Ο ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ σε συνεργασία με τον Αγροτικό και Μελισσοκομικό Συνεταιρισμό Σίφνου, το δίκτυο μικρών νησιών SMILO και την Ομάδα ΦΛΕΑ διοργανώνουν 24– 25-26 Οκτωβρίου δράση για τις ξερολιθιές, στη Σίφνο, με αντικείμενο: τη σημασία της διατήρησης της για τη γεωργία, το περιβάλλον, το νερό, τον πολιτισμό και το κλίμα. Στη δράση συμμετέχουν επίσης η ομάδα ΜΙΤΑΤΟ της Αμοργού και ο Σύλλογος ΑΜΠΑΣΑΔΑ της Τήνου, ο Σύλλογος Φίλων Αρχαιολογικού Μουσείου Νήσου Κύθνου κ.ά,
Η δραστηριότητα οργανώνεται σε δύο επίπεδα:
- τα πρωινά 25 και 26 Οκτωβρίου, πρακτικές αποκατάστασης ξερολιθιάς στο πεδίο, με στόχο την πρακτική εκπαίδευση αλλά και την καταγραφή της τεχνικής και της γνώσης.
- τα απογεύματα 25 και 26 Οκτωβρίου (18.30 – 21.30) στο Ίδρυμα Πρόκου, συζητήσεις, προβολές ταινιών και ανταλλαγή εμπειριών σε σχέση με την ξερολιθιά και τη σημασία της διατήρησής της την εποχή της κλιματικής κρίσης.
Στόχοι είναι:
- η μεταφορά της γνώσης και των διαφόρων πρακτικών
- η ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ πρωτοβουλιών που αγωνίζονται για την διατήρηση της ξερολιθιάς
- η παρέμβαση σε περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για μια συγκροτημένη πολιτική και την διαμόρφωση / αξιοποίηση εργαλείων που θα κάνουν βιώσιμη την προστασία των ξερολιθιών στα νησιά.
Η όλη εμπειρία θα αξιολογηθεί και θα αποτελέσει τη βάση για την προετοιμασία – σε συνεργασία με τοπικούς και εκπαιδευτικούς φορείς – μιας “φθινοπωρινής σχολής” εκπαίδευσης, ανάπτυξης ικανοτήτων και δεξιοτήτων καθώς και ανταλλαγής εμπειριών στην παραδοσιακή τεχνική αποκατάστασης ξερολιθιών. Ήδη εργαστήρια πραγματοποιούνται στην Αμοργό, την Τήνο κ.ά.
Στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων διοργανώνονται τα:
– Πρωινά (24,25,26.10)
Πιλοτική αποκατάσταση ενός τμήματος ξερολιθιάς, από τεχνίτες της Σίφνου που γνωρίσουν την παραδοσιακή τεχνική. Η αποκατάσταση ξερολιθιάς θα χρησιμοποιηθεί και ως εργαστήριο πρακτικής εξάσκησης ενδιαφερόμενων από διάφορα νησιά αλλά και φοιτητών. Στην συνάντηση – εκπαίδευση συμμετέχουν:
- Τεχνίτες, γεωργοί και νέοι από τη Σίφνο
- Ενδιαφερόμενοι από άλλα νησιά και παρόμοιες πρωτοβουλίες σε Αμοργό, Τήνο, Κύθνο, Σέριφο, Κουφονήσια, Μύκονο κ.ά.)
- Φοιτητές αρχιτεκτονικής και άλλοι ενδιαφερόμενοι.
– Απογεύματα στο Ίδρυμα Πρόκου, Απολλωνία (25, 26/10):
Συζητήσεις για το ρόλο και τη σημασία των ξερολιθιών για την καλλιέργεια, το νερό, το περιβάλλον αλλά και για την προστασία μας απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα, ανταλλαγές καλών πρακτικών, μεταφορά τεχνογνωσίας, προβολές σχετικών ταινιών.
Τετάρτη 25/10:
- Προβολή του ντοκιμαντέρ: “Πέτρα και Χρόνος. Οι ξερολιθιές της Κύθνου“. του Γιάννη Σπηλιόπουλου, μία παραγωγή του Δήμου Κύθνου και του Συλλόγου Φίλων Αρχαιολογικού Μουσείου Νήσου Κύθνου
- Προβολή του ντοκιμαντέρ, “Οι γητευτές της πέτρας“, του Γιάννη Μαχαίρα, διάρκειας 30′, το οποίο αναφέρεται στο έργο των αδελφών Γκούμα, που ήταν δεξιοτέχνες και από τους πιο ξακουστούς πετράδες της Κύθνου.
- Χαιρετισμός του διευθυντή του δικτύου μικρών νησιών SMILO Sylvain Petit.
- Συζήτηση για τις τεχνικές της ξερολιθιάς και πρωτοβουλίες σε διάφορα νησιά (Τήνος, Αμοργός, Σίφνος, Κύθνος). Η σημασία και ο ρόλος της ξερολιθιάς για την αναγεννητική γεωργία, την προστασία του εδάφους, την διατήρηση της βιοποικιλότητας και την άμυνα απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα λόγω κλιματικής κρίσης.
Πέμπτη 26/10
- Προβολή της ταινίας: “Ξερολιθιές. Στηρίγματα στο Αιγαίο“, παραγωγοί: Αμαλία Ζέπου, Λυδία Καρρά, φωτογραφία: Χρήστος Ασημακόπουλος, Μοντάζ: Ελένη Τόγια (2011). H ταινία καταγράφει αυθεντικές στιγμές παραδοσιακών κτιστάδων στη Σίφνο που επικοινωνούν αυτο-σχεδιάζοντας με δίστιχα ενώ διδάσκουν σε εθελοντές την τέχνη του κτισίματος και της συντήρησης της ξερολιθιάς. Η εικοσάλεπτη ταινία είναι μια εισαγωγή στην πανάρχαια και πλούσια αυτή τέχνη, “με πάνω από 20 διαφορετικές λέξεις της τοπικής διαλέκτου να περιγράφουν την έννοια τ ης πέτρας. Οι ξερολιθιές όχι μόνο σώζουν το χώμα από τη διάβρωση και το νησί από την ερημοποίηση, αλλά πλαισιώνουν ένα δίκτυο μονοπατιών που προσελκύει όλο και περισσότερους πεζοπόρους, διευρύνοντας χρονικά και ποιοτικά την τουριστική περίοδο. Κι έτσι, κατά τη διάρκεια της ταινίας, βιώνει και ο θεατής τη διάσωση“.
- Προβολή ψηφιακού υλικού για τις ξερολιθιές της Κύθνου, “Τα στήματα της Κύθνου“, του Δημήτρη Μπακάλη. Έζησε την τριετία 2020-23 στην Κύθνο δουλεύοντας ως εκπαιδευτικός στο δημοτικό σχολείο του νησιού. “Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν σε διάφορες εποχές σε περιηγήσεις στα υπέροχα μονοπάτια του νησιού“. Στην Κύθνο, κατά τη γνώμη του, “υπάρχουν ακόμη, οι πιο εξαιρετικές ξερές λιθοδομές στις Κυκλάδες σε πολύ καλή κατάσταση. Χαρακτηριστικό τους είναι τα στήματα, τα οποία συνεργούν σε μια ξεχωριστή αισθητική απεικόνιση, πολυμορφία και δυναμική αλληλεπίδραση με το περιβάλλον τους και με τους ανθρώπους. Στους λίθινους αυτούς φράχτες ο Κυθνιός, με “κυκλώπεια” διάθεση, ανακάτεψε το τυχαίο, την τεχνική, την ανάγκη και το παιχνίδι. Κατασκεύασε άπειρες φόρμες για αιώνες εκφράζοντας την ταυτότητα του. Αναζητώντας στοιχεία ταυτότητας στην εκπαίδευση των παιδιών της Κύθνου, ασχοληθήκαμε με την ξερολιθιά και πραγματοποιήσαμε μια δράση επιδιόρθωσης βουλισμένης ξερολιθιάς με την καθοδήγηση του τεχνίτη Γιάννη Φιλιππαίου. Ο Γιάννης Σπηλιόπουλος επιμελήθηκε το βίντεο της δράσης“.
- Σύντομη παρουσίαση της δουλειάς του συλλόγου ΑΜΠΑΣΑΔΑ στην Τήνο και του μήνα δράσης για τις ξερολιθιές που οργανώνει τον Νοέμβριο.
- Σύντομη παρουσίαση από τον Νίκο Χρυσόγελο του ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ για τη Σίφνο την εποχή της κλιματικής κρίσης που προετοίμασε ο Άνεμος Ανανέωσης στο πλαίσιο του προγράμματος GRAPE.
- Συζήτηση για την εμπειρία από το 3ήμερο εργαστήριο αποκατάστασης ξερολιθιές με την βοήθεια Σιφνιών τεχνιτών ξερολιθιάς Νίκος Κακάκης, Γιώργος Λουκιανός και Γιάννης Ποριώτης.
Οι δραστηριότητες υλοποιούνται με την ευγενική υποστήριξη του δικτύου μικρών νησιών SMILO και του προγράμματος SMILO MED, του προγράμματος GRAPE, του Cyclades Preservation Fund (CPF), του Ιδρύματος Ευγενίδου, του Ιδρύματος Στυλιανού Πρόκου και της Aegean Sea Lines
