα διαπολιτισμικά μαθήματα, τις κοινωνικές και οικολογικές δραστηριότητές μας.  Μερικοί εθελοντές συμμετέχουν στο πρόγραμμα “Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία” ή “Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης”. Από το 2016, περισσότεροι από 330 εθελοντές συνέβαλαν στην οργάνωση μαθημάτων μη τυπικής εκπαίδευσης, μαθήματα γλώσσας, ζωγραφικής, πολιτιστικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, όπου συμμετείχαν πάνω από 1500 πρόσφυγες και μερικές χιλιάδες άλλοι πολίτες. Στόχος είναι η προώθηση της συνεργασίας, της αλληλοκατανόησης, του αλληλοσεβασμού, της συμμετοχής όλων στις αλλαγές που θέλουμε να δούμε στο περιβάλλον, στην κοινωνία, στην οικονομία, να μην αφήνουμε κανέναν και καμία μόνο / μόνη.

Διαπολιτισμικά μαθήματα και δραστηριότητες στην διάρκεια της πανδημίας και του lockdown

Επιδιώκουμε ακόμα και κατά την διάρκεια της πανδημίας COVID-19 και του lockdown να συνεχίσουμε να παρέχουμε φιλοξενία και ευκαιρία για ενδυνάμωση και κοινωνική ένταξη για τις κοινότητες των προσφύγων. Είναι, ίσως, ακόμα πιο απαραίτητο αυτό σήμερα, όταν βιώνουν μια κρίση (προσφυγιά και αστεγία) μέσα σε μια άλλη κρίση (υγειονομική, κοινωνική, οικονομική).

Οι δραστηριότητές μας στην διάρκεια της πανδημίας COVID-19: Οι δραστηριότητές μας διακόπηκαν απότομα κατά το πρώτο lockdown (Μάρτης – Μάης 2020) και ξεκίνησαν στις αρχές Ιουνίου, όταν άνοιξε εκ νέου και το Welcommon Hostel. Οι εθελοντές μας έφυγαν μόλις αναγγέλθηκε το lockdown. Με το άνοιγμα του ξενώνα, αρχίσαμε να δημιουργούμε ξανά τη νέα ομάδα εθελοντών.  Από τις πρώτες ημέρες επανέναρξης ο ενθουσιασμός και η ενέργεια των εθελοντών συνέβαλλαν να δημιουργηθεί ξανά μια νέα δυναμική διαπολιτισμικών μαθημάτων και δραστηριοτήτων. Σε αυτές συμμετέχουν από τον Ιούνιο μέχρι αρχές Νοεμβρίου πάνω από 110 πρόσφυγες και κάπου 15 εθελοντές. Η πλειοψηφία όσων συμμετείχαν είναι έφηβοι και γυναίκες.

    

Οι δραστηριότητές μας κατά τη διάρκεια του lockdown-2: Από τις 7 Νοεμβρίου 2020, έπρεπε να ακυρώσουμε τα μαθήματα για τους πρόσφυγες που έρχονταν στον ξενώνα  από στρατόπεδα και διαμερίσματα για να συμμετάσχουν στις τάξεις και στις δραστηριότητες, λόγω των περιορισμών στην κινητικότητα και των πρωτοκόλλων υγείας. Οι εθελοντές μας αναδιοργανώνουν τη ζωή στον ξενώνα με δραστηριότητες, μαθήματα, καθημερινές δουλειές, καθαρισμό, επικεντρώνοντας κυρίως σε όσους/όσες διαμένουν εκεί. Στο τέλος, αυτό το “κλείδωμα” είναι μια καλή ευκαιρία να γνωριστούμε και να μοιραστούμε τις ιστορίες μας, τις δεξιότητές μας. Δημιουργήσαμε ένα νέο πρόγραμμα για περίπου 50-60 διαμένοντες (πρόσφυγες) του Welcommon Hostel με διαφορετικές, ακόμα πιο ολιγομελείς, τάξεις μαθημάτων γλωσσών (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά), τέχνη και προγράμματα για εφήβους, παιδιά και ενήλικες! Τα παιδιά που ζουν στον ξενώνα κατά τη διάρκεια του COVID-19 μαθαίνουν γλώσσες, ζωγραφική, μαθηματικά με τη βοήθεια των εθελοντών μας στα παιδικά δωμάτια! Για να κάνουν το καλύτερο μέσα σε αυτό το “κλείδωμα” και πιο παραγωγικό τον χρόνο τους, οι εθελοντές οργάνωσαν, επίσης, όλα τα εκπαιδευτικά εργαλεία που έχουμε στον ξενώνα για να είμαστε πιο αποτελεσματικοί για τα μαθήματα. Παράλληλα, η πολυμελής “ομάδα δράσης και επικοινωνίας Welcommon project” που αποτελείται από (α) εθελοντές, (β) έφηβους – αγόρια και κορίτσια – πρόσφυγες και (γ) ορισμένα μέλη του προσωπικού συνεχίζει τον σχεδιασμό της για την προετοιμασία μιας έκθεσης ζωγραφικής και φωτογραφίας, την ανάδειξη των προσωπικών ιστοριών των φιλοξενούμενων, τη βελτίωση των εργαλείων μας κοινωνικής δικτύωσης. Παρά τους περιορισμούς στις μετακινήσεις, συνεχίζει κανονικά αλλά με (ψηφιακό τρόπο τώρα) τις εβδομαδιαίες συναντήσεις της

   

Γιατί χρειαζόμαστε τη βοήθειά σας;

Από το άνοιγμα του ξενώνα τον Ιούνιο, φιλοξενήσαμε στον ξενώνα μας μερικούς τουρίστες, αλλά κυρίως πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, συμπεριλαμβανομένων πολλών ευάλωτων περιπτώσεων, χάρη στη συνεργασία με οργανισμούς όπως το Ελληνικό Συμβούλιο Προσφύγων, το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων, οι γυναικείες οργανώσεις ΔΙΟΤΙΜΑ και ΜΕΛΙΣΣΑ, προσωπικές δωρεές κ.ά. Δυστυχώς, τόσο εμείς όσο και άλλες ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στην Αθήνα έχουμε περιορισμένους πόρους και μπορούν να βοηθήσουν μόνο έναν ορισμένο αριθμό ανθρώπων, ενώ πολλοί περισσότεροι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων πολλών ευάλωτων εξακολουθούν να είναι άστεγοι και ζουν σε δρόμους της Αθήνας. Αλλά πανδημία και lockdown σημαίνει ότι δεν υπάρχουν οι ομάδες τουριστών που επέλεγαν το WELCOMMON HOSTEL για τοn κοινωνικό και περιβαλλοντικό του χαρακτήρα, που σημαίνει κανένα εισόδημα, που σημαίνει ότι είναι δύσκολο να πληρώσουμε το συνολικό κόστος (ενοίκιο, λογαριασμοί, φόροι και τέλη, υλικά καθαρισμού, καθαριότητα, πλυντήρια, προσωπικό, αναλώσιμα, χρώματα, χαρτιά κ.λπ.).

Χρειαζόμαστε ένα ποσό – επιπλέον αυτού που μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε από δικές μας πηγές – τουλάχιστον 450 ευρώ για 2 άτομα για ένα μήνα, πράγμα που σημαίνει ότι χρειαζόμαστε τη βοήθειά σας!

Χρειαζόμαστε τη βοήθειά σας για να συνεχίσουμε το έργο!

———————————————————————————————————————

Μπορείτε να βοηθήσετε πηγαίνοντας στην σελίδα crowdfunding:

https://gogetfunding.com/welcommon/

ή με απευθείας κατάθεση της δωρεάς σας στον τραπεζικό λογαριασμό:

———————————————————————————————————————

ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ 

  • ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ

ΙΒΑΝ GR 7608900100003010003540200

Swift Code STKAGRA1

——————————————————————————————————————

ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ 

  • ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

IBAN: GR83 0172 0180 0050 1807 7868 253

Piraeus’s BIC code is PIRBGRAA

Μην ξεχάσετε να μας στείλετε τα στοιχεία σας στο (windofrenewal@gmail.com) για να εκδώσουμε την απόδειξη για την δωρεά σας σας (όνομα – επώνυμο, διεύθυνση, ΑΦΜ)

Αλλά και αν δεν μπορείτε να κάνετε τώρα μια δωρεά, διαδώστε το μήνυμα, στηρίξτε με όποιον τρόπο νομίζετε το έργο μας

#lockdowndiary #windofrenewal #welcommonhostel #socialwork #volunteering

European Social Economy: Ανάδειξη του ρόλου της κοινωνικής οικονομίας στο μεταναστευτικό

By | Δράσεις | No Comments
Το ευρωπαϊκό δίκτυο των δικτύων κοινωνικής οικονομίας “Social Economy Europe” ανέδειξε πρόσφατα την δραστηριότητα της ΚΟΙΝΣΕΠ “ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ” και του καινοτόμου ξενώνας μας WELCOMMON HOSTEL – που είναι και κέντρο κοινωνικής και πράσινης καινοτομίας –  μέσα από την συνέντευξη που πήρε ο Nicholas Clark από τον Νίκο Χρυσόγελο, πρόεδρο της ΔΕ. 
Η συνέντευξη περιλαμβάνεται στην ενδιαφέρουσα παρουσίαση μέσα από Podcast στην ενότητα #SocialEconomyTalks της καινοτόμου δουλειάς που κάνουν 3 φορείς της κοινωνικής οικονομίας στο θέμα της μετανάστευσης, του προσφυγικού και της κοινωνικής ένταξης. Στο πλαίσιο του τρίτου επεισοδίου που ήταν αφιερωμένο στην μετανάστευση και την επιχειρηματικότητα (Episode 3 – Migration and Migrant Entrepreneurship) παρουσιάστηκαν συνεντεύξεις 3 ατόμων:
Eleonora Lamio, του ευρωπαϊκού οικοσυστήματος κοινωνικής οικονομίας @DIESISNetwork, που υλοποιεί το ευρωπαϊκό πρόγραμμα επιχειρηματικότητας μεταναστών EMEN (European Migrant Entrepreneurship Network)
Νίκος Χρυσόγελος, πρόεδρος της ΚΟΙΝΣΕΠ “ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗ” @WindofRenewal και υπεύθυνος του καινοτόμου WELCOMMON HOSTEL
Marie Faye του @Diomcoop.org, μια δραστηριότητα συνεργατικής μεταναστευτικής επιχειρηματικότητας στη Βαρκελώνη.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε τις συζητήσεις εδώ
 
Βασικό συμπέρασμα και από τις 3 δραστηριότητες της κοινωνικής οικονομίας είναι ότι η λύση στο μεταναστευτικό και προσφυγικό δεν είναι τα κλειστά σύνορα αλλά μια στρατηγική που είναι πιο αποτελεσματική στην ένταξη των μεταναστών και προσφύγων μέσα από κοινωνικές επιχειρήσεις, κοινωνική επιχειρηματικότητα και συνεργασία.
 
Το “Social Economy Talks” είναι ένα podcast από το ευρωπαϊκό δίκτυο δικτύων της κοινωνικής οικονομίας, την Social Economy Europe, για τα πιο σημαντικά και επίκαιρα θέματα της κοινωνικής οικονομίας. Είναι ένα ενδιαφέρον ταξίδι αναζητήσεων που συντονίζεται από τον Nicholas Clark, με στόχο “να εντοπίσει και αναδείξει επιτυχημένες ιστορίες της κοινωνικής οικονομίας και το ρόλο που παίζει στην πράσινη μετάβαση, την ψηφιοποίηση, την μεταναστευτική και διαφοροποιημένη επιχειρηματικότητας, την ανάκαμψη από την πανδημία COVID και την προώθηση του ανθρώπινου κεφαλαίου κ.ά. Με συνεντεύξεις από ενδιαφέροντες οργανισμούς στο πεδίο αλλά και σχετικούς πολιτικούς παίχτες η παρέμβαση αυτή στοχεύει να συμβάλλει στην κοινωνική οικονομία στο επίπεδο της πράξης“.
 
Μπορείτε να παρακολουθήσετε τις συζητήσεις εδώ

#2 Green Deal: Εστιάζοντας στο Σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ενέργεια

By | Δράσεις | No Comments

Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία στην Ελλάδα

Εστιάζοντας στο Σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ενέργεια  

Αντώνης Καλογεράκης,

Μηχανικός Περιβάλλοντος,

Υπεύθυνος Ινστιτούτου Θεολογίας & Οικολογίας,

Παραρτήματος της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης

Ο Άνεμος Ανανέωσης και το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας έχουν ξεκινήσει έναν ουσιαστικό διάλογο με ερευνητές, εκπροσώπους φορέων, επαγγελματικούς φορείς και ειδικούς για την Πράσινη Συμφωνία (Green Deal) και τι θα σήμαινε αυτή για την Ελλάδα, ιδιαίτερα σε 4 τομείς:

  • Κλίμα και ενέργεια
  • Αγρο-διατροφικός τομέας
  • Κατοικία – πόλη – μετακινήσεις
  • Πράσινη χρηματοδότηση

Στόχος είναι να διαμορφωθεί μέσα από μια συστηματική διαβούλευση μια πρόταση για ένα Green Deal που δεν θα αφήνει κανένα / καμία πίσω αλλά και θα συμβάλλει στην δημιουργία ένα νέου παραγωγικού – καταναλωτικού μοντέλου. Στο πλαίσιο αυτό έχουμε ξεκινήσει την δημοσίευση μιας σειράς άρθρων στα θέματα αυτά.

Το δεύτερο στη σειρά είναι το άρθρο του Αντώνη Καλογεράκη, “Εστιάζοντας στο Σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ενέργεια“. 

Η κλιματική κρίση αποτελεί απειλή επιβίωσης της ανθρωπότητας. Όσο εντείνονται οι συνέπειές της, τόσο γίνεται εμφανέστερος ο κίνδυνος να μείνουν στην άκρη ιδιαίτερα οι ασθενείς κοινωνικές ομάδες για αυτό και είναι επιτακτική η έγκαιρη χάραξη νέας στρατηγικής, με βασικό πυλώνα την αειφορία, ώστε να προστατευθεί ο πλανήτης, παρέχοντας ισόρροπη ανάπτυξη και ίσες ευκαιρείς, χωρίς αποκλεισμούς.

Η Ευρώπη σε αυτό το πλαίσιο, παρουσίασε στα τέλη του 2019 την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία1, στοχεύοντας σε μηδενικές καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050, δηλώνοντας ότι κανένας άνθρωπος και καμιά περιφέρεια δεν θα μένει στο περιθώριο2.

Ακολουθώντας την Πράσινη Συμφωνία και ως συνέχεια αυτής, ανακοινώθηκε το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ενέργεια3, το οποίο προτείνει αύξηση της υπεράκτιας αιολικής ισχύος της Ευρώπης από το σημερινό επίπεδο των 12 GW, στα 60 GW έως το 2030 και στα 300 GW έως το 2050, προσθέτοντας επιπλέον 40 GW ωκεάνιας ενέργειας και άλλων αναδυόμενων τεχνολογιών, όπως πλωτές εγκαταστάσεις αιολικής και ηλιακής ενέργειας έως το 20504.

Με δεδομένο ότι στην Ελλάδα έχει ήδη εκδηλωθεί ενδιαφέρον από Ομίλους για σχετικές υπεράκτιες επενδύσεις,5 είναι καίριο ζήτημα ο σεβασμός των οικοσυστημάτων, ώστε ο στόχος για κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη να μην έχει αρνητικό αντίκτυπο στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, τόσο της χερσαίας, όσο και της θαλάσσιας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ορίσει σχετικό πλαίσιο, το οποίο έχει δημοσιευθεί6 και είναι επιβεβλημένο να ακολουθηθεί και στη χώρα μας, χωρίς καμία καθυστέρηση.

Στην Ελλάδα υπάρχει η εμπειρία των αιολικών πάρκων, ως επί το πλείστον σε ορεινούς όγκους, τα οποία επέφεραν κοινωνικές αντιδράσεις. Η χωροθέτησή τους έγινε χωρίς την αναγκαία διαβούλευση και κυρίως χωρίς κανένα ουσιαστικό όφελος για τις περιοχές όπου εγκαταστάθηκαν. Επομένως, η ολιστική ανάλυση των υπαρχόντων δεδομένων είναι κρίσιμης σημασίας, ώστε η ενεργειακή μετάβαση να πραγματοποιηθεί με δίκαιο τρόπο, ελαχιστοποιώντας αφενός τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αφετέρου την ενεργειακή ένδεια, ώστε οι πολίτες να γίνουν στην πράξη κοινωνοί της νέας ενεργειακής πραγματικότητας και όχι απλοί παρατηρητές.

Το υπεράκτιο αιολικό δυναμικό, η αξιοποίηση της ενέργειας των κυμάτων αλλά και των παλιρροιών, όπου συναντώνται, δεδομένης της μεγάλης ακτογραμμής της χώρας μας, αποτελεί πεδίο το οποίο απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και σεβασμό. Μπορεί να μην είναι στην ξηρά, σε κάποιο αγροτεμάχιο ή βοσκότοπο, αλλά η αλυσίδα των οικοσυστημάτων είναι σαφές ότι επηρεάζει συνολικά τον πλανήτη και τους κατοίκους του, στο διηνεκές.

Ανοίγοντας νέους ορίζοντες, αξιοποιώντας την ενέργεια των κυμάτων.

H επιστημονικά τεκμηριωμένη βέλτιστη χωροθέτηση, αποτελεί σε κάθε περίπτωση καίριας σημασίας ζήτημα. Κρίσιμος είναι ο απόλυτος σεβασμός: α) των περιοχών Natura7, β) των μεταναστευτικών ροών και γενικότερα των διαδρομών που ακολουθούν πτηνά, ψάρια, θηλαστικά, γ) των περιοχών που εδρεύουν/φωλιάζουν είδη της θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας, ειδικά των απειλούμενων/υπό εξαφάνιση και των ενδημικών. Σε κάθε στάδιο πιθανών έργων (σχεδιασμού, κατασκευής, λειτουργίας, συντήρησης, αποκατάστασης και ανακύκλωσης μετά το τέλος του κύκλου ζωής), είναι σαφές ότι πρέπει να εξαιρεθούν από τις οχλήσεις οι ευαίσθητες ζώνες, που θα οριστούν από σχετικές επιστημονικές ομάδες (βιολόγων, ιχθυολόγων, ορνιθολόγων, επιστημών της θάλασσας, περιβαλλοντολόγων), τους οποίους θα αφουγκράζεται η Πολιτεία.

H δραματική εμπειρία της πανδημίας και του ρόλου των επιστημόνων, ας μη λησμονηθεί. Η σημερινή κατάσταση του πλανήτη θα ήταν ασφαλώς διαφορετική εάν εισακούγονταν η φωνή της επιστήμης, η οποία έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για την απειλή της κλιματικής κρίσης, με πρωτοπόρο τον Νομπελίστα Svante Arrhenius από το 18968 ή έστω εάν λαμβάνονταν μέτρα ακόμα και από την πρώτη κιόλας Έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), το 19909. Αλλά και στην Ελλάδα, πριν από περισσότερα από 35 χρόνια, ακαδημαϊκοί δάσκαλοι και ερευνητές, είχαν -από τότε- επιστήσει την προσοχή τους, με δημοσιευμένο έργο, στις συνέπειες της ρύπανσης και στις δραματικές αλλαγές του κλίματος, όπως ο π. Πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης, Καθηγητής Ιωάννης Φίλης,10,11 αναπτύσσοντας παράλληλα, ένα πρακτικό μαθηματικό μοντέλο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από αποφασίζοντες και πολιτικούς για να υπολογίσουν τον βαθμό αειφορίας μιας χώρας ή περιοχής και να εστιαστούν στους παράγοντες εκείνους που την επηρεάζουν τα μέγιστα12.

Παράλληλα, είναι ενδεικτική, η περίπτωση της περιβαλλοντικής Ένωσης: «National Audubon Society» στις ΗΠΑ, το έργο της οποίας έχει αφιερωθεί στην προστασία των πτηνών και των οικοσυστημάτων, έχοντας δίκτυο επιστημόνων από το 1905. Σε άρθρα της Οργάνωσης αυτής τονίζεται ότι λόγω της κλιματικής κρίσης απειλούνται τα 2/3 των πουλιών στη Βόρεια Αμερική13 (καθώς εκεί είναι ο τόπος δράσης της Ένωσης), αναφέροντας ταυτόχρονα, ότι είναι θετική για την αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας14 με, ασφαλώς, απαρέγκλιτο όρο την ορθή χωροθέτηση, όπως προαναφέρθηκε. Άλλωστε και οι επιστήμονες από την πλευρά τους, διαρκώς, αναλύουν και προτείνουν νέους τρόπους ελαχιστοποίησης των επιπτώσεων,15,16,17,18,19 τα οποία είναι απαραίτητο να μελετώνται πριν παρθούν πολιτικές αποφάσεις.

Επίσης, η αλιευτική δραστηριότητα, ο τουρισμός, τα θαλάσσια δρομολόγια, η οπτική όχληση, ο θόρυβος, τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία, είναι ζητήματα που μπορούν να προβλεφθούν και να αντιμετωπιστούν20, αλλά ακόμα και να αναπτυχθούν καινοτόμες δραστηριότητες οικολογικού τουρισμού, προσελκύοντας νέους επισκέπτες,21 σε συνδυασμό με τη δημιουργία νέων οικοσυστημάτων.22,23 Σε κάθε περίπτωση η διαβούλευση με τις τοπικές κοινότητες και η εκπόνηση επιστημονικών μελετών είναι επιβεβλημένη.24,25

Υπάρχει αξιόλογη ευρωπαϊκή εμπειρία, η οποία αξίζει να συνεκτιμηθεί, ώστε να αποφευχθούν λάθη/παραλήψεις και να αντληθούν εμπειρίες. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση υπεράκτιου αιολικού πάρκου στην Κοπεγχάγη, στο οποίο συμμετέχουν από κοινού δημοτική επιχείρηση και ενεργειακή κοινότητα «Middelgrundens Vindmøllelaug26 (Middelgrunden Wind Turbine Cooperative)», έχοντας ως μέλη 8.553 πολίτες από όλη τη Δανία27 και η οποία συμμετέχει στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενεργειακών Συνεταιρισμών Πολιτών (REScoop28). Η ενεργή δράση των πολιτών αποτελεί εχέγγυο της ενεργειακής δημοκρατίας, της διαφάνειας, της από κοινού λήψης αποφάσεων, της αντιμετώπισης της ενεργειακής φτώχειας, της συνολικής ευαισθητοποίησης της κοινωνίας29. Τέτοιου είδους δυνατότητες συνεργασιών ενεργειακών κοινοτήτων με ευρύτερη συμμετοχή πολιτών, ακόμα και σε εθνικό/ευρωπαϊκό επίπεδο, θα ήταν ευκταίο να εξεταστούν και στην περίπτωση της Ελλάδας, για την ισχυροποίηση του θεσμού, διευκολύνοντας, συγχρόνως, την πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις.

Θάλασσα, ήλιος και άνεμος σε αγαστή αρμονία, στο ξημέρωμα μιας νέας ημέρας.

Είναι ασφαλώς ξεκάθαρο ότι όποια επιλογή και αν προκριθεί για την παραγωγή ενέργειας, ο στόχος πρέπει είναι διττός: α) η πρόσβαση όλων σε φθηνό ηλεκτρικό ρεύμα, ώστε κανείς να μη μείνει χωρίς να καλύπτονται οι ενεργειακές του ανάγκες, ειδικά σε συνθήκες κρίσης που βιώνουμε σήμερα και β) η αφοσίωση στο στόχο για μηδενισμό του αποτυπώματος άνθρακα, μέσω πρωταρχικά της εξοικονόμησης πόρων και ενέργειας, προωθώντας το πρότυπο της αλληλεγγύης και της λιτής ευημερίας, έναντι του σημερινού εγωκεντρισμού και του αλόγιστου καταναλωτισμού.

Επιπρόσθετα, η αντιμετώπιση της ανεργίας της Ελλάδας επιβάλλεται να λαμβάνεται υπόψη, για αυτό και κίνητρα για εγχώρια παραγωγή συστημάτων ήπιων μορφών ενέργειας θα μπορούσαν να δοθούν, ώστε οι ενεργειακές ανάγκες να καλυφθούν αξιοποιώντας κατά το δυνατόν ντόπιους πόρους και εργατικό δυναμικό, προσφέροντας προϊόντα τα οποία θα είναι στοχευμένα στις εγχώριες ανάγκες, αναπτύσσοντας τον σημαντικό τομέα της κυκλικής, κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, ο οποίος θα σέβεται το περιβάλλον και θα λειτουργεί λαμβάνοντας υπόψη την αειφόρο ανάλυση κύκλου ζωής30.

Κλείνοντας, η αξιοποίηση των ήπιων μορφών ενέργειας με σεβασμό στο περιβάλλον και τον άνθρωπο, μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για ουσιαστική πρόοδο, αρκεί να γίνει αντιληπτή -στο μέγιστο βαθμό- η σημασία της διατήρησης της βιοποικιλότητας και μη παραμελώντας τις ανάγκες, όλων των ανθρώπων, για αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης. Η απομάκρυνση από τους υδρογονάνθρακες μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία όχι μόνο για το περιβάλλον, που το έχει επειγόντος ανάγκη, αλλά και για την κοινωνική μας ωρίμανση, σε διεθνές επίπεδο, αμβλύνοντας εντάσεις, αρκεί να προαχθούν οι αρχές της αλληλεγγύης και της συμπόρευσης/συνεργασίας από τη γειτονιά, το χωριό, το δήμο, την περιφέρεια και ευρύτερα, για να πάμε, όπως έλεγε ο Μακρυγιάννης, από το «εγώ» στο «εμείς»31, κάνοντας άλλη μία επανάσταση σήμερα, 200 χρόνια μετά… μία «πράσινη επανάσταση», διότι, όπως άλλωστε τονίζει και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος: «Η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, είναι ευθύνη όλων των κατοίκων της γης»32,33.

1 Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, Βρυξέλλες, 11.12.2019: https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:b828d165-1c22-11ea-8c1f-01aa75ed71a1.0001.02/DOC_1&format=PDF

Παράρτημα https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:b828d165-1c22-11ea-8c1f-01aa75ed71a1.0001.02/DOC_2&format=PDF

2 Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Μια Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία – Ανάδειξή μας στην πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρο: https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/europeangreendeal_el

3 Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, An EU Strategy to harness the potential of offshore renewable energy for a climate neutral future, Brussels, 19.11.2020: https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/offshore_renewable_energy_strategy.pdf

4 Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Αύξηση των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη,Δελτίο Τύπου, Βρυξέλλες, 19.11.2020: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/ip_20_2096

5 Γιώργος Φιντικάκης, Ανοίγει το παιχνίδι στα offshore αιολικά – Οι τέσσερις επενδυτές που εκφράζουν ήδη ενδιαφέρον, Energypress, 14.10.2020: https://energypress.gr/news/anoigeipaihnidistaoffshoreaiolikaoitesserisependytespoyekfrazoynidiendiaferon

6 European Commission, Commission issues guidance on reconciling wind energy developments and nature, 19 Nov 2020: https://ec.europa.eu/environment/news/commission-issues-guidance-reconciling-wind-energy-developments-and-nature-2020-11-19_en

7 European Environmental Agency, European Environment Information and Observation Network (Eionet), Natura 2000 – Greece, Last modified 26 Jun 2020: https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/figures/natura-2000-birds-and-habitat-directives-11/greece

8 Svante Arrhenius, On the Influence of Carbonic Acid in the Air upon the Temperature of the Ground, Philosophical Magazine and Journal of Science, Series 5, Volume 41, April 1896, pages 237-276: https://www.rsc.org/images/Arrhenius1896_tcm18-173546.pdf

9 United Nations, The Intergovernmental Panel on Climate Change, Reports 1990-present: https://www.ipcc.ch/reports

10 Γιάννης Α. Φίλης, Η Τελευταία Πνοή του Πλανήτη Γη, Εκδόσεις Μπουκουμάνη, 1984.

11 Υ. A. Phillis, Time limits in the control of pollution systems, Journal of Theoretical Biology, Vol. 93, No. 3, 541-546, 1981.

12 Sustainability Assessment by Fuzzy Evaluation (SAFE): www.sustainability.tuc.gr

13 National Audubon Society, Two-thirds of North American birds are at increasing risk of extinction from global temperature rise: https://www.audubon.org/climate/survivalbydegrees

14 National Audubon Society, Wind Power and Birds – Properly sited wind power can help protect birds from climate change, 21 July 2020: https://www.audubon.org/news/wind-power-and-birds

15 Roel May, Torgeir Nygård, Ulla Falkdalen, Jens Åström, Øyvind Hamre, Bård G. Stokke, Paint it black: Efficacy of increased wind turbine rotor blade visibility to reduce avian fatalities, Ecology and Evolution, Volume10, Issue16, Pages 8927-8935, August 2020: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/ece3.6592

16 Sara P. Weaver, Cris D. Hein, Thomas R. Simpson, Jonah W. Evans, Ivan Castro-Arellano, Ultrasonic acoustic deterrents significantly reduce bat fatalities at wind turbines, Global Ecology and Conservation, 2020: https://doi.org/10.1016/j.gecco.2020.e01099

17 By Molly Bennet, How New Technology Is Making Wind Farms Safer for Birds Raptors and wind energy have a fraught history. Could these innovations allow them to co-exist?, Spring 2018: https://www.audubon.org/magazine/spring-2018/how-new-technology-making-wind-farms-safer-birds

18 Scott R. Loss, Tom Will, Peter P. Marra, Direct Mortality of Birds from Anthropogenic Causes, Annual Review of Ecology, Evolution, and Systematics, Vol. 46:99-120, December 2015: https://doi.org/10.1146/annurev-ecolsys-112414-054133

19 Langhamer, Olivia, Artificial Reef Effect in relation to Offshore Renewable Energy Conversion: State of the Art. The Scientific World Journal, 2012: https://www.hindawi.com/journals/tswj/2012/386713/

20 J.K. Kaldellis, D. Apostolou, M. Kapsali, E. Kondili, Environmental and social footprint of offshore wind energy. Comparison with onshore counterpart, Renewable Energy, Volume 92, 2016, Pages 543-556, ISSN 0960-1481:

https://doi.org/10.1016/j.renene.2016.02.018

21 University of Rhode Island, Offshore wind farm increased tourism on Block Island, ScienceDaily. 6 May 2019: www.sciencedaily.com/releases/2019/05/190506150138.htm

22 Nicole DiPaolo, A New Home for Fish: How Offshore Wind Turbines Create Artificial Reefs, National Wildlife Federation, 26 September 2019: https://blog.nwf.org/2019/09/a-new-home-for-fish-how-offshore-wind-turbines-create-artificial-reefs/

23 Maria Glarou, Martina Zrust, Jon C. Svendsen, Using Artificial-Reef Knowledge to Enhance the Ecological Function of Offshore Wind Turbine Foundations: Implications for Fish Abundance and Diversity, Journal of Marine Science and Engineering, 2020, 8(5), 332: https://doi.org/10.3390/jmse8050332

24 Vanja Westerberg, Jette Bredahl Jacobsen, Robert Lifran, The case for offshore wind farms, artificial reefs and sustainable tourism in the French mediterranean, Tourism Management, Volume 34, 2013, Pages 172-183:

https://doi.org/10.1016/j.tourman.2012.04.008

25 The European MSP Platform (financed by the European Commission), Maritime Τourism (incl. local communities) and offshore wind: https://www.msp-platform.eu/sites/default/files/sector/pdf/1_tourism_offshore_wind.pdf

26 Επίσημη Ιστοσελίδα της «Middelgrundens Vindmøllelaug»: www.middelgrunden.dk

27 Jens H. M. Larsen, Hans Christian Soerensen, Erik Christiansen, Stefan Naef, Per Vølund. Experiences from Middelgrunden 40 MW Offshore Wind Farm, Copenhagen Offshore Wind, 26-28 October 2005: https://energytransitionkorea.org/sites/default/files/2019-07/5.%20Copenhagen%20Offshore%20Middelgrunden.pdf

28 Επίσημη Ιστοσελίδα της Eυρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ενεργειακών Συνεταιρισμών Πολιτών (REScoop): www.rescoop.eu

29 Hans Chr Sørensen, Stefan Naef, Jens H. Larsen, The Middelgrunden Offshore Wind Farm, ISBN: 87-986690-3-6: https://base.socioeco.org/docs/a118_doc1.pdf

30 Schlör, H. & Hake, J.F., Sustainability Assessment Circle, Energy Procedia, 75, 2015, pp.2641–2648: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1876610215011297

31 Από τον επίλογο του Β΄ τόμου: «Στρατηγού Mακρυγιάννη Aπομνημονεύματα», Eλληνικά Γράμματα, 2006.

32 Οικουμενικό Πατριαρχείο, Ορθοδοξία και Περιβάλλον: https://ecpatr.org/category/eidikathematadocs/perivallondocs/

33 «Ο Πράσινος Πατριάρχης», Becket Films, 2009: https://www.youtube.com/watch?v=9SRztcw7XcQ

(Ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο για τις Εφαρμογές των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου στα Χανιά στις 2 Σεπτεμβρίου 2009).